Subskrybuj nas na Youtube
Jaki paragraf klasyfikacji budżetowej jest właściwy dla dotacji na zadanie realizowane przez organizację pożytku publicznego Czy można przyjąć do budżetu dobrowolne wpłaty mieszkańców Czy nadpłatę związaną z tarczami na koncie 229 wykazać w sprawozdaniu Rb-N Czy tarcze antykryzysowe wprowadzają jakieś samodzielne możliwości dla burmistrza
Aktualnie w naszym urzędzie miasta są dwa konkursy na zadania realizowane przez organizacje pożytku publicznego w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (według konkursu z art. 221 ustawy o finansach publicznych). Oba podmioty to stowarzyszenia. Czy wydatek na te dotacje należy ująć w paragrafie 282?
Więcej na ten temat przeczytasz w książce " Klasyfikacja Budżetowa 2021"
Z art. 221 ustawy o finansach publicznych wynika, że podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie, na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem. Jednocześnie warto wspomnieć, że dotacje udzielane w ww. trybie nie mają obligatoryjnego charakteru, o czym stanowi wprost art. 221 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych (por. np. uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z 21 lutego 2016 r.; nr 62/2016).
Czytaj też: Sprawozdawczość budżetowa w praktyce. Objaśnienia, wzory, przykłady >>>>>
Stowarzyszenie mające status organizacji pożytku publicznego może uzyskać dotację z budżetu gminy. Dlatego potrzeba odpowiedniego sklasyfikowania takiego wydatku przy uwzględnienie odpowiednich przepisów rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. I tak podany w zapytaniu par. 282 został oznaczony jako – Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji stowarzyszeniom. Mimo że nawiązuje do zadań zlecanych stowarzyszeniom, to jednak nie będzie tu dobrym wyborem. Wynika to z tego, że ustawodawca w kontekście wydatkowania dotacji dla organizacji pozarządowej o statusie pożytku publicznego, którą może być m.in. stowarzyszenie, przewidział paragraf ściśle związany ze stosowaniem ww. art. 221 ustawy o finansach publicznych . Jest nim par. 236, oznaczony jako – Dotacje celowe z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, udzielone w trybie art. 221 ustawy, na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego. Dlatego z uwagi na specyfikę beneficjenta dotacji i tryb udzielania dotacji właściwy będzie jednak par. 236 klasyfikacji budżetowej.
Podstawa prawna
•art. 3 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 688; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
•art. 221 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
•rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1363)
W dobie kryzysu nasza gmina stara się pozyskać środki z różnych źródeł, w tym od mieszkańców, którzy dokonują dobrowolnych wpłat na inwestycje związane z drogami lokalnymi. Są wątpliwości, czy można je przyjąć do budżetu? W jakim paragrafie je ująć – czy jako dotację celową?
Analizę podanego zapytania warto poprzedzić odniesieniem się do przepisów, które regulują szeroko rozumiany sposób finansowania dróg gminnych. Na uwagę w tym zakresie zasługuje ustawa o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, tj. art. 3 ust. 2 i ust. 5 tego aktu. Z pierwszej z regulacji wynika, że zadania w zakresie finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg gminnych oraz zarządzania nimi są finansowane z budżetów gmin. Z kolei zgodnie z ust. 5 budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona dróg publicznych mogą być realizowane przy udziale środków rzeczowych i pieniężnych świadczonych przez osoby fizyczne i osoby prawne, krajowe i zagraniczne, oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.
