Subskrybuj nas na Youtube
Odpowiadamy na pytania dotyczące JPK_V7.
Oznaczenia grup towarów i usług
Czy wszystkie towary i usługi trzeba przyporządkować do konkretnego GTU
▶ W związku z wprowadzeniem od października 2020 r. obowiązku stosowania nowych oznaczeń towarów i usług (GTU) mam problem z przyporządkowaniem niektórych towarów i usług do odpowiedniej grupy. Co mam zrobić, gdy nie jest to możliwe? Czy w nowym JPK muszę prezentować odrębnie każdą pozycję z faktury, aby oznaczyć ją odpowiednim numerem, i czy w związku z tym konieczne jest zamieszczanie takich numerów w fakturze? Jeżeli nie zaprezentuję GTU w fakturze, to skąd nabywca będzie wiedział, jak ma oznaczyć u siebie dany towar lub usługę?
Konstytuując nowe zasady prowadzenia ewidencji VAT i przekazywania jej treści organom podatkowym w strukturze JPK_V7M lub JPK_V7M wraz z deklaracją VAT, prawodawca określił dodatkowe oznaczenia, którymi podatnicy muszą opatrywać niektóre dokumenty lub towary/usługi. W par. 10 ust. 3 rozporządzenia ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1127; dalej: rozporządzenie) wymienionych zostało 10 grup towarowych i trzy usługowe, do których prawodawca przypisał oznaczenia GTU. Należy jednak podkreślić, że na razie oznaczenia takie będą stosowane w dość ograniczonym zakresie. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że ponad wszelką wątpliwość nie było intencją ministra finansów objęcie takimi oznaczeniami wszystkich towarów i wszystkich usług realizowanych przez podatników i podlegających polskiemu VAT. To oznacza, że w praktyce większość towarów i usług – jako niezawierających się na ministerialnej liście – w ogóle nie będzie oznaczona GTU. Zatem jeżeli podatnik nie może przyporządkować towaru będącego przedmiotem dokonywanej przez niego dostawy lub świadczonej usługi do konkretnego GTU, to nie dokonuje takiego przyporządkowania i oznaczenia. Wówczas pole JPK przeznaczone na takie oznaczenie pozostaje puste (jest to pozycja opcjonalna).
Ponadto należy wyraźnie podkreślić, że oznaczenie GTU dokonywane jest tylko po stronie sprzedawcy, a przy tym wyłącznie wówczas, gdy polski podatnik dokonuje dostawy lub świadczy usługę, dla których zostało przewidziane oznaczenie GTU. Gdyby ten sam podatnik np. zakupił od zagranicznego kontrahenta towar z listy GTU i dokonywał opodatkowania WNT takiego towaru, to rozliczając taką transakcję, nie stosuje oznaczeń GTU. Podobnie w przypadku transakcji krajowych – których przedmiotem są towary lub usługi z ustalonym GTU – obowiązek identyfikacji, przyporządkowania i oznaczenia spoczywa wyłącznie na sprzedawcy. Nabywca w żadnym razie w swojej ewidencji ani deklaracji (czyli w JPK) nie stosuje oznaczeń GTU!
Kolejna sprawa poruszona w pytaniu to prezentacja GTU przez sprzedawcę. Ta dokonywana jest na poziomie dowodu sprzedaży, a nie jego poszczególnych linii. To oznacza, że podatnik nie prezentuje w ewidencji, ani tym bardziej deklaracji VAT, poszczególnych pozycji z faktury sprzedaży. Jeżeli natomiast na danym dokumencie znajduje się towar lub usługa z danego GTU, to należy dokonać oznaczenia w JPK_V7. Co niezwykle ważne, bez względu na to, ile pozycji z danego GTU jest na fakturze, stosowany jest system zerojedynkowy: w polu dla odpowiadającemu danemu GTU zaznacza się „1” – gdy w fakturze występuje dany towar/usługa lub zostaje ono puste – gdy takiego towaru/usługi nie ma. W żadnej z pozycji JPK nie wykazujemy odrębnie wartości czy ilości towarów/usług.
Informacja o GTU nie musi być zamieszczana również w treści faktury, prawodawca bowiem nie przewidział takiego obowiązku. Oczywiście w praktyce oznaczenie takie (w ramach działania fakultatywnego) miałoby uzasadnienie w tych przypadkach, w których np. towary są odsprzedawane przez nabywcę albo usługi są refakturowane, a także wówczas gdy rozliczenia podatkowe danego podmiotu są prowadzone przez biuro rachunkowe i konieczne jest ustalenie ścieżki komunikacji pomiędzy podatnikiem a księgowym.
Jakie są zasady stosowania symbolu GTU 01
▶ Nasza firma zajmuje się handlem towarami, w tym alkoholami, a także świadczeniem usług gastronomicznych oraz marketingowych (w tym organizacji eventów) itp. W związku z tym, że w działalności wykorzystujemy alkohol, będziemy musieli stosować oznaczenie GTU 01. Z odpowiedzi na pytania prezentowane na stronach Podatki.gov.pl wiem, że takie oznaczenie nie ma zastosowania przy usługach gastronomicznych. Co jednak w przypadku, gdy świadczymy usługi marketingowe lub gdy np. sprzedajemy kosze podarunkowe? Czy nowe oznaczenia GTU mogą w jakiś sposób negatywnie wpływać na rozliczenia podatkowe naszych klientów?
Oznaczenie GTU 01 dotyczy wyłącznie dostawy alkoholi i innych towarów wymienionych dla tej pozycji w rozporządzeniu. To oznacza, że wykorzystując alkohol do świadczenia usług gastronomicznych, marketingowych czy innych, podatnik nie oznacza faktury dokumentującej takie świadczenie GTU 01. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że dla usług marketingowych przewidziane zostało oznaczenie GTU 12 i wykonując takie usługi, podatnik musi posłużyć się tym symbolem.
