Kto zapłaci za transakcję o wartości ponad 15 tys. zł na rachunek kontrahenta niewidniejący w elektronicznym wykazie czynnych podatników VAT, nie zaliczy tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Oprócz tego odpowie solidarnie ze sprzedawcą, jeśli ten nie rozliczy VAT od tej transakcji.
W życie weszły sankcje związane z nowelizacją ustawy o VAT (Dz.U. z 2019 r. poz. 1018), która wprowadziła od września tzw. białą listę, czyli elektroniczny wykaz czynnych podatników VAT, w którym znaleźć można m.in. numery ich rachunków rozliczeniowych (bankowych, w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych). Należy na nie przelewać zapłatę, jeżeli wynika z transakcji o wartości powyżej 15 tys. zł.
W przeciwnym razie grożą wspomniane sankcje.
ZOBACZ TEŻ: Ryczałt ewidencjonowany

Jak uniknąć sankcji

Nabywca, który nie znajdzie rachunku sprzedawcy na białej liście, może całkowicie odstąpić od transakcji lub wymusić na kontrahencie rejestrację konta w elektronicznym wykazie. Jeśli nie zamierza narażać się na kłopoty z kontrahentem, ale chce uniknąć sankcji podatkowych, może skorzystać z innego wyjścia. W ciągu trzech dni od dokonania płatności na rachunek niewidniejący na białej liście powinien powiadomić o niej urząd skarbowy właściwy dla sprzedawcy. Resort finansów pracuje nad wydłużeniem tego terminu do siedmiu dni.
Jak stosować białą listę VAT? Fiskus rozwiewa najważniejsze wątpliwości
Jak stosować białą listę VAT? Fiskus rozwiewa najważniejsze wątpliwości

Zobacz również
Zawiadomienie należy złożyć na druku ZAW-NR. Docelowo ma być ono składane także drogą elektroniczną.
Jak wynika z objaśnień podatkowych opublikowanych 23 grudnia, jedno takie zawiadomienie będzie dotyczyło wszystkich płatności, które trafią na konto niezarejestrowane na białej liście (patrz: „Biała lista. Nie trzeba będzie mnożyć zawiadomień”, DGP nr 230/2019).
Zawiadomienie może jednak złożyć tylko nabywca. Jeśli sprzedawca będzie chciał go w tym wyręczyć, to nie będzie ono ważne, a kupujący poniesie sankcje za wpłatę na niezarejestrowany rachunek (brak kosztów podatkowych i solidarna odpowiedzialność w VAT).
Jeśli nabywca pomyli się i prześle zawiadomienie do innego urzędu skarbowego, niż powinien (czyli nie do właściwego dla sprzedawcy), to zostanie ono przekazane według właściwości, a sankcje nie powinny być nakładane.
Resort pracuje też nad nowelizacją przepisów, która pozwoli nabywcy uniknąć sankcji w podatkach dochodowych i VAT, jeśli zapłaci dostawcy na niezarejestrowany rachunek w mechanizmie podzielonej płatności. Obecnie „split payment” pozwala uniknąć jedynie solidarnej odpowiedzialności za nierozliczony VAT.

Problemy faktorów

Z obowiązujących od września 2019 r. przepisów wynika też, że sankcje nie będą nakładane, jeśli nabywca zapłaci na zarejestrowany na białej liście rachunek podmiotu trzeciego. Ma to duże znaczenie głównie w przypadku transakcji faktoringowych. Przepisy nie zabraniają bowiem wpłat na rachunek przedsiębiorcy zajmującego się usługowym ściąganiem długów. Jeśli jednak przyjmie on zapłatę, a następnie przekaże ją usługodawcy na niezarejestrowany rachunek, to powinien wykazać przychód podatkowy (art. 14 ust. 2h ustawy o PIT, art. 12 ust. 2i ustawy o CIT).
Faktor nie musi ustalać przychodu, jeśli:
■ wartość transakcji nie przekracza 15 tys. zł i przez to nie podlega rygorom przepisów o białej liście, albo
■ jeśli powiadomi właściwy urząd skarbowy o płatności na niezarejestrowany rachunek.

Uwaga na zagranicę

Przepisy o sankcjach za płatności na niezarejestrowane konta dotyczą też transakcji realizowanych z zagranicznymi podmiotami, które są zarejestrowane w Polsce jako czynny podatnik VAT. Przedsiębiorcy powinni w związku z tym najpierw sprawdzić status podatkowy zagranicznego sprzedawcy lub usługodawcy (czy działa jako polski podatnik VAT), a następnie sprawdzić, czy jego rachunek widnieje w elektronicznym wykazie szefa KAS. W wykazie tym nie ma kont zagranicznych, więc aby uniknąć sankcji, należy płacić jedynie na polski, widniejący na białej liście rachunek takiego podmiotu będącego podatnikiem VAT (lub składać w ciągu trzech dni zawiadomienie o płatności do urzędu skarbowego).