Subskrybuj nas na Youtube
Nie można obarczać odpowiedzialnością za pobranie i wpłatę VAT tego, komu sąd uniemożliwia wykonanie obowiązków – uznała wczoraj Juliane Kokott, rzecznik generalna Trybunału Sprawiedliwości UE
To na razie tylko opinia, ale bardzo ważna dla polskich komorników sądowych, którzy czekają na wyrok unijnego trybunału w sprawie C-499/13 Macikowski przeciwko dyrektorowi Izby Skarbowej w Gdańsku. Będzie to odpowiedź, czy zgodny z prawem unijnym jest art. 18 ustawy o VAT w zakresie, w jakim obarcza odpowiedzialnością komornika jako płatnika VAT za zapłatę podatku od sprzedaży nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Odpowiedzialność jest w tym zakresie niebagatelna, bo komornik w razie niewykonania tych obowiązków jako płatnika odpowiada całym swoim majątkiem.
Sprawa Macikowskiego
Spór zawisł przed trybunałem na tle sprawy komornika sądowego Mariana Macikowskiego, który w lutym 2007 r. w ramach postępowania egzekucyjnego przeprowadził sprzedaż egzekucyjną nieruchomości należącej do przedsiębiorstwa. Cena przybicia wynosiła ponad 1,4 mln zł, a nabywcy zapłacili ją w całości na rachunek sądu.
Następnie komornik sporządził plan podziału sumy, w którym wskazał ponad 256 tys. zł jako VAT należny od ceny sprzedaży nieruchomości. W związku z tym wystąpił do sądu rejonowego o przekazanie na jego rachunek tej kwoty, aby jako płatnik mógł wpłacić ją do urzędu skarbowego. Sąd rejonowy przekazał mu pieniądze, ale dopiero po uprawomocnieniu się planu podziału. W rezultacie komornik wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż dopiero 31 sierpnia 2009 r. Dwa dni później o zapłacie podatku poinformował urząd skarbowy.
Jednak już w czerwcu 2009 r. naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję o odpowiedzialności komornika – jako płatnika VAT – za niewpłacenie podatku od sprzedaży nieruchomości. Organ uznał, że komornik miał obowiązek wystawić fakturę i zapłacić VAT już w 2007 r.
Marian Macikowski odwołał się od tej decyzji, ale bezskutecznie. W odwołaniu wskazywał, że nie miał wcześniej ponad 256 tys. zł na zapłatę VAT, bo pieniądze ze sprzedaży nieruchomości znajdowały się na rachunku sądu. Do czasu zatwierdzenia planu podziału nie był więc w stanie wpłacić takiej kwoty podatku.
Spór trafił ostatecznie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zwrócił się z kolei z pytaniem do unijnego trybunału.
Według rzecznik
Rzecznik generalna uznała we wczorajszej opinii, że zasadniczo nałożenie na komornika obowiązku obliczenia, pobrania i wpłacenia należnego VAT i obciążenie go odpowiedzialnością za niewykonanie tego wymogu jest zgodne z dyrektywą VAT. Ale pod warunkiem, że nie zostaje to uniemożliwione komornikowi poprzez działanie podmiotu trzeciego (np. sądu), na które komornik nie ma żadnego wpływu.
Juliane Kokott potwierdziła także, że dyrektywa pozwala wprowadzić do przepisów krajowych solidarną odpowiedzialność za zapłatę VAT, z tym że państwa członkowskie muszą pamiętać o zasadzie proporcjonalności. Polskie regulacje można będzie uznać za zgodne z tą zasadą tylko wtedy, gdy odpowiedzialność komornika jest związana z zachowaniem, jakie można mu osobiście zarzucić.
„Jeśli zatem niewykonanie jego obowiązków jako płatnika podatku zostało spowodowane działaniem osoby trzeciej, to nie powinien on ponosić takiej odpowiedzialności” – stwierdziła Juliane Kokott.
Rzecznik generalna wyjaśniła ponadto, że w świetle dyrektywy państwa członkowskie mogą pobrać zaliczki od kwoty VAT. Podatek odprowadzony przez komornika od pojedynczej transakcji może być uważany za taką zaliczkę. Taka regulacja nie narusza dyrektywy ani zasady neutralności VAT.
Ważne
Komornik nie może odpowiadać za obowiązki, których mimo zachowania należytej staranności nie może wypełnić
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 5 listopada 2014 r., sygn. akt I FSK 1581/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