Podobnie gdy podatnik wykorzystuje alkohol, konfigurując inne towary (np. kosze podarunkowe) nie oznacza ich dostawy GTU 01.
Trudno jest powiedzieć, że GTU 01 niesie ze sobą jakieś szczególne i bezpośrednie ryzyko. Jednak może mieć znaczenie przy pogłębionej analizie. Jeżeli bowiem podatnik wykorzystujący alkohol do świadczenia usług czy sporządzania i dostawy innych towarów (np. koszy podarunkowych) nabywa go od krajowego dostawcy, to co prawda on sam nie oznacza swoich świadczeń GTU 01, lecz jego dostawca już tak. Organ ma zatem informację (z JPK dostawcy takiego podmiotu), że podatnik zakupił alkohol, a jednocześnie nie odnajduje u niego dostawy takich towarów. To może sugerować, że alkohol został wykorzystany przy innych świadczeniach. Idąc tym tropem, organ może dotrzeć do nabywcy usług marketingowych czy koszy prezentowych, który niejednokrotnie niezbyt lubi się chwalić tym, że wykorzystuje alkohol, aby wydatki te nie zostały zakwestionowane przez fiskusa.
Czy trzeba wskazywać GTU, gdy towar lub usługa stanowi element innego świadczenia
▶ Mój klient prowadzi warsztat samochodowy. Wykonując naprawę pojazdu, wykorzystuje części zamienne, które następnie są prezentowane w treści faktury. Czy w takiej sytuacji konieczne jest oznaczanie faktur GTU 07?
Dokonując przyporządkowania towarów i usług do konkretnych grup (GTU), podatnik musi wziąć pod uwagę to, że prawodawca wskazuje na towary i usługi, które są przedmiotem dostawy lub świadczenia usług. W konsekwencji oznaczenie GTU nie ma zastosowania, jeżeli towary czy usługi z ministerialnego katalogu stanowią jedynie elementy składowe, a nie istotę danej czynności. Jeżeli więc dany towar (lub usługa) jest co prawda wykorzystany do wykonania czynności, lecz jego wartość stanowi wyłącznie element kalkulacyjny innego świadczenia, to nie jest prezentowane GTU tego towaru (usługi), ale jedynie czynność, na którą on się składa. I właśnie z tego powodu oznaczenie GTU nie ma zastosowania w takiej sytuacji.
Odnosząc się do kwestii wskazanej w treści pytania, należy stwierdzić, że jeżeli podatnik świadczy usługi naprawy pojazdów, dla której nie zostało przewidziane oznaczenie GTU, a na ich potrzeby wykorzystuje towary będące częściami samochodowymi (GTU 07), to w JPK dana faktura nie jest oznaczana GTU. Trzeba przy tym wskazać, że gdyby naprawa i dostawa części stanowiły odrębne czynności udokumentowane jedną fakturą, to dokument taki – ze względu na to, że dotyczy również dostawy części – musiałby być oznaczony „1” w polu GTU_07.
Na zakończenie warto przypomnieć, że problem dokumentowania czynności wykonywanych przez serwisy, w zakresie dotyczącym pozycji w treści faktury, jeśli widnieją tam części samochodowe, podnoszony był już wcześniej w kontekście obligatoryjnego split paymentu. Biorąc bowiem pod uwagę to, że części samochodowe są wymienione w załączniku nr 15 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106; dalej: ustawa o VAT), a usługi naprawy pojazdów nie zostały tam zamieszczone, przy fakturach dokumentujących naprawę o wartości brutto przekraczającej 15 tys. zł, w których w odrębnych pozycjach są prezentowane części, dyskutowane jest, czy zachodzi obowiązek stosowania MPP (zresztą ten sam problem z oznaczeniem MPP będzie dla potrzeb JPK).
Jakich usług dotyczy GTU 13
▶Mój klient wykonuje dla zagranicznego kontrahenta usługę wynajmu magazynu z obsługą towarów. Świadczenie takich usług nie jest opodatkowane w Polsce. Czy w takiej sytuacji konieczne będzie oznaczanie usługi GTU 13?
W kategorii GTU 13 minister finansów umiejscowił usługi transportowe i gospodarki magazynowej, które grupowane są w sekcji H PKWiU 2015 pod symbolami ex 49.4 i ex 52.1.
Takie wyraźne doprecyzowanie ma kluczowe znaczenie. W pierwszej kolejności warto wspomnieć, że usługi takie nie są oznaczane, jeżeli:
- stanowią element podstawy opodatkowania z tytułu innej czynności (np. transport wliczany do podstawy opodatkowania towaru, gdy dostawca zapewnia transport) albo
- są to co prawda usługi podobne, lecz nie zawierają się we wskazanym grupowaniu PKWiU.
Przez oznaczenie „ex” prawodawca poczynił zaś zastrzeżenie, że GTU 13 dotyczy usług w węższym zakresie niż określony w danym grupowaniu PKWiU. W konsekwencji ze wszystkich usług mieszczących się w Sekcji H PKWiU 2015 r. w grupowaniach 49.4 i 52.1 oznaczeniu podlegają tylko usługi transportowe i usługi gospodarki magazynowej.
Pytanie dotyczy usług magazynowych. Co prawda zostało w nim użyte określenie „wynajem magazynu”, jednak zakładając, że podatnik do tej pory prawidłowo klasyfikuje miejsce opodatkowania – które jego zdaniem znajduje się w państwie nabywcy, a nie miejscu położenia magazynu – należy wnioskować, że usługa najmu nie jest tutaj świadczona. Zapewne jest to usługa magazynowania i przechowywania towarów, dla której miejsce opodatkowania wyznaczane jest na podstawie art. 28b, a nie art. 28e ustawy o VAT. Jeżeli w istocie tak jest, to wówczas faktura potwierdzająca wykonanie takiej czynności – niezależnie od tego, że w Polsce ma charakter usługi „NP” (nie podlega ze względu na miejsce świadczenia) – powinna być oznaczona GTU 13. Należy jednak dokładnie zbadać przedmiot świadczenia. Gdyby bowiem okazało się, że usługa ma szerszy zakres – obejmuje oprócz magazynowania również np. konsygnację, pakowanie itp., wówczas oznaczenie GTU 13 nie miałoby zastosowania, gdyż magazynowanie byłoby wyłącznie elementem kalkulacyjnym.