Z istoty ww. regulacji wynika więc zasada, że koszty m.in. remontu i utrzymania dróg są co do zasady pokrywane z budżetu gminy. Co jednak istotne, wspomniany wyżej wyjątek z ust. 5, stwarza prawną dopuszczalność finansowania remontu czy utrzymania dróg również ze środków osób fizycznych, np. mieszkańców gminy. Ustawodawca więc wprost przewidział udział czynnika finansowego spoza władztwa samorządowego. Skoro tak, to pozostaje ustalenie właściwego paragrafu dochodowego dla tego typu środków. W kontekście specyfiki podmiotów biorących udział w ww. operacji finansowej nie będzie właściwy jednak żaden paragraf związany z dotacjami dla jednostek samorządu terytorialnego. Wynika to z faktu, że o dotacji można mówić w aspekcie art. 220 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, gdzie postanowiono, że z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Natomiast w podanym stanie faktycznym mamy z jednej strony osobę fizyczną, a z drugiej strony jednostkę samorządu terytorialnego (gminę). Dlatego też nie można zastosować żadnych paragrafów typowych dla dotacji celowych (np. 628, 630). Adekwatnym zaś paragrafem dochodowym – uwzględniającym specyfikę podanego stanu faktycznego – będzie par. 6290 oznaczony jako – Środki na dofinansowanie własnych inwestycji gmin, powiatów (związków gmin, związków powiatowo-gminnych, związków powiatów), samorządów województw, pozyskane z innych źródeł. Środki przekazywane przez mieszkańców na poczet inwestycji gminy powinny zatem zostać ujęte właśnie w par. 6290. Nie można ich ujmować w paragrafach związanych z dotacjami celowymi, bowiem nie spełniają przede wszystkim wymogu formalnego środków dotacyjnych.
Podstawa prawna
•art. 3 ust. 2 i ust. 5 ustawy z 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 203)
•art. 220 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
•rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1363)
Wskutek ostatnich zmian przepisów prawnych, m.in. w zakresie składek ubezpieczeniowych (związanych z tarczami antykryzysowymi) i rozliczeń z tym związanych, konto 229 (składki na ZUS płatnika) wykazuje nadpłatę ok. 2300 zł. Czy należy to odnotować w sprawozdaniu Rb-N skoro i tak wystąpimy o zwrot środków?
W art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych postanowiono, że płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z jej przepisów obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Ponadto z art. 24 ww. ustawy m.in. wynika, że nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez zakład z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek, z zastrzeżeniem ust. 6c, 8 i 8d. ZUS zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z ust. 6a mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Po stwierdzeniu, że składki zostały nienależnie opłacone, płatnik może złożyć wniosek o ich zwrot. Nienależnie opłacone należności podlegają zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku, o którym mowa w ust. 6c.
Zatem z ww. regulacji niewątpliwie wynika, że płatnik składek (np. urząd miasta) ma prawną możliwość wystąpienia do ZUS o zwrot nadpłaconych składek. Co jednak istotne, okoliczność tego rodzaju, że wspomniane środki zostaną zwrócone w określonym terminie (co wynika z ww. ustawy), nie oznacza, że powinno się zaniechać wykazania tych należności w odpowiednim sprawozdaniu – w tym kontekście w sprawozdaniu Rb-N. Dlatego też konieczne jest odniesienie się do rozporządzenia ministra finansów z 4 marca 2010 r. Ważne jest to, że wspomniane środki powinny zostać wykazane w owym sprawozdaniu. Do takiego wniosku prowadzi choćby zapis ujęty w par. 13 ust. 2 pkt 1 lit. d załącznika nr 9 (instrukcja sporządzania sprawozdań) do ww. rozporządzenia. Postanowiono tamże, że w układzie podmiotowym prezentowane są należności m.in. od dłużników grupy IV obejmującej Zakład Ubezpieczeń Społecznych i fundusze zarządzane przez ZUS, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez prezesa KRUS oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Z kolei w par. 14 pkt 16 wskazano m.in., że wykazuje się w nim:
- w wierszu N5.2. z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne – łączną wartość bezspornych należności z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Wypełniają jedynie jednostki, dla których te tytuły stanowią źródło dochodów. Wszelkie inne należności z tych tytułów, powstałe wskutek rozliczeń, w tym nadpłat na rzecz jednostki, która jest jedynie ich płatnikiem, należy wykazać w wierszu N5.3;
- w wierszu N5.3. z tytułów innych niż wymienione powyżej - wartość bezspornych należności z tytułów innych niż wymienione w wierszach N5.1, N5.2/.
Dlatego środki te należy wykazać w adekwatnej pozycji, czyli oznaczonej jako N5.3, a więc z tytułów innych niż wymienione w wierszach N5.1, N5.2. Na koniec warto dodać, że zaniechanie w podanym zakresie przedmiotowym może być podstawą sformułowania zarzutu przez regionalną izbę obrachunkową, a finalnie może skutkować nawet odpowiedzialnością na płaszczyźnie dyscypliny finansów publicznych.
Podstawa prawna
•art. 46 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
•par. 13 ust. 2 pkt 1 lit. d i par. 14 pkt 16 załącznika nr 9 rozporządzenia ministra finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)
W gminie powstał bardzo problem po części związany z kryzysem finansowym organizacji pozarządowych. Chodzi o sposób interpretacji tzw. limitu udzielania pożyczek z budżetu miasta. Czy jest on odnawialny, w sytuacji gdy na bieżący rok limit 150 tys. zł został już wykorzystany, przy czym właśnie spłacono 50 tys. zł i są jakby wolne środki. Czy można więc udzielić kolejnej pożyczki na 50 tys. zł? Może tarcze antykryzysowe wprowadzają jakieś samodzielne możliwości dla burmistrza?
W art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i ustawy o samorządzie gminnym wskazano, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy – przekraczających zakres zwykłego zarządu – dotyczących ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym. Z kolei realizacja ww. uchwał należy już do organu wykonawczego, co jest akcentowane m.in. w orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych. Tu warto wskazać na uchwałę Kolegium RIO w Kielcach z 21 kwietnia 2017 r. (nr 14/2017) i uchwałę Kolegium RIO w Bydgoszczy z 7 maja 2014 r. (nr XI/28/2014).
Jakkolwiek nie wynika to wprost z ww. regulacji prawnych, to limit na udzielanie pożyczek przez wójta ma jednak charakter jednorazowy. Do takich wniosków prowadzi w szczególności systemowa analiza innych limitów, które ustawodawca przewidział do stosowania w JST. Przykładem takim może być limit zobowiązań zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych na finansowanie przejściowego deficytu (art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych). Znaczenie tej regulacji trafnie oddano w uchwale Kolegium RIO w Olsztynie z 24 stycznia 2013 r. (nr 0102-24/13): „Zawarty w uchwale budżetowej limit zobowiązań zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych na finansowanie przejściowego deficytu jest limitem na cały rok budżetowy, a nie górną granicą jednorazowych operacji w tym zakresie”.
Przy takiej koncepcji interpretacyjnej limit z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i ww. ustawy o samorządzie gminnym nie podlega odnowieniu wskutek spłaty pożyczki przez pożyczkobiorcę w danym roku budżetowym. W przeciwnym założeniu podważałoby to sens i stosowanie ww. mechanizmu – skoro za każdym razem po spłacie pożyczki organ wykonawczy mógłby udzielać kolejnych. Byłoby to obejście ww. przepisu, co jest prawnie niedopuszczalne. Jednocześnie należy dodać, że również tarcze antykryzysowe nie wprowadzają tu żadnych modyfikacji. Jedyna możliwość w zakresie zmiany limitów samodzielnie przez organ wykonawczy jest zawarta w art. 15zn pkt 6 ustawy z 2 marca 2020 r. I tak w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 wójt (burmistrz, prezydent miasta) może dokonać zmiany limitu zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 ustawy o finansach publicznych, polegających na zwiększeniu limitu zobowiązań, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.
Zestawienie ww. argumentów prowadzi do wniosku, że burmistrz nie może już udzielać kolejnych pożyczek z budżetu miasta, skoro wykorzystał już pełny limit przewidziany przez radę miasta. Również tarcze antykryzysowe nie przewidują w tym zakresie żadnych preferencji dla organu wykonawczego JST. Rozwiązaniem może być zwiększenie limitu na mocy stosownej uchwały rady miasta.
Podstawa prawna
•art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713)
•art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
•art. 15zn pkt 6 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
