ikona lupy />
Banki żywności / Dziennik Gazeta Prawna
Na pytanie DGP o ewentualne plany rozszerzenia w Unii Europejskiej zakresu zwolnienia darowizn dla organizacji charytatywnych przecząco odpowiedział Franck Arrii z biura prasowego Algirdasa Semety, komisarza odpowiedzialnego za sprawy podatkowe. Wyjaśnił, że w 2013 r. w Komitecie ds. VAT odbyła się dyskusja, po której przyjęto, że tylko darowizna żywności o krótkim terminie przydatności do spożycia powinna być zwolniona z daniny, co nie powinno wykluczać prawa darczyńcy do odliczenia podatku (na wzór rozwiązań przyjętych w Polsce).
Franck Arrii zachęcił jednak zarówno potencjalnych darczyńców, jak i OPP do zgłaszania swoich uwag, także w zakresie rozszerzenia zwolnienia. Trwają bowiem publiczne konsultacje w sprawie VAT od organów władzy publicznej i zwolnień czynności wykonywanych w interesie publicznym (więcej informacji: http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/consultations/tax/2013_vat_public_bodies_en.htm).

Inne dary bez preferencji

Podatnicy czasem zapominają, że ustawodawca objął zwolnieniem tylko darowiznę żywności. Z tego powodu bydgoska Izba Skarbowa odmówiła prawa do zwolnienia producentowi obuwia, gdy ten chciał przekazać OPP wyprodukowane przez siebie buty.
Przypomniała, że zwolnienie dotyczy tylko żywności, a on sam powinien opodatkować darowiznę zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, jeśli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego (interpretacja bydgoskiej izby skarbowej z 14 lutego 2014 r., nr ITPP1 /443-1213/13/DM)

Zwolnienie się sprawdziło

Prawo do zwolnienia zachwala Marek Borowski, prezes Federacji Polskich Banków Żywności. Jego zdaniem nie tylko zapobiegło to marnowaniu żywności, ale też zachęca przedsiębiorców do społecznej odpowiedzialności.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT wolne od daniny jest przekazanie żywności na rzecz OPP na jej działalność charytatywną, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz mieszanek piwa i napojów bezalkoholowych powyżej 0,5 proc. Ze zwolnienia mogą więc korzystać nie tylko producenci żywności, ale też sklepy i restauracje, którym wcześniej bardziej opłacało się wyrzucić żywność, niż przekazać ją w darowiźnie. Teraz mogą nie tylko skorzystać ze zwolnienia w VAT, ale też zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 3 ustawy odliczyć daninę związaną z zakupem żywności.
Przedsiębiorca darczyńca musi jedynie pamiętać, by zachować dokumentację potwierdzającą przekazanie jedzenia. Sama OPP powinna natomiast, zgodnie z art. 43 ust. 12a ustawy o VAT, udowodnić, że żywność faktycznie została wykorzystana na cele charytatywne. W przeciwnym razie to ona, a nie darczyńca, zapłaci należny podatek (zgodnie z art. 108 ust. 3 ustawy o VAT).
Preferencje dotyczą również PIT i CIT. Przedsiębiorca darczyńca może bowiem pomniejszyć przychód o koszt wytworzenia bądź cenę nabycia żywności darowanej OPP. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT.

Zmiany zaczęły się od piekarza

Przed nowelizacją, która weszła w życie w październiku 2013 r., prawo do zwolnienia mieli tylko producenci żywności. Wcześniej, przed 2009 r. w ogóle nie było preferencji w tym zakresie, ani w podatkach dochodowych, ani w VAT. Katalizatorem zmian stała się słynna sprawa legnickiego piekarza, któremu organy podatkowe nakazały zapłacić ponad 200 tys. zaległego VAT. Piekarz twierdził, że przekazywał chleb stołówce dla bezdomnych. Przegrał jednak przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Sąd uznał, że darowizna żywności była jedynie pretekstem do ukrywania faktycznych obrotów firmy.
Sprawa nagłośniona przez media przyczyniła się jednak ostatecznie do zmiany przepisów w zakresie opodatkowania żywności przekazanej na rzecz OPP.
Nasze rozwiązania były pionierskie
Wojciech Śliż dyrektor w dziale doradztwa podatkowego w PwC
Polskie zwolnienie z VAT darowizn żywności jest rozwiązaniem innowacyjnym na skalę Unii Europejskiej. Taka preferencja, choć społecznie pożądana, nie znajduje oparcia w regulacjach dyrektywy VAT. W innych krajach członkowskich trwają dopiero dyskusje na temat wprowadzenia podobnych przepisów. Brak takiego zwolnienia w przepisach unijnych był zresztą przyczyną, dla której nie zdecydowano się go wprowadzić od razu w 2004 r. w nowej ustawie o VAT.
Dlatego wprowadzenie w tej chwili jakichkolwiek innych zmian może stać się przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej. Gdyby mimo wszystko ustawodawca zdecydował się na poszerzenie katalogu produktów, których darowizna na cele charytatywne podlegałaby zwolnieniu, uważamy, że preferencją powinny być objęte artykuły pierwszej potrzeby, takie jak środki czystości i ubrania. Te ostatnie zalegają często w magazynach sieci dystrybucyjnych i z dużą dozą prawdopodobieństwa trafią na przemiał, zamiast do osób potrzebujących.