Czy operacje na bonach jednego przeznaczenia mogą być również z GTU
▶ W odpowiedziach na pytania dotyczące nowego JPK_VAT zamieszczonych na stronach resortu finansów stwierdzono, że jeżeli bon jednego przeznaczenia dotyczy towarów lub usług oznaczonych GTU, to faktura dotycząca jego transferu powinna mieć wskazany stosowny numer GTU. Co jednak w sytuacji, gdy bon jednego przeznaczenia można wykorzystać na różne towary, w tym na towary, dla których został przewidziany numer GTU? Czy wówczas należy oznaczyć fakturę tym numerem/tymi numerami?
Istotnie na portalu Podatki.gov.pl można znaleźć twierdzącą odpowiedź na pytanie: Czy w przypadku faktur dotyczących bonów jednego przeznaczenia (SPV), które odnoszą się do towarów lub usług objętych kodami GTU, będzie obowiązek stosowania kodów GTU?
Jednak jak się wydaje, odpowiedź taka może być uznana za właściwą tylko wówczas, gdy dany bon jednego przeznaczenia może być zrealizowany wyłączne w celu nabycia konkretnego towaru lub usługi z listy GTU, ewentualnie gdy może on być wykorzystany na więcej niż jeden taki towar/taką usługę (zgodnie z zasadą, że jedna faktura może mieć kilka oznaczeń). Trudno jednak zgodzić się z poglądem, że o konieczności oznaczenia faktury dotyczącej jego transferu symbolem GTU decyduje to, że dany bon może być zrealizowany u podatnika, który w ofercie ma wiele towarów – w tym z listy GTU, w sytuacji gdy prawdopodobieństwo takiej realizacji jest bardzo małe (np. 3:5000 – bo spośród 5000 towarów oferowanych przez podatnika trzy są na liście GTU). O obowiązku oznaczenia nie powinno być mowy również wówczas, gdy np. w momencie dokonywania opodatkowanej VAT operacji na bonie asortyment podatnika, u którego bon może być zrealizowany, nie obejmował jeszcze towarów czy usług z listy GTU. Innymi słowy, moim zdaniem (i mam nadzieję, że potwierdzi to również resort finansów) o obowiązku oznaczenia GTU faktur dotyczących bonów jednego przeznaczenia (SPV) należy pamiętać wyłącznie wtedy, gdy bon jest w sposób bezpośredni powiązany z takimi świadczeniami (np. bon do zrealizowania na zakup części samochodowych, ale już nie dotyczyłoby to bonu do zrealizowania w placówce handlowej, gdzie części są jedną z licznych kategorii dystrybuowanych towarów).
Oznaczenia rodzajów transakcji
Kiedy należy stosować znacznik „SW”
▶ W ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedaję przez internet towary innym podatnikom w kraju i za granicą oraz konsumentom. Stosuję jednak zasadę, że w przypadku dostaw na rzecz konsumentów nie wysyłam towarów za granicę. Czy w takiej sytuacji w mojej ewidencji VAT będę musiał stosować oznaczenie „SW”?
Z treści pytania można wnioskować, że podatnik nie będzie stosował w prowadzonej przez siebie ewidencji i w sporządzanych JPK oznaczenia „SW”. Należy zaznaczyć, że takie oznaczenie zarezerwowane zostało dla transakcji rozliczanych w szczególnej procedurze sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju. W przepisach rozporządzenia dość niefortunnie zostało wskazane, że chodzi o „dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o których mowa w art. 23 ustawy”. W powołanym art. 23 ustawy o VAT uregulowana jest sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju, jednak samo pojęcie zdefiniowane zostało w słowniku do ustawy – w pkt 23 art. 2 ustawy o VAT. Według tej definicji pod pojęciem sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika VAT lub na jego rzecz z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru, pod warunkiem że dostawa jest dokonywana na rzecz:
a) podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9 ustawy o VAT, lub
b) innego niż wymieniony w lit. a podmiotu niebędącego podatnikiem podatku od wartości dodanej.
Skoro zatem podatnik nie zamierza dokonywać dostawy towarów do innego państwa Unii Europejskiej na rzecz podmiotów niebędących podatnikami i niezobligowanych do rozpoznania WNT, to w jego JPK_VAT nie znajdzie się oznaczenie „SW”.
Czy oznaczenie „EE” dotyczy tylko świadczeń w obrocie międzynarodowym
▶ Wykonujemy usługi telekomunikacyjne, świadcząc je wyłącznie na terytorium kraju. Większość naszych klientów to inni podatnicy VAT, lecz mamy też niewielką grupę klientów, którzy nie są podatnikami (konsumenci). Czy to prawda, że tego rodzaju usługi – chociaż świadczone w Polsce i na rzecz krajowych nabywców – muszą być oznaczone w JPK_VAT jako „EE”?
Zgodnie z przepisami rozporządzenia oznaczenie „EE” stosowane jest w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy o VAT. Oczywiście chodzi o tego rodzaju świadczenia, jeżeli dokumentowane są fakturą. Gdyby bowiem taka usługa była ujmowana w ewidencji wyłącznie na podstawie dobowego lub miesięcznego raportu kasowego, to oznaczenie „EE” nie ma zastosowania.
Usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne zostały zdefiniowane w art. 2 pkt 25a, 25b i 26 ustawy o VAT, jednak prawodawca zdecydował się na odesłanie do art. 28k ustawy o VAT. Mogłoby to sugerować, że oznaczenie dotyczy wyłącznie takich usług realizowanych w obrocie międzynarodowym. Jednak w odpowiedziach na pytania zamieszczonych w serwisie Podatki.gov.pl została zaprezentowana teza, że oznaczenie „EE” dotyczy również usług realizowanych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, a mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium kraju. I istotnie, art. 28k ustawy o VAT – chociaż służy identyfikacji miejsca opodatkowania – nie ogranicza się wyłącznie do transakcji w obrocie międzynarodowym.
W jakich przypadkach stosujemy symbol „TP”
▶ Podatnik dokonuje nabycia towarów od podmiotu powiązanego z Unii Europejskiej. Czy tego rodzaju transakcja powinna być oznaczona w ewidencji VAT i w konsekwencji w JPK_V7 jako „TP”?
W nowej strukturze JPK_VAT podatnicy zobligowani są oznaczać „TP” dokumenty dotyczące transakcji dokonywanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi wyłącznie o jedną grupę powiązań. Wynika to z odesłania do art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, który z kolei mówi o powiązaniach w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; dalej: ustawa o PIT) i odpowiednio w art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; dalej: ustawa o CIT). W przepisach przywołanych ustaw o podatkach dochodowych podmiotami powiązanymi są:
a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
– ten sam inny podmiot, lub
– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
c) spółka niemająca osobowości prawnej i jej wspólnicy, lub
d) podatnik i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółka kapitałowa wchodząca w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Z kolei, na podstawie art. 23m ust. 2 ustawy o PIT oraz odpowiednio art. 11a ust. 2 ustawy o CIT przez wywieranie znaczącego wpływu rozumie się:
1) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25 proc.:
a) udziałów w kapitale, lub
b) prawo głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
c) udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
Należy podkreślić, że dla powstania obowiązku użycia oznaczenia „TP” nie jest konieczne, aby miały zastosowanie regulacje art. 32 ustawy o VAT (wskazujące na szacowanie podstawy opodatkowania VAT), bez znaczenia jest też to, w jakim zakresie strony podlegają VAT oraz czy przysługuje im prawo do odliczenia itp. – istotne jest wyłącznie istnienie powiązań, i to one decydują o zastosowaniu oznaczenia „TP”.
Należy wskazać, że znacznik „TP” używany jest wyłącznie po stronie VAT należnego, w tej części struktury JPK_VAT, która dotyczy tego podatku. Przy czym inaczej niż to jest w przypadku GTU oznaczenie takie ma zastosowanie nie tylko wtedy, gdy podatnik opodatkowujący daną czynność i przygotowujący JPK_VAT jest sprzedawcą. Zatem oznaczenie „TP” jest właściwe również w przypadku importu towarów czy przy transakcjach rozliczanych w ramach odwrotnego opodatkowania, czyli dla importu usług, WNT czy przy opodatkowaniu towaru przez nabywcę.
Czy WNT i WDT muszą być oznaczone w sposób szczególny
▶ W związku z wprowadzeniem nowych zasad prowadzenia ewidencji i sporządzania oraz przekazywania organom deklaracji podatkowych w ramach wspólnego JPK_VAT zastanawiam się, czy w ramach takiego JPK przekażę również informację podsumowującą (VAT-UE). Dla nowych JPK ustawodawca wprowadza szczególne oznaczenia, jednak w rozporządzeniu nie znalazłem odrębnego rodzaju oznaczenia dla WDT i WNT. Czy zatem tego rodzaju czynności nie są w szczególny sposób identyfikowane? Co w sytuacji gdy dla WDT wstrzymuję się z wykazaniem transakcji, stosując przepisy art. 42 ust. 12 ustawy o VAT?
Przygotowując rozporządzenie, minister uznał, że nie ma potrzeby stosowania dodatkowego oznaczenia dla transakcji WDT i WNT, gdyż czynności te mają odrębne pozycje do prezentacji podstawy opodatkowania i kwoty VAT.
W konsekwencji – tak jak to wcześniej było prezentowane w deklaracji VAT-7 i VAT-7K oraz w strukturze JPK – podatnik wykazuje w odrębnych polach kwoty właściwe dla transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wyjątek dotyczy tych przypadków, w których polski podatnik jest drugim uczestnikiem trójstronnej transakcji wewnątrzwspólnotowej opodatkowanej VAT w procedurze uproszczonej. Wówczas, rozliczając WNT, podatnik musi oznaczyć „1” symbol „TT_WNT”. Przy zagranicznej dostawie w ramach procedury uproszczonej drugi uczestnik wypełnia pole „TT_D”.
Udzielając odpowiedzi na pozostałe pytania, należy stwierdzić, że deklaracja VAT-UE (informacja podsumowująca) nie funkcjonuje w nowej strukturze JPK_VAT. Z kolei jeżeli ze względu na brak zgromadzonych dokumentów potwierdzających możliwość zastosowania stawki VAT 0 proc. dla WDT podatnik wstrzymuje się z prezentacją transakcji, to faktycznie jest ona pomijana również w JPK_VAT (później konieczna jest korekta historyczna).
Kiedy występują symbole celne I_42 oraz I_63
▶ W przepisach rozporządzenia dotyczącego nowych struktur JPK_VAT pojawiły się dwa oznaczenia dotyczące importu towarów – jest to I_42 oraz I_63. W jakich przypadkach stosowane są takie oznaczenia?
Oznaczenia takie dotyczą dwóch szczególnych procedur importowych, w ramach których importowany towar jest dopuszczany do obrotu na terytorium Unii Europejskiej, przy czym jest on następnie wywożony do innego państwa członkowskiego w ramach transakcji wewnątrz wspólnotowej. Import takich towarów korzysta ze zwolnienia od VAT. Różnica pomiędzy procedurą 42 i 63 jest taka, że druga z nich ma zastosowanie przy powrotnym przywozie. Z kolei procedura 42 jest znana tym podatnikom (nawet jeżeli nie zawsze o tym pamiętają), którzy importują towary przez inne granice celne niż polska (np. port w Hamburgu). Oczywiście w JPK_V7 oznaczenia I_42 oraz I_63 są stosowane wówczas, gdy towar jest dopuszczany do obrotu unijnego w Polsce, a następnie dokonywany jest jego wywóz w ramach WDT.
Czy adnotacja o MPP na fakturze ma znaczenie
▶Analizując przepisy dotyczące nowego JPK_V7, zauważyłem, że oznaczenie „MPP” – chyba jako jedyne – występuje zarówno po stronie podatku należnego, jak i naliczonego. Czy faktycznie tak jest? Jak rozumiem, oznaczenie takie w JPK_V7 dotyczy wyłącznie tych przypadków, w których występuje obowiązkowy split payment. Ale co mam zrobić, gdy sprzedawca zamieści w fakturze „MPP” pomimo braku takiego obowiązku albo odwrotnie – pomimo obowiązku taka adnotacja nie znajdzie się w dokumencie faktury? Czy sprzedawca musi wtedy wykazywać „MPP” w JPK_V7 i jak ma się zachować nabywca?
Istotnie oznaczenie „MPP” jest jedynym „wspólnym” dla strony JPK_V7 właściwej dla VAT należnego i naliczonego. To oznacza, że dla danej faktury wartość „1” powinna pojawić się w polu „MPP” zarówno u sprzedawcy, jak i u nabywcy. Przy czym należy wyraźnie i jednoznacznie stwierdzić, że obowiązek zamieszczania w ewidencji, a następnie w JPK_VAT oznaczenia „MPP”występuje, jeżeli wynika to z przepisów, a więc niezależnie od tego, czy wystawca faktury zamieścił w jej treści stosowną adnotację.
Zatem pomimo konieczności spójnej prezentacji każda ze stron sama musi dokonać oceny, ustalenia i oznaczenia na własny rachunek oraz ryzyko. Gdyby bowiem sprzedawca zamieścił w treści faktury adnotację „MPP”, ale dla danego dokumentu nie byłaby ona obowiązkowa (bo np. faktura nie dotyczy towaru ani usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT albo wartość brutto faktury nie przekracza 15 tys. zł), wówczas nie tylko on powinien uwzględnić brak obowiązku (a więc nie odznaczać jej jako „MPP” w JPK_V7M/JPK_V7K), lecz także jego kontrahent. W takiej sytuacji możliwe są różne scenariusze. Pierwszy z nich jest taki, że sprzedawca błędnie oznacza fakturę w JPK_V7 jako „MPP”, a nabywca prawidłowo nie stosuje takiego oznaczenia. Drugi jest taki, że pomimo takiej adnotacji w fakturze sprzedawca nie stawia „1” w polu JPK_V7 przewidzianym dla „MPP”, lecz nabywca – kierując się tym, co jest zapisane w fakturze – dokonuje takiego oznaczenia. W takich sytuacjach, jeżeli organ podda weryfikacji JPK_V7 obu stron i ustali – porównując pola „MPP” – że u jednego z podatników jest błąd, wezwie taki podmiot (a być może obie strony) do wyjaśnień i korekty.
Możliwe jest również, że obie strony, kierując się tym, co jest wskazane w fakturze, oznaczą fakturę jako „MPP”. Wówczas jedynym sposobem, aby organ zdalnie wykrył taki błąd, jest dokonanie weryfikacji kwoty brutto w fakturze. Jeżeli nie przekroczy ona 15 tys. zł, wykaże to błąd podatników.
Oczywiście możliwe jest, że obie strony, pomimo treści faktury, prawidłowo wykażą fakturę w JPK_V7.
Z kolei sprzedawca, popełniając błąd, może nie oznaczyć faktury jako „MPP”, a wówczas nabywca i tak musi przeprowadzić weryfikację i odpowiednio oznaczyć fakturę w swoim JPK_V7. W ten sposób organ uzyska informację, która może okazać się kosztowną dla osoby odpowiedzialnej u sprzedawcy za fakturowanie (odpowiedzialność karnoskarbowa).
W każdym przypadku zarówno sprzedawca, jak i nabywca muszą dokładnie ustalić, czy dana faktura wymaga adnotacji „MPP” w treści i w JPK_V7. To z kolei może położyć kres praktyce, w ramach której podatnicy zamieszczają w fakturze (legalnie) adnotację „MPP” nawet wówczas, gdy obowiązek w tym zakresie nie wynika z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT.
Oznaczanie dowodów sprzedaży i zakupu
Jak ujmować w ewidencji VAT sprzedaż rejestrowaną w kasie fiskalnej
▶ Sprzedając towary i świadcząc usługi, rejestruję całą sprzedaż w kasach fiskalnych. Oczywiście w przypadku sprzedaży dokonywanej na rzecz podatników wystawiam fakturę. Jak należy ją ujmować w ewidencji VAT (na podstawie faktury czy raportu kasowego)? Czy w takim przypadku muszę stosować oznaczenia GTU? Co należy zrobić w sytuacji, gdy paragon jest jednocześnie fakturą – czy wtedy konieczne jest stosowanie oznaczeń GTU?
Bez względu na to, czy podatnik rejestruje sprzedaż w kasie fiskalnej, działając w ramach obowiązku wynikającego z przepisów, czy jest to efektem decyzji podatnika, rozliczenie sprzedaży ujętej w kasie rejestrującej jest dokonywane na podstawie raportu kasowego. Zatem w tej sytuacji opodatkowanie jest dokonywane na podstawie dobowego lub miesięcznego raportu kasowego, czyli dokumentu oznaczonego jako „RO”. Należy jednak podkreślić, że w takiej sytuacji w ewidencji VAT ujmowana jest również faktura, z tym że powinna ona być oznaczona jako „FP”. Znacznik ten powoduje, że kwoty wykazane w tym dokumencie nie wpływają na podstawę opodatkowania VAT. Dzięki temu nie następuje podwójne opodatkowanie, a jednocześnie jeżeli nabywca dokona odliczenia VAT z takiej faktury, to organ będzie mógł zweryfikować, czy sprzedaż z tego dokumentu została rozliczona przez świadczącego.
