Ordynacja podatkowa: Klauzula dotycząca unikania opodatkowania od 1 stycznia 2016r.

- W przyszłym tygodniu projekt trafi na Komitet Stały Rady Ministrów i zakładam, że jeszcze w listopadzie, a najpóźniej na początku grudnia powinien zostać skierowany do Sejmu - zaznaczył.

Cichoń powiedział, że przepisy zawarte w ustawie będą wchodziły w życie w różnych terminach, ale generalnie od 1 czerwca 2015 r. Jeśli chodzi o klauzulę dotyczącą unikania opodatkowania, to - jak mówił - resort chce, "żeby weszła w życie od 1 stycznia 2016 roku".

Wiceszef MF zaznaczył, że ogłoszenie ustawy może nastąpić przed 1 czerwca 2015 roku zatem "na dostosowanie swoich działań biznesowych do nowych przepisów będzie kilkanaście miesięcy".

Klauzula dot. unikania opodatkowania to budzący największe kontrowersje zapis projektu. Jak czytamy w opinii autorstwa Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, MF w uzasadnieniu do noweli przekonująco przedstawiło konieczność wprowadzenia takiej klauzuli. "Jest ona traktowana jako jeden z instrumentów zwalczania nadużyć podatkowych, które to działania są zalecane przez Komisję Europejską" - oceniła RL.

Według Rady projekt stara się też uwzględnić uwagi Trybunału Konstytucyjnego, który już raz orzekł w stosunku do klauzuli o unikaniu opodatkowania, uznając, że była ona niezgodna z Konstytucją. Rada zaznaczyła jednak, że projekt stara się jedynie w minimalnym stopniu uwzględnić wymogi określone przez TK.

Wskazała ponadto, że stosowanie tego typu klauzuli może budzić wątpliwości z punktu widzenia określonej w Konstytucji zasady wolności działalności gospodarczej, którą można ograniczyć jedynie w drodze ustawy. "O ile uznać można, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z ważnym interesem publicznym, o tyle można mieć uzasadnione wątpliwości, czy można przyjąć, że ograniczenie dokonywane jest w drodze ustawy, gdyż będzie się ono dokonywało na skutek decyzji organu podatkowego" - napisano.

Rada podkreśliła, że na obecnym etapie nie jest jednak możliwa jednoznaczna i definitywna ocena konstytucyjności projektowanej klauzuli. Jak zaznaczono, w ustawie znajdują się budzące wątpliwość zwroty niedookreślone, co rodzi ryzyko niejednoznacznego interpretowania ich treści. W tym kontekście RL pochwaliła ministerstwo za umieszczenie w przepisach regulacji przerzucających ciężar dowodów na organy podatkowe, które będą musiały wykazać, że działanie podatnika było ukierunkowane na obejście prawa.

- Na jednoznacznie pozytywną ocenę zasługuje natomiast obudowanie projektowanej klauzuli dwoma pomocniczymi instytucjami w postaci opinii zabezpieczających oraz powołaniu organu eksperckiego do wydawania opinii w sprawach związanych ze stosowaniem klauzuli - napisano.

W konkluzji do opinii Rady czytamy, że projekt wymaga dopracowania w wielu miejscach. Dotyczy to przede wszystkim sposobu zredagowania przepisów mających służyć wprowadzeniu do polskiego prawa klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania oraz regulacji dotyczących wygasania i przedawnienia zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką przymusową lub zastawem rejestrowym. "Bez usunięcia wskazanych niedoskonałości projektowanej regulacji i drobniejszych mankamentów opiniowanego dokumentu (...) nie powinno mu się nadawać dalszego biegu w procedurze legislacyjnej" - podsumowano.

- Większość uwag Rady Legislacyjnej przyjmujemy i doprecyzujemy zapisy projektu - skomentował Cichoń.

Jak mówił, Rada dostrzega pewne ryzyka czy kwestia klauzuli nie będzie budziła wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego. MF też je widzi. "Ale sama Rada wskazuje też, że to tak na dobrą sprawę okaże się dopiero w praktyce. Zakładamy, że tym razem test konstytucyjności wypadnie pozytywnie" - mówił wiceszef MF.

Powtórzył, że klauzuli nie da się zdefiniować bardzo sztywno, bo wówczas będzie martwym prawem.

- To musi być narzędzie w miarę elastyczne, a z drugiej strony nie może to być worek bez dna - dodał.

Projekt "dużej" noweli Ordynacji podatkowej, poza klauzulą dot. unikania opodatkowania, przewiduje m.in. ogólną interpretację podatkową zamiast powielania interpretacji indywidualnych; prawo do zapłaty podatku w imieniu podatnika; możliwość posługiwania się w urzędach skarbowych kartą płatniczą. Kolejna propozycja zawarta w projekcie to możliwość składania drogą elektroniczną pełnomocnictw ogólnych w postępowaniu podatkowym. Proponuje się także informatyzację kontroli podatkowych. Duzi przedsiębiorcy byliby objęci informatycznymi kontrolami od 2016 r., a mali i średni - od 2018 r.