W obowiązującym od 1 października JPK_V7 należy oznaczać specjalnymi kodami dostawę niektórych towarów i usług, niektóre rodzaje transakcji oraz wskazane dowody sprzedaży i nabycia. Wiele pytań pojawia się zwłaszcza o kody GTU, służące do oznaczania tzw. towarów i usług wrażliwych.

Grupy towarów i usług (GTU) to nowość dla przedsiębiorców. Zostały wprowadzone w ramach uszczelniania systemu podatkowego. Czynni podatnicy VAT podczas wypełniania nowych jednolitych plików kontrolnych będą musieli oznaczać specjalnymi kodami sprzedaż 10 rodzajów towarów oraz trzech rodzajów usług zaliczanych do szczególnie narażonych na nadużycia. Sprzedaż wyrobów lub usług spoza listy nie wymaga stosowania kodów GTU.

Zobacz też: Komplet Nowy JPK_VAT + 2 ebooki

Oznaczeń GTU dokonuje się w pliku JPK, nie ma obowiązku wskazywania kodów na fakturach ani w zbiorczej informacji o sprzedaży ewidencjonowanej na kasie fiskalnej.

Nowy JPK_VAT obowiązuje od 1 października 2020 r. Po raz pierwszy trzeba go przesłać do 25 listopada br. (za październik), ale już teraz warto zbierać dane o towarach i usługach, które będą oznaczone kodem GTU. Nie zawsze jest to proste. Grup towarów i usług jest tylko 13, ale katalog artykułów i usług zaliczanych do poszczególnych grup jest rozbudowany. Aby odpowiedzieć na pytanie, czy daną transakcję trzeba oznaczyć kodem, niekiedy konieczne będzie sięgnięcie do osobnych klasyfikacji lub aktów prawnych, takich jak Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), Nomenklatura Scalona (CN), ustawa o VAT wraz z załącznikami nr 12 i nr 15, ustawa o podatku akcyzowym, a nawet prawo farmaceutyczne (w przypadku sprzedaży leków i wyrobów medycznych).

WIĘCEJ O NOWYM JPK_VAT PRZECZYTASZ W PAKIECIE: Nowy JPK_VAT z deklaracją i ewidencją + nowe kody w JPK_VAT.

Lista kodów GTU

Wykaz GTU znajduje się w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Przedstawia się następująco:

. KOD GRUPA TOWARÓW LUB USŁUG (GTU)
01 dostawa napojów alkoholowych – alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym
02 dostawa towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT (m.in. paliw i olejów napędowych)
03 oleju opałowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz olejów smarowych, pozostałych olejów o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85 (oleje białe, parafina ciekła) oraz smarów plastycznych zaliczanych do kodu CN 2710 19 99, olejów smarowych o kodzie CN 2710 20 90, preparatów smarowych objętych pozycją CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją
04 dostawa wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym
05 dostawa odpadów – wyłącznie określonych w poz. 79–91 załącznika nr 15 do ustawy o VAT
06 dostawa urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7–9, 59–63, 65, 66, 69 i 94–96 załącznika nr 15 do ustawy o VAT
07 dostawa pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701–8708 oraz CN 8708 10
08 dostawa metali szlachetnych oraz nieszlachetnych – wyłącznie określonych w poz. 1–3 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12–25, 33–40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy
09 dostawa leków oraz wyrobów medycznych – produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne
10 dostawa budynków, budowli i gruntów
11 świadczenie usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
12 świadczenie usług o charakterze niematerialnym – wyłącznie: doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, firm centralnych (head offices), reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych
13 świadczenie usług transportowych i gospodarki magazynowej – Sekcja H PKWiU 2015 symbol ex 49.4, ex 52.1

Oznaczenia GTU mają zastosowanie zarówno do towarów nowych, jak i do towarów używanych. Nie powinna sprawić problem sytuacja, w której na jednej fakturze widnieją towary/usługi objęte różnymi kodami GTU – struktura nowego JPK_VAT przewiduje możliwość stosowania wielu oznaczeń GTU dla jednej faktury bez dzielenia jej na kilka wpisów.