Oznaczeniem „FP” nie opatruje się faktur wystawionych w szczególny sposób, tj. gdy paragon, w którym zostały zamieszczone dane określone w art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT, pełni funkcję faktury. W takim przypadku rozliczenie sprzedaży dokonywane jest z paragono-faktury, a nie z raportu kasowego.
Jeżeli podatnik uwzględnia sprzedaż na podstawie raportu kasowego, tj. dokumentu „RO”, to do takiego dowodu nie przyporządkowuje oznaczeń GTU. Gdyby jednak do takiej sprzedaży została wystawiona faktura, to bez względu na to, czy jest to efekt fakturowania obligatoryjnego, czy fakultatywnego, dokument taki – również ten opatrzony oznaczeniem „FP” – musi w ewidencji być oznaczony GTU i innymi oznaczeniami. Do końca 2020 r. wyjątek został przewidziany dla paragono-faktur, które nie muszą zawierać oznaczeń GTU i innych. W okresie przejściowym sprzedaż dokumentowana tego rodzaju fakturami jest ujmowana w ewidencji VAT i w JPK_V7 na podstawie raportu kasowego.
Kiedy mogą być stosowane oznaczenia „WEW”
▶ Kiedy u podatnika rozpoznającego VAT należny ma zastosowanie dokument oznaczony jako „WEW”? Czy w jego przypadku stosuje się oznaczenia GTU? Czy dokument wewnętrzny ma zastosowanie – jak w przeszłości faktura wewnętrzna – przy rozliczeniu np. importu usług lub WNT?
Z analizy treści rozporządzenia oraz „Broszury informacyjnej dotyczącej struktury JPK_VAT z deklaracją”, a także odpowiedzi na pytania zamieszczone w portalu Podatki.gov.pl (chociaż te dwie ostatnie publikacje nie stanowią żadnego źródła prawa) można wywnioskować, że nie funkcjonuje żaden zamknięty katalog czynności, dla których należałoby stosować dokument oznaczony jako „WEW”.
Bez wątpienia dokument taki (również w formie dowodu zbiorczego) może mieć zastosowanie dla potrzeb opodatkowania nieodpłatnych czynności, tj. nieodpłatnej dostawy towarów zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT i nieodpłatnego świadczenia usług w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Tego rodzaju dokument jest też właściwy w tych przypadkach, w których czynność nie podlega obligatoryjnemu fakturowaniu ani rejestracji w kasie fiskalnej, a podatnik skorzystał z tych możliwości. Za pomocą dokumentu wewnętrznego można rozliczać korekty dokonywane w związku ze zmianą współczynnika dla potrzeb odliczenia częściowego czy w związku ze zmianą kwoty podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości, a także pojazdów samochodowych. Dokument oznaczony jako „WEW” można zastosować przy rabacie pośrednim, a także gdy podatnik w podstawie opodatkowania uwzględnia np. dopłaty do ceny świadczenia czy w związku ze świadczoną odpłatnie usługą marketingową przekazuje podmiotom trzecim towary, za które zapłacił klient zlecający świadczenia usługi (tzw. wykładnia oparta o casus Baxi Group).
W ślad za jedną z odpowiedzi na pytanie zamieszczone w portalu Podatki.gov.pl należy wskazać, że: „Nie mogą natomiast jednocześnie dla danego wpisu wystąpić oznaczenia „RO”, „WEW”, „FP” dla dokumentów sprzedażowych oraz „MK”, „WEW”, „VAT_RR” dla dokumentów zakupowych”. Przy czym nie wynika to z żadnego z przepisów, ale z powodów funkcjonalnych, gdyż symbole towarzyszące powyżej oznaczeniu „WEW” zarezerwowane są dla faktur, a jeżeli jest ona stosowana, to nie występuje oznaczenie „WEW”.
Jednocześnie trudno jest zgodzić się bezkrytycznie z poglądem prezentowanym przez resort finansów, że dokument „WEW” nie może mieć zastosowania dla potrzeb rozliczenia importu usług, WNT czy odwrotnego opodatkowania towarów w trybie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT. Według MF takie transakcje powinny być wykazywane w ewidencji na podstawie dokumentu źródłowego. O ile rozwiązanie takie zdaje się być właściwe w przypadku, gdy zagraniczny kontrahent wystawił i doręczył polskiemu podatnikowi taki dokument, o tyle w przypadku jego braku jedynym racjonalnym działaniem jest posłużenie się dokumentem wewnętrznym.
Należy bowiem przypomnieć, że VAT należny dla takich transakcji musi być wykazany bez względu na to, czy zagraniczny świadczący dostarczył, a nawet tylko wystawił fakturę sprzedaży (z zastrzeżeniem kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego i ewentualnej późniejszej korekty VAT naliczonego przy WNT). Co więcej, w obecym stanie prawnym polski podatnik dokonujący nabycia takich świadczeń nie może pozwolić sobie na komfort oczekiwania z ich opodatkowaniem na moment otrzymania faktury. Zatem gdyby doszło do sytuacji, w której pomimo powstania obowiązku podatkowego nabywca nie zdołał pozyskać faktury wystawionej przez zagranicznego kontrahenta, powinien on posłużyć się dokumentem wewnętrznym i za jego pomocą dokonać rozliczenia VAT należnego, a wobec tego i odliczenia VAT naliczonego (w ramach posiadanego uprawnienia).
W takiej sytuacji późniejsze otrzymanie faktury sprzedawcy, jeżeli w przypadku WNT nie wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego, nie powinno skutkować korektą i w ramach niej prezentacją faktury źródłowej w JPK_V7.
