Górnik, który wykorzysta deputat na swoje cele, nie zapłaci podatku. Osoby, które sprzedadzą otrzymany talon, ze zwolnienia nie skorzystają.
Od 2 stycznia 2012 r. deputaty węglowe są opodatkowane akcyzą. Jednak podatnik, który węgiel z deputatu przeznaczy p. na cele gospodarstwa domowego i oświadczy to przy odbiorze surowca, podatku nie zapłaci. Problemy pojawiają się w przypadku osób, które odsprzedają otrzymany deputat, a poświadczyły, że zużyją go do celów prywatnych.
– W takim przypadku zwolnienie nie ma zastosowania ze względu na inne przeznaczenie węgla niż wskazane w dokumencie dostawy – ostrzega Konrad Staniec, konsultant podatkowy w kancelarii Parulski & Wspólnicy.
Teoretycznie podmioty odsprzedające węgiel deputatowy mogłyby obracać surowcem bez akcyzy. Byłoby tak – jak stwierdza Konrad Staniec – dopiero po uzyskaniu statusu pośredniczącego podmiotu węglowego (na co prawdopodobnie nie zgodziłyby się kopalnie).
Gdy górnik otrzyma węgiel zwolniony z akcyzy i następnie będzie chciał użyć go do celów innych niż zwolnione, np. sprzedać, wówczas – jak stwierdza Marcin Zimny, ekspert w CMS Cameron McKenna – będzie zobowiązany do zapłaty podatku.
O sprawie wie resort finansów. Wiceminister finansów Jacek Kapica w rozmowie z DGP potwierdził, że talony na deputat podlegają obrotowi wtórnemu. Są osoby, które gromadzą te kwity, kupując, je od świadczeniobiorców i odbierają węgiel z kopalni, który podlega dalszej sprzedaży.
– Kopalnia zobowiązana jest uiścić akcyzę, wydając węgiel z deputatu osobie, która skupuje kwity np. w celach handlowych i nie składa oświadczenia o jego przeznaczeniu na cele uprawniające do zwolnienia – wyjaśnia Jacek Kapica.
Jednocześnie zapewnia nas, że urzędnicy informują, aby w takich sytuacjach uprawnieni do deputatu, którzy się go pozbywają, nie poświadczali nieprawdy o zużyciu węgla na cele domowe.
Stanowisko ministerstwa
Deputat jest świadczeniem dla górnika (emeryta) lub rodziny górnika, który może być wypłacony w formie ryczałtu pieniężnego bądź odebrany w naturze.
– Nowe zasady opodatkowania akcyzą węgla obejmują wyłącznie pierwszy sposób realizacji deputatów, związany z jego fizycznym wydaniem – podkreśla Stefan Majerowski, konsultant podatkowy w Ernst & Young.
Przepisy o podatku akcyzowym nie przewidują szczególnej regulacji w zakresie deputatów na wyroby węglowe. Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 1342 wynika, że węgiel będący przedmiotem deputatu podlega przepisom akcyzowym w zakresie wyrobów węglowych. W przypadku zatem gdy zostanie wykorzystany do opału przez gospodarstwo domowe, nie będzie opodatkowany. Jednocześnie warunkiem zwolnienia jest dołączenie do przemieszczanych wyrobów węglowych dokumentu dostawy, który podmiot nabywający te wyroby zobowiązany jest podpisać w celu potwierdzenia odbioru i ich przeznaczenia.
Przepisy akcyzowe od 2 stycznia 2012 r. objęły podatkiem obrót węglem z deputatu
– Wynika z tego, że deputaty nie podlegają automatycznie akcyzie, ale dopiero wtedy, gdy nie zostaną spełnione odpowiednie warunki z ustawy – ocenia Wojciech Kotala, doradca podatkowy w DLA Piper Wiater.
Zakres opodatkowania
Jednym ze zdarzeń podlegających opodatkowaniu akcyzą wyrobów węglowych jest ich sprzedaż na terytorium kraju. Konrad Staniec zauważa, że jest ona rozumiana szeroko, tj. nie tylko w rozumieniu kodeksu cywilnego, ale także jako darowizna czy przekazanie węgla pracownikom. Marcin Zimny dodaje, że sprzedaż obejmuje także przekazanie węgla na cele osobiste pracownika lub byłego pracownika.
Każde nieodpłatne przekazanie węgla (w tym także deputatu węglowego) podlega więc opodatkowaniu akcyzą.
Dokument dostawy
Przepisy akcyzowe zawierają dość obszerny katalog zwolnień z podatku dla wyrobów węglowych. Jednym z nich jest zużycie wyrobu w gospodarstwach domowych.
– Jeżeli osoba uprawniona odbiera deputat na potrzeby swojego gospodarstwa, taki węgiel powinien być nieopodatkowany – zapewnia Wojciech Kotala.
Warunkiem formalnym takiego zwolnienia jest posiadanie przez darczyńcę lub przekazującego statusu pośredniczącego podmiotu węglowego oraz dołączenie do przekazanego towaru dokumentu dostawy. Jeżeli uprawniony nie oświadczy, że węgiel jest przeznaczony do użycia w gospodarstwie domowym, kopalnia powinna zapłacić akcyzę od deputatu węglowego.
Stefan Majerowski podkreśla, że podatnikiem akcyzy z tytułu węgla jest w tym przypadku podmiot wydający (czyli kopalnia) i w związku z tym to na nim spoczywa główne ryzyko domiaru akcyzy. Kopalnia wymaga zatem potwierdzenia, że wydawane wyroby węglowe zostaną zużyte do celów uprawniających do stosowania zwolnienia (zostaną zużyte przez gospodarstwa domowe).
– Potwierdzenie to dokonywane jest na dokumencie dostawy przez odbierającego węgiel (np. górnika uprawnionego do deputatu) – podpowiada Stefan Majerowski.
Ekspert dodaje, że w przypadku gdy węgiel jest odbierany przez pośrednika lub podmiot handlujący węglem lub kwitami na deputat na rynku wtórnym, pojawia się problem dotyczący wskazania przeznaczenia wydawanego przez kopalnię węgla przez tego pośrednika. Nie ma on możliwości wskazania ostatecznego przeznaczenia odbieranych wyrobów. Trudno wtedy mówić o spełnieniu wszystkich warunków do skorzystania ze zwolnienia. To oznacza, że w takiej sytuacji od węgla z deputatu trzeba zapłacić akcyzę.
Podmiot pośredniczący
Akcyza nie będzie należna, jeżeli odbierający węgiel będzie pośredniczącym podmiotem węglowym albo przeznaczy ten węgiel na inne cele podlegające zwolnieniu niż wskazywane przez nas gospodarstwo domowe.
Wojciech Kotala zauważa, że organy podatkowe nie chcą dopuszczać do przypadków, w których uprawniony odbierze węgiel deklarując cel zwolniony (np. zużycie w gospodarstwie), ale zamiast zużyć węgiel, we własnym zakresie, odsprzeda go bez statusu podmiotu pośredniczącego. Wtedy jednak akcyza nie powinna obciążać kopalni, ale osobę, która nie potrafi udokumentować zadeklarowanego przeznaczenia węgla. Trzeba pamiętać, że w przypadku wyrobów węglowych podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać naczelnikowi urzędu celnego deklaracje podatkowe oraz obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwej izby celnej.
