Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Na czym polega umowa o subpartycypację?
Jest to odmiana sekurytyzacji. Na podstawie porozumienia banku i funduszu sekurytyzacyjnego ten drugi nabywa – za określone wynagrodzenie – prawa do przyszłych świadczeń w postaci przepływów pieniężnych, wynikających z umów kredytów i pożyczek bankowych.
Jaka jest różnica między subpartycypacją a sekurytyzacją?
Sekurytyzacja to umowa w wyniku której następuje przelew wierzytelności (cesja). Natomiast w przypadku subpartycypacji następuje tylko przeniesienie prawa do przepływów pieniężnych, czyli np. odsetek od kredytów i pożyczek, ale wierzyciel nie zmienia się (pozostaje nim bank). Efekt ekonomiczny jest zbliżony, natomiast z prawnego punktu widzenia są to różne umowy.
Jak umowy o subpartycypację są opodatkowane?
Obecnie zgodnie z ustawą o CIT tego rodzaju porozumienia są nieefektywnie opodatkowane z punktu widzenia banków.
Na czym ta nieefektywność polega?
Wynika ona z obowiązku rozpoznania w różnych momentach przychodu oraz kosztów jego uzyskania. W momencie zawarcia umowy o subpartycypację wynagrodzenie, które otrzymuje bank, należy rozpoznać w przychodach podatkowych od razu, w dacie zbycia praw do przepływów pieniężnych. Natomiast koszty związane z transakcją muszą być rozłożone w czasie – rozpoznaje się je po przekazaniu spłat (pożytków) wierzytelności, które są przedmiotem subpartycypacji. W efekcie, głównie z powodów podatkowych, banki i instytucje finansowe nie korzystają z umów o subpartcypację.
Projekt nowelizacji ustawy o CIT zmieni tę sytuację?
Tak, posłowie zaproponowali ujednolicenie momentu rozpoznania przychodów i kosztów. Przychód nie będzie rozpoznawany w momencie zawarcia umowy o subpartycypację i uzyskania wynagrodzenia za przelew praw do przepływów pieniężnych, ale dopiero w dniu wymagalności lub spłaty rat kapitałowych wynikających z wierzytelności jeżeli spłata nastąpi wcześniej.
Jaki będzie efekt tych zmian?
W mojej ocenie umowy o subpartycypację mogą zacząć być wykorzystywane w obrocie gospodarczym. Może to być ciekawa forma dla banków, dla których pozbycie się wierzytelności (kredytów czy pożyczek), które następuje w przypadku sekurytyzacji, nie będzie celem samym w sobie. Pojawi się realna możliwość pozyskania finansowania – upłynnienia aktywów z zachowaniem portfela wierzytelności (subpartycypacja).
W jakich przypadkach ta umowa będzie mogła zostać wykorzystywana?
Przykładowo, obecnie pojawiają się problemy praktyczne z umowami sekurytyzacyjnymi dotyczącymi wierzytelności zabezpieczonych hipoteką. W tym przypadku do formalnoprawnego przeniesienia wierzytelności konieczne jest dokonanie wpisu do księgi wieczystej (zmiana podmiotu wpisanego do księgi). W praktyce pojawiał się dylemat, w którym momencie należy rozpoznawać skutki podatkowe: w chwili zawarcia transakcji – podpisania umowy – czy też należy poczekać na wpis do księgi, który w praktyce może nastąpić za kilka miesięcy. Pilnowanie tych terminów w przypadku setek wierzytelności, których dotyczy umowa sekurytyzacji, jest dość problematyczne.
Nowelizacja rozwiązuje ten problem?
W przypadku umów o subpartycypację, które będą mogły zastąpić umowy sekurytyzacyjne, znika nam ten dyskusyjny problem momentu rozpoznania przychodu od takiej transakcji, ponieważ w ogóle nie mamy do czynienia z przeniesieniem wierzytelności. Znika temat wpisów do ksiąg wieczystych. Z punktu widzenia banków i instytucji finansowych umowa o subpartycypację wydaje się więc korzystniejszym podatkowo rozwiązaniem.
To niejedyne rozwiązanie korzystne dla banków...
Umowy dotyczące portfeli wierzytelności zawierają często klauzule, zgodnie z którymi jeśli druga strona (nabywca) stwierdzi, że dana wierzytelność lub jej dokumentacja nie spełnia warunków deklarowanych przez bank, to może ją wycofać z portfela lub zwrotnie przenieść na bank. W tym momencie, przy subpartycypacji, zgodnie z projektem zmian w ustawie o CIT, będzie możliwość rozpoznania jako kosztu podatkowego środków zwróconych funduszowi, o ile wcześniej bank rozpoznał przychód. To jest pozytywny element zmian.
Ostatnia ciekawa zmiana dotyczy rezerw i odpisów aktualizacyjnych związanych z subpartycypacją.
Projekt przewiduje możliwość pomniejszania wartości rezerw i odpisów aktualizacyjnych dotyczących wierzytelności objętych subpartycypacją o wartość kwoty uzyskanej z umowy subpartycypacyjnej. Jest też regulacja dotycząca kosztów podatkowych z tytułu rezerw (odpisów aktualizacyjnych). Kosztem będzie odpis aktualizacyjny lub rezerwa w takim zakresie, w jakim przychody ze zbycia kredytu lub pożyczki na podstawie umowy subpartycypacyjnej zostały rozpoznane w przychodach podatkowych. Zapisy te dają zatem dodatkową preferencję w zakresie rozpoznania kosztu podatkowego z tytułu rezerw (odpisów aktualizacyjnych) przy subpartycypacji w odróżnieniu od istniejących możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych rezerw/odpisów na kredyty lub pożyczki po spełnieniu przesłanek uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności.
Kiedy te zmiany mogą zacząć obowiązywać?
W dniu 8 listopada zmiany zostały uchwalone z uwzględnieniem wszystkich poprawek Senatu. W najbliższym czasie projekt powinien zostać przekazany prezydentowi do podpisu. Wszystko wskazuje na to, że zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2014 r.
Umowa o subpartycypację wydaje się dla banków korzystniejsza podatkowo
Słowniczek
Sekurytyzacja – to umowa, w wyniku której dochodzi do przeniesienia własności wierzytelności (kredytów bankowych) na fundusz sekurytyzacyjny za wynagrodzeniem
Subpartycypacja – to rodzaj umowy sekurytyzacyjnej. W jej wyniku nie dochodzi do zmiany właściciela wierzytelności, a jedynie następuje przeniesienie prawa do przepływów pieniężnych (np. odsetek od kredytów) na fundusz sekurytyzacyjny