Odnosząc się do kwestii prezentacji oznaczeń GTU w dokumencie wewnętrznym, należy stwierdzić, że z pewnością nie mają one zastosowania wówczas, gdy dokument oznaczony jako „WEW” ma charakter zbiorczy, jeżeli (wbrew stanowisku resortu finansów) podatnik posłużył się nim dla potrzeb opodatkowania towaru lub usługi jako nabywca. Chociaż nie wynika to z żadnego z przepisów, posługując się odpowiednio wykładnią przedstawicieli resortu finansów dotyczącą zasad oznaczania GTU, należy stwierdzić, że takimi symbolami nie powinny również być opatrzone dokumenty wewnętrzne do jednostkowych sprzedaży (w tym nieodpłatnych), zastępujące de facto faktury. Wobec tego można zaryzykować stwierdzenie, że GTU nie jest prezentowane dla dokumentów oznaczonych jako „WEW” (chociaż nie znajduję dla takiej tezy żadnego normatywnego uzasadnienia).
Pozostałe zagadnienia
Za których klientów biuro rachunkowe musi złożyć JPK_V7
▶ Mam klienta, dla którego prowadzę ewidencje podatkowe. Ze względu na przedmiot działalności nie zarejestrował się on jako podatnik VAT czynny. Od czasu do czasu podmiot ten dokonuje importu usług i wtedy składam za niego deklarację VAT-9M. Czy dla takiego podatnika trzeba będzie składać JPK_V7M lub JPK_V7K? Z kolei inny z klientów, który również wykonuje świadczenia zwolnione, zarejestrował się jako podatnik czynny, lecz nie wykonuje świadczeń innych niż zwolnione. Czy za niego muszę składać JPK_V7M?
Obowiązek przekazywania JPK_V7M lub odpowiednio JPK_V7K dotyczy wyłącznie tych podatników, którzy prowadzą ewidencję VAT na zasadzie ogólnej i dokonując rozliczenia podatku od towarów i usług, składali do tej pory deklaracje VAT-7 lub VAT-7K. Co prawda ustawodawca nie nawiązuje do wcześniejszych obowiązków w tym zakresie, ale tak właśnie można to w sposób uproszczony określić. Innymi słowy, jeżeli podatnik nie jest zobligowany do składania deklaracji podatkowej w VAT lub dokonując rozliczenia, posługuje się inną deklaracją niż VAT-7 lub VAT-7K, to nie będzie przekazywał ewidencji VAT i deklaracji w formie elektronicznej jako JPK_V7M ani JPK_V7K.
Zatem badając, czy w konkretnym przypadku wystąpiły obowiązki sprawozdawcze z wykorzystaniem tych struktur, podatnik (czy obsługujące go biuro rachunkowe) musi ustalić status danego podmiotu na gruncie VAT i ogólne obowiązki ewidencyjno-sprawozdawcze. A według nich pełnej ewidencji podatkowej w VAT nie prowadzą podatnicy, którzy korzystając ze zwolnienia ze względu na wartość sprzedaży (do 200 tys. zł w pełnym roku) lub wykonując wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo, nie zarejestrowali się jako podatnicy VAT czynni. Takie podmioty nie są zobligowane do przekazywania deklaracji VAT-7 ani VAT-7K, a w konsekwencji począwszy od rozliczeń za październik 2020 r., nie będą składać JPK_V7M ani JPK_V7K. Co prawda, przepis ustawy o VAT nie stanowi expressis verbis, że decyduje brak rejestracji jako podatnik VAT czynny, jednak w wyjaśnieniach udzielanych przez resort finansów jest wyraźnie wskazywane, że podatnik korzystający z takiego zwolnienia i niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny nie przekazuje JPK. Obowiązkiem przekazywania w formie elektronicznej nie są objęte deklaracje – a przez to i ewidencje prowadzone dla potrzeb ich sporządzenia – inne niż VAT-7 czy VAT-7K. A więc jeżeli podatnik korzystający ze zwolnienia nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, to nie jest zobligowany do składania ewidencji i deklaracji w formie elektronicznej. Bez znaczenia przy tym jest to, że w niektórych okresach na podatniku może spoczywać obowiązek przekazania deklaracji dla potrzeb VAT innej niż VAT-7 czy VAT-7K. Zatem sam fakt, że podmiot ten składa np. VAT-9M, nie powoduje konieczności implementacji struktur dokumentów XML właściwych dla deklaracji VAT.
Inaczej rzecz się ma, jeżeli chodzi o podatnika, który co prawda zwalnia całą swoją sprzedaż, lecz dokonał rejestracji jako podatnik VAT czynny. Ten jest zobligowany do comiesięcznego przekazywania JPK – w zależności od tego, czy wybrał system miesięczny, czy kwartalny, odpowiednio JPK_V7M lub JPK_V7K. Bez znaczenia przy tym jest to, że składane ewidencje i deklaracje będą prezentowały zerowe wartości.
Które pola w JPK_V7 mogą pozostać puste
▶ Przeglądając „Broszurę informacyjną dot. struktury JPK_VAT z deklaracją”, w opisie struktury do tabeli 5 odnoszącej się do pól od pola LpSprzedaży do pola TypDokumentu zauważyłam, że w opisach pól dotyczących nabywcy wskazane zostało, iż chodzi o dane nabywcy, dostawcy albo usługodawcy. Z czego to wynika, skoro ta część dotyczy sprzedaży? Ponadto w części pól zostało zastrzeżone, że przy braku danych należy wpisać słowo „BRAK” (np. przy nazwie), przy innych polach może ono zostać puste (np. kod kraju). Skoro skutek jest ten sam, to czy przy walidacji JPK będzie miało znaczenie, że wpisałam „BRAK” albo zostawiłam puste pole? Czy przy sprzedaży krajowej muszę wpisywać kod kraju, jeżeli go znam (w objaśnieniach jest mowa o tym, że pole pozostaje puste przy braku numeru TIN)?