Od kiedy stosować GTU

Kodami należy oznaczać w JPK sprzedaż dokonaną po 1 października 2020 r. Kłopotliwe może być zakwalifikowanie transakcji przeprowadzonych w okresie przejściowym. Ministerstwo Finansów w odpowiedziach na pytania podatników wyjaśniło m.in. że:

  • oznaczeniu podlegają również faktury korygujące wystawione do faktur otrzymanych przed 1 października;
  • gdy jednak pierwotna faktura sprzed 1 października zawierała towary lub usługi, które według nowych przepisów są objęte GTU, a korekta dotyczy tylko towarów lub usług nieobjętych GTU, nie ma obowiązku oznaczania faktury korygującej;
  • oznaczenia dotyczą również faktur wystawionych przed 1 października, jeśli będą wykazywane w okresie rozliczeniowym rozpoczynającym się od tego dnia. Są to np. faktury zakupowe wystawione wcześniej, jeśli podatnik będzie korzystać z prawa do odliczenia już w okresie obowiązywania przepisów o nowym JPK.

GTU a alkohol i usługi niematerialne

Wiele pytań podatników dotyczy przypisania konkretnych usług lub towarów do danej grupy. Przykładowo:

GTU_01 dotyczy dostawy napojów alkoholowych. Kod nie będzie miał zastosowania w przypadku alkoholu podawanego w ramach usługi gastronomicznej. Nie stosuje się też oznaczenia w przypadku sprzedaży zawierających alkohol perfum, kosmetyków ani płynów do dezynfekcji.

GTU_10 odnosi się do towarów (dostawy budynków, budowli i gruntów), a nie usług. Kod nie ma więc zastosowania w przypadku świadczenia usług budowlanych i remontowych. Ministerstwo Finansów na stronie podatki.gov.pl wyjaśniło natomiast, że kod jest wymagany w przypadku leasingu finansowego nieruchomości, a także sprzedaży, ustanowienia lub przekształcenia we własność prawa użytkowania wieczystego.

GTU_12 odnosi się do usług o charakterze niematerialnym. W przepisach znajdziemy ich pełne wyliczenie, brakuje jednak definicji która przesądzałaby, czy dana usługa podlega oznaczeniu kodem. „Zapis ten należy rozumieć względnie szeroko, uwzględniając faktyczną treść świadczonej usługi” – tłumaczy Ministerstwo Finansów na stronie podatki.gov.pl, podając przykładowe kody PKD, które mogą pomóc w zakwalifikowaniu danej usługi np. jako doradczej lub zarządczej.

Niekiedy przepisy wprost stanowią, że dany towar lub usługa należy do danej GTU. Należy wtedy literalnie stosować się do zapisów. Przykładem jest folia typu stretch. Przedsiębiorcy handlujący tym artykułem mogą być zdziwieni, że jej sprzedaż należy oznaczyć kodem GTU_06, przypisanym do kategorii „urządzenia elektroniczne oraz części i materiały do nich wymienione w poz. 7-9, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług”. Ponieważ jednak folia stretch (PKWiU ex 22.21.30.0) jest wymieniona w pozycji 9 załącznika nr 15 do ustawy o VAT, trzeba oznaczać jej sprzedaż kodem GTU_06 bez względu na to, do czego zostanie wykorzystana przez nabywcę. Ministerstwo Finansów potwierdziło to w odpowiedzi na pytanie przedsiębiorcy, który sprzedaje taką folię, a przy tym zarzeka się, że z urządzeniami elektronicznymi nie ma nic wspólnego.

Podobnie przedstawia się sytuacja z olejem opałowym. Przedsiębiorca musi samemu przejrzeć szczegółowe przepisy (w tym przypadku - o podatku akcyzowym) i ocenić, czy sprzedawany przez niego wyrób zalicza się do GTU_03, nie ma zaś znaczenia, czy nabywca faktycznie wykorzysta olej do celów opałowych.