Zgodnie z dzisiejszym wyrokiem w sprawie C-190/12, Państwo członkowskie nie może wyłączyć ze zwolnienia od podatku dywidend wypłaconych przez spółki z siedzibą w kraju na rzecz funduszu inwestycyjnego znajdującego się w tzw. państwie trzecim, jeżeli między tymi dwoma państwami istnieje zobowiązanie do wzajemnej pomocy administracyjnej.

Przedmiot wniosku o zwrot nadpłaty w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób prawnych

Emerging Markets Series of DFA Investment Trust Company, amerykański fundusz inwestycyjny, którego działalność polega w szczególności na nabywaniu udziałów polskich spółek, w 2010 r. skierował do polskiego organu podatkowego wniosek o zwrot nadpłaty w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób prawnych, zapłaconym za lata 2005 i 2006.

Po odrzuceniu wniosku fundusz wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. WSA w Bydgoszczy, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy prawo Unii, w szczególności art. 63 oraz 65 TFUE, sprzeciwia się krajowym przepisom podatkowym. Na podstawie krajowych przepisów podatkowych, spółki, które mają siedzibę w danym państwie członkowskim i wypłacające dywidendy na rzecz funduszu inwestycyjnego, mającego z kolei siedzibę w państwie trzecim, nie mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego.

Jakie wyjaśnienia Trybunału Sprawiedliwości do wyroku?

Trybunał Sprawiedliwości wyjaśnił, że postanowienie art. 65 TFUE, na mocy którego państwa członkowskie mogą ustanowić rozróżnienie między podatnikami, którzy nie znajdują się w takiej samej sytuacji ze względu na miejsce zamieszkania lub inwestowania kapitału, stanowi odstępstwo od podstawowej zasady swobodnego przepływu kapitału. Postanowienie art. 65 TFUE należy zatem interpretować w sposób zawężony. Trybunał podkreślił, że aby krajowy przepis podatkowy mógł zostać uznany za zgodny z postanowieniami traktatu dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału, odmienne traktowanie winno dotyczyć sytuacji, które nie są obiektywnie porównywalne, bądź winno być uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego.

Brak uzasadnienia dla odmiennego traktowania funduszy spoza UE

TSUE ocenił, że w odniesieniu do przepisów podatkowych, które jako główne kryterium rozróżnienia utrzymują miejsce siedziby funduszy inwestycyjnych i które z tego względu powodują pobór podatku u źródła od dywidend wypłacanych im przez spółki polskie lub jego brak, fundusze inwestycyjne niebędące rezydentami znajdują się w sytuacji obiektywnie porównywalnej z sytuacją tych, których siedziba znajduje się na terytorium Polski.

Pełnomocnik w tej sprawie Marcin Rudnicki, Partner w Zespole Podatków Międzynarodowych w KPMG w Polsce, wskazuje, że kluczowe znaczenie miała kwestia oceny czy w przedmiotowej sprawie odmienne traktowanie amerykańskiego funduszu może zostać uzasadnione koniecznością zapewnienia skuteczności kontroli podatkowych. Trybunał podkreślił, że takie uzasadnienie jest dopuszczalne tylko w wypadku, gdy uregulowania państwa członkowskiego uzależniają przyznanie korzyści podatkowej od spełnienia warunków, których przestrzeganie może zostać zweryfikowane jedynie w drodze uzyskania informacji od właściwych organów państwa trzeciego i gdy z powodu braku umownego zobowiązania do dostarczenia przez to państwo trzecie informacji, niemożliwe okazuje się uzyskanie owych informacji od tego ostatniego państwa. Trybunał zgodził sie z twierdzeniami podatnika i wskazał, że w niniejszym wypadku istnieją ramy prawne (w szczególności chodzi o umowę z 1974 r. zawartą między rządem [Rzeczypospolitej Polskiej] a rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania, oraz o konwencję z 1988 r. Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Rady Europy o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych) wzajemnej pomocy administracyjnej ustanowione pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki umożliwiające wymianę informacji koniecznych do stosowania przedmiotowych przepisów podatkowych. Jednocześnie, jak wskazał Trybunał, do sądu krajowego należeć będzie zbadanie, czy powyższe zobowiązania umowne rzeczywiście umożliwiają polskim organom podatkowym zweryfikowanie informacji dostarczonych przez amerykański fundusz w celu ustalenia, czy fundusz ten prowadzi działalność na zasadach porównywalnych z tymi, które dotyczą funduszy polskich. Zdaniem Marcina Rudnickiego, Partnera w Zespole Podatków Międzynarodowych w KPMG w Polsce, ocena ta powinna prowadzić do korzystnego rozstrzygnięcia - jak podkreśla, umowa z USA (o unikaniu podwójnego opodatkowania) umożliwia bardzo szeroką wymianę informacji i co istotne mechanizm ten jest w praktyce skutecznie wykorzystywany przez polskie organy podatkowe do uzyskiwania informacji o zakresie i ramach działalności amerykańskich funduszy inwestycyjnych.

Trybunał odrzucił wniosek rządu polskiego o ograniczenie skutków wyroku w czasie

Zgodnie z przewidywaniami, Trybunał odrzucił pozostałe uzasadnienia formułowane przez rząd polski i inne kraje członkowskie. Co ważne, Trybunał odrzucił też wniosek rządu polskiego o ograniczenie skutków wyroku w czasie. Przypomniał on w tym względzie, że konsekwencje finansowe, jakie mogłyby wyniknąć dla państwa członkowskiego z wyroku wydanego w trybie prejudycjalnym, nie stanowią same w sobie uzasadnienia dla ograniczenia skutków tego wyroku w czasie.

Drugi pełnomocnik Michał Niżnik, Starszy Menedżer w Zespole Podatków Międzynarodowych w KPMG w Polsce, podkreśla, że: powyższe orzeczenie powinno umożliwić funduszom z krajów trzecich, w szczególności tym z USA, skuteczne ubieganie sie o zwrot zapłaconego w przeszłości podatku od dywidend lub odsetek wypłacanych przez polskie spółki. Wyrok jest jednocześnie odwróceniem wcześniejszej negatywnej opinii Rzecznika Generalnego w sprawie i podtrzymuje dotychczasowa pozytywna linie orzecznicza TSUE.