Część JPK_V7, w której prezentowane są dane dotyczące podstawy opodatkowania i podatku należnego – podobnie jak we wcześniej prowadzonych ewidencjach sprzedaży czy składanych jako odrębne pliki deklaracjach VAT-7 czy VAT-7K – dotyczy nie tylko sprzedaży dokonywanej przez podatnika, lecz także innych czynności, przy których występuje VAT należny. W konsekwencji po tej stronie wykazywane są podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego występujące w związku nie tylko z dokonaniem dostawy czy świadczeniem usług, ale również z dokonanymi zakupami, tytułem których nabywca musi rozpoznać podatek należny, a także z opodatkowaniem likwidacyjnym osoby fizycznej czy spółki osobowej. Z tego wynika, że niekiedy drugą stroną operacji generującej podstawę opodatkowania i VAT należny wcale nie jest nabywca, ale dostawca lub świadczący usługę. Czasami wręcz tej drugiej strony nie można ustalić (sprzedaż niefakturowana, czynność nieodpłatna opodatkowana VAT) lub ona po prostu nie istnieje (remanent likwidacyjny).
Stąd, opisując pola z przedziału od pola LpSprzedaży do pola TypDokumentu, minister finansów wskazuje na trzy rodzaje kontrahentów: nabywca, dostawca, świadczący usługę. Dodatkowo godzi się na to, że takie dane w ogóle nie zostaną zaprezentowane w JPK_V7.
Tworząc struktury JPK, resort finansów przewidział istnienie trzech rodzajów pól: obowiązkowe, opcjonalne oraz fakultatywne. W przypadku pierwszego z nich, tj. obowiązkowego, zawsze musi się znaleźć w nim jakaś wartość. To oznacza, że podatnik musi je wypełnić, nawet jeżeli nie jest w stanie podać danych, dla którego zostało ono przewidziane. W takiej sytuacji wpisywane jest słowo „BRAK”. Pozostawienie takiego pola pustym będzie skutkować wskazaniem błędu na etapie systemowego sprawdzenia pliku przy przygotowaniu wysyłki. Minister finansów uwzględnił to, że w przypadku niektórych transakcji podatnik nie jest w stanie wykazać w JPK takich danych, jak np.: nr kontrahenta, jego nazwy czy nr dowodu, ale i tak uznał, że pole musi być wypełnione. Być może ma to na celu wymuszenie na podatnikach szczegółowej weryfikacji danych i świadome niezamieszczane tego rodzaju informacji w JPK. Jeżeli intencją prawodawcy było to, że w takich przypadkach należy wybrać/wpisać wartość „BRAK”, to rozwiązaniem funkcjonalnie niepożądanym (chociaż praktycznie wygodnym) byłoby, aby systemy FK wykorzystywane przez podatników domyślnie uzupełniały takie pola wartością „BRAK”.
Z kolei przywołane w pytaniu pole KodKrajuNadaniaTIN ma charakter opcjonalny. To oznacza, że powinno być ono uzupełniane nie w zależności od tego, czy podatnik uzna za stosowne przekazanie takiej informacji organowi, ale w każdym przypadku, w którym podatnikowi jest znany numer TIN kontrahenta i ma możliwość ujawnienia kodu kraju. Wobec takiej zasady wypełniania pól opcjonalnych (tj. podatnik uzupełnia, gdy dane te występują, a podatnik je zna) w odpowiedziach resortu finansów na pytania podatników pojawiła się pewna niekonsekwencja. Zostało bowiem z nich wskazane, że w przypadku transakcji krajowej pole KodKrajuNadaniaTIN należy wypełnić, jeżeli numer VAT UE (tj. z prefiksem PL) został zamieszczony w treści faktury. To oznacza, że nie decyduje wiedza obiektywna, ale treść faktury. Wynika jednak z tego, że można przyjąć uproszczenie, iż w przypadku sprzedaży własnej podatnik, który dla dokonywanych przez siebie krajowych transakcji sprzedaży nie stosuje w fakturach numeru VAT z prefiksami, pozostawia pole KodKrajuNadaniaTIN puste. Z uwagi na opcjonalny charakter tego pola nie ma potrzeby zamieszczania w nim słowa „BRAK”.
Czy ujęcie w JPK_V7 zakupów związanych ze sprzedażą VAT marża wpływa na prawo do odliczenia
▶ W strukturze JPK_V7 w ewidencji zakupu dotyczącej VAT naliczonego znalazło się pole Zakup VAT_Marza. Czy to oznacza, że od zakupów dla bezpośredniej korzyści turysty, czyli związanych z VAT marża, można odliczyć VAT naliczony?
Faktycznie w strukturze JPK_7VM i odpowiednio JPK_V7K w części dotyczącej podatku naliczonego zamieszczone zostało pole Zakup VAT_Marza. Nie oznacza to jednak, że tym sposobem podatnik zyskał prawo do odliczania VAT od zakupów dokonywanych dla potrzeb świadczenia usług opodatkowanych VAT marża w branży turystycznej czy przy nabyciu towarów, których odsprzedaż opodatkowana jest VAT marża (zwłaszcza że przy nabyciu takich towarów w dokumencie potwierdzającym transakcje nie ma prawa wystąpić VAT naliczony). W takim polu prezentowane są kwoty w wartościach brutto, a z opisu pola sum kontrolnych dla podatku naliczonego jednoznacznie wynika, że wartość wykazana w tym polu nie wpływa na kwotę VAT naliczonego.
Jak można się domyślać, prezentacja takiej kwoty w przekazywanych przez podatników JPK_V7M czy odpowiednio JPK_V7K ma ułatwić organom weryfikację rozliczeń w zakresie podatku od towarów i usług dokonywanych przez podatników stosujących procedurę szczególną VAT marża.
