Subskrybuj nas na Youtube
W artykule pt. „Nie ma przepisu, ale nadal jest obowiązek” (DGP nr 16/2019) napisaliśmy o wątpliwościach czytelników dotyczących podstawy prawnej sporządzania dokumentacji cen transferowych za 2018 r. Przedstawiliśmy zarówno ocenę czytelników (którzy twierdzą, że takiej podstawy brak), jak i odpowiedź Ministerstwa Finansów (które utrzymuje, że podstawa jest). Artykuł spotkał się z dużą reakcją czytelników, a MF postanowiło szerzej uzasadnić swoje stanowisko. Publikujemy je w całości, aby nasi czytelnicy mogli zapoznać się z argumentacją resortu w tej kontrowersyjnej kwestii.
Przepisy dotyczące cen transferowych, wprowadzone ustawą z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o PIT, ustawy o CIT, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2193), zwanej dalej „ustawą zmieniającą”, stosuje się – co do zasady – do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2019 r.
Powyższe wynika wprost z art. 44 ust. 1 ustawy zmieniającej, który stanowi, że zmieniane przepisy ustaw o PIT i CIT stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2019 r. (poza wyjątkami określonymi w ustawie). Przepis ten stanowi odzwierciedlenie terminu wejścia w życie ustawy zmieniającej, zasady roczności obowiązującej na gruncie podatków dochodowych oraz zasady niedziałania prawa wstecz, obowiązującej na etapie dokonywania zmian w tych podatkach.
Zakres obowiązywania przepisów w 2018 i 2019 r.
Ustawa zmieniająca weszła w życie 1 stycznia 2019 r. i co do zasady przyjąć należy, że od tego dnia powinna być stosowana. Ze względu na to, że obowiązki sprawozdawcze w podatkach dochodowych są realizowane dopiero po zakończonym roku podatkowym, w przepisach przejściowych przesądza się, od jakiej daty przepisy mają być stosowane, również w przypadku gdy data ta jest zbieżna z datą wejścia w życie ustawy. Pomimo że obowiązki sprawozdawcze realizowane są po zakończonym roku podatkowym, to dopełniają (stanowią konsekwencję) obowiązku podatkowego powstałego w roku poprzednim i nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od obowiązku podatkowego dotyczącego roku poprzedniego.
Ilekroