Subskrybuj nas na Youtube
Nie można uznać za zakup przedsiębiorstwa nabycia akcji spółki i następnie połączenia obu podmiotów. W efekcie nabywca nie ma prawa do amortyzacji dodatniej wartości przejętej firmy (goodwill) – orzekł NSA
Sprawa dotyczyła banku, który w związku z konsolidacją rynku bankowego nabył akcje innej spółki. Nie było to jednak jego ostatecznym celem. W następnej kolejności, zgodnie z planem, bank połączył się ze spółką nabytą na podstawie art. 492 par. 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych. W wyniku fuzji doszło do przeniesienia na bank całego przedsiębiorstwa prowadzonego przez spółkę.
Zgodnie z art. 515 par. 1 ksh połączenie zostało dokonane bez podwyższenia kapitału zakładowego banku. W konsekwencji akcje posiadane przez bank w nabytej spółce przestały istnieć, a cena ich nabycia została rozliczona z przejętymi aktywami, z uwzględnieniem przejętych zobowiązań.
Co więcej, bank nabył tą drogą również niematerialne wartości będące nadwyżką ceny nad wartością przejętych aktywów i zobowiązań. Wartość rynkowa tych składników majątkowych była bowiem niższa niż cena, którą zapłacił bank za akcje.
Bank wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki nabytej spółki. Rozliczył też cenę nabycia dla potrzeb rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.
ZOBACZ TEŻ: Podatkowa księga przychodów i rozchodów 2020
Co z goodwill
Bank uważał, że może amortyzować nie tylko przejęty majątek trwały (na zasadzie kontynuacji), ale również dodatnią wartości firmy (goodwill), czyli różnicę między ceną zapłaconą za akcje (powiększoną o koszty zakupu) a wartością netto przejętych składników majątkowych.
Powołał się tu na art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o CIT, zgodnie z którym amortyzacji podlega wartość firmy, jeżeli powstała ona w wyniku zakupu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
Z kolei z art. 16g ust. 2 ustawy o CIT wynika, że wartością początkową firmy jest dodatnia różnica pomiędzy ceną nabycia przedsiębiorstwa (ustaloną zgodnie z art. 16g ust. 3 i 5 ustawy CIT) a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład kupionego przedsiębiorstwa (tj. wartością rynkową aktywów w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszonych o przejęte długi związane z prowadzoną działalnością gospodarczą spółki nabytej, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia).
Czy tylko zakup
Bank był przekonany, że w jego sprawie art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o CIT ma zastosowanie, bo – jak twierdził – nie ma wątpliwości, że doszło do zakupu spółki.
Argumentował, że nie chodzi tu jedynie o sprzedaż, ale o każdą odpłatną transakcję prowadzącą do przeniesienia własności przedsiębiorstwa.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uważał inaczej. Stwierdził, że dodatnią wartość firmy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu tylko w ściśle określonych przez ustawodawcę sytuacjach, m.in. w przypadku kupna.
W tej sprawie jednak, skoro bank nie kupił spółki, to nie ma prawa do amortyzacji dodatniej wartości firmy.
To nie to samo
Z fiskusem zgodziły się sądy obu instancji. WSA w Warszawie wyjaśnił, że nabycie akcji spółki, a następnie połączenie jej z bankiem, to inna sytuacja niż zakup przedsiębiorstwa (skutkujący jego likwidacją).
Zdaniem WSA tylko w tym ostatnim przypadku ma zastosowanie art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o CIT, pozwalający na amortyzację dodatniej wartości firmy. Sąd zgodził się z organem, że nabycia akcji spółki i następnie połączenia firm nie można uznać za zakup przedsiębiorstwa.
Tego samego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Jak uzasadnił sędzia Wojciech Stachurski, kupno dotyczy sprzedaży przedsiębiorstwa, a nie jakichkolwiek czynności, które prowadzą do jego nabycia (lub nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa).
– Nie ma tu automatyzmu polegającego na tym, że skoro po jednej stronie transakcji jest przychód, to po drugiej musi być koszt – wyjaśnił sędzia Stachurski.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 13 grudnia 2019 r., sygn. akt II FSK 272/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
