Nawet tysiące złotych zaoszczędzą na składce zdrowotnej rodzice co najmniej czwórki dzieci, seniorzy, którzy zrezygnują z emerytury, oraz osoby powracające z zagranicy. Wszystko dzięki przeoczeniu ustawodawcy.
O luce w przepisach Polskiego Ładu pisaliśmy we wczorajszym artykule „Luka w przepisach. PIT zero to także 0 zł składki zdrowotnej” (DGP nr 213/2021).
Przypomnijmy, że z uchwalonej już nowelizacji (czeka tylko na podpis prezydenta i opublikowanie w Dzienniku Ustaw) wynika, iż podatnicy (pracownicy i zleceniobiorcy), którzy zyskają zwolnienie z PIT przychodów do 115 528 zł (limit zwolnienia 85 528 zł + kwota wolna 30 tys. zł), w ogóle nie zapłacą także składki zdrowotnej. Chodzi o rodziców w dużych rodzinach, seniorów, którzy pozostaną aktywni zawodowo, oraz osoby powracające z zagranicy (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT).
Składkę zdrowotną nadal natomiast będą płacić młodzi podatnicy do 26. roku życia. Tu bowiem obowiązuje szczególny przepis, który nakazuje uiszczać składkę zdrowotną obniżoną do poziomu hipotetycznej zaliczki na PIT (która byłaby należna, gdyby nie zwolnienie z podatku). Wynika tak z art. 83 ust. 2a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.). Od 2022 r. dla obliczania hipotetycznego podatku trzeba będzie stosować zasady obowiązujące do końca 2021 r. (nowy art. 83 ust. 2b ustawy).
Analogicznej zasady nie wprowadzono natomiast w Polskim Ładzie w odniesieniu do nowych grup podatników objętych ulgą „zero PIT”. Błąd ten próbowano naprawić poprawką zgłoszoną przez senatora PiS. Zakładała ona zastosowanie art. 83 ust. 2a ustawy zdrowotnej również do nowych preferencji zero PIT. Ale Senat tej poprawki nie przyjął.
Jeżeli rząd nie zdecyduje się na szybką nowelizację, beneficjenci nowych ulg zyskają krocie. Pokazują to wyliczenia, które przygotowała dla nas Małgorzata Samborska, doradca podatkowy i partner w Grant Thornton. Ekspertka przyjęła założenie, że rodzice z czwórką dzieci zarabiają na etacie po 9600 zł miesięcznie, czyli po 115 200 zł rocznie. Oboje w 2022 r. nie zapłacą od tej kwoty podatku, bo obejmie ich ulga PIT zero (art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT).
Jeżeli utrzyma się uchwalony stan prawny, to zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej rodzice ci nie zapłacą również składki zdrowotnej (o ile składkę wylicza płatnik). Dzięki temu zaoszczędzą po 8947 zł, czyli łącznie (oboje rodziców) – 17 894 zł.
Analogicznie będzie w przypadku aktywnych zawodowo seniorów, którzy zrezygnują z pobierania emerytury, oraz osób powracających z zagranicy.
Jeżeli natomiast takie same zarobki będzie miała osoba do 26. roku życia, to wprawdzie nie zapłaci PIT (dzięki uldze dla młodych), ale będzie musiała uiścić składkę zdrowotną – w wysokości 8947 zł.
Inny przykład: jeżeli beneficjenci nowych ulg będą uzyskiwać przychody brutto w wysokości 5000 zł miesięcznie (60 000 zł rocznie), to zaoszczędzą na składce zdrowotnej 4660 zł.
Natomiast gdy ich zarobki wyniosą 1000 zł miesięcznie (12 000 zł rocznie), to oszczędność na składce zdrowotnej wyniesie 720 zł.
Szczegóły wyliczeń przedstawiamy w tabeli.
Wyliczenia składki zdrowotnej dla dochodu zwolnionego z PIT
| Przychód miesięczny brutto z pracy | 9600 | 5000 | 1000 |
| Przychód brutto w skali roku | 115 200 | 60 000 | 12 000 |
| Koszty uzyskania przychodów – rocznie | 3000 | 3000 | 3000 |
| Składki ZUS miesięcznie | 1316 | 686 | 137 |
| Składki ZUS w skali roku | 15 792 | 8226 | 1644 |
| Limit przychodów zwolnionych z PIT (nowość wprowadzona Polskim Ładem) | 85 528 | 85 528 | 85 528 |
| Podstawa opodatkowania przed uwzględnieniem kwoty wolnej | 29 672 | 0 | 0 |
| Kwota wolna od 2022 r. | 30 000 | 30 000 | 30 000 |
| Podatek zgodnie z Polskim Ładem | 0 | 0 | 0 |
| Składka zdrowotna 0 proc. (art. 83 ust. 2)* | 0 | 0 | 0 |
| Składka zdrowotna rocznie w wysokości nie wyższej niż kwota hipotetycznego podatku według zasad z grudnia 2021 r. (rozwiązanie stosowane tylko przy uldze zero PIT dla młodych) | 8947 | 4660 | 720 |
| Składka zdrowotna 9 proc. – rocznie | 8947 | 4660 | 932 |
* chodzi o podatników, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT, czyli: rodziców z co najmniej czwórką dzieci, seniorów, którzy pozostaną aktywni zawodowo, oraz osoby powracające z zagranicy
Oprac. Małgorzata Samborska, doradca podatkowy i partner w Grant Thornton
Fragment wywiadu wiceministra finansów Jana Sarnowskiego dla DGP
Czy w przypadku zerowego PIT dla emerytów, osób powracających z zagranicy oraz dla dużych rodzin nie pojawi się problem ze składką zdrowotną? Obecnie, jeśli nie ma zaliczki na podatek dochodowy, to jest też zwolnienie ze składki. Wyjątkiem są młodzi do 26. roku życia – w ich przypadku mimo braku zaliczki składka jest płacona. Zdaje się, że takich rozwiązań w Polskim Ładzie nie ma w odniesieniu do pozostałych grup. Celowo?
To są rozwiązania analogiczne do zerowego PIT dla młodych. Zakładamy, że w przypadku rozliczania wspomnianych grup te składki będą płacone. Naszym zdaniem aktualna treść przepisów wystarcza, żeby interpretować zasady rozliczenia składek analogicznie do tych określonych dla zerowego PIT dla młodych. Jeśli treść przepisu budzić będzie wątpliwości po stronie przedsiębiorców, to zamieścimy na stronie Ministerstwa Finansów informację, jak go interpretować. Nie mogę też wykluczyć zmiany przepisów. Wówczas nie byłaby to jednak zmiana o charakterze materialnym, modyfikująca zasady rozliczeń, lecz zwykłe doprecyzowanie, jakich wiele przy każdej nowelizacji ustawy. Takie, które zapewni wszystkim podatnikom maksymalny komfort stosowania przepisów.
Etap legislacyjny
Nowelizacja ustawy o PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw – czeka na podpis prezydenta i opublikowanie w Dz.U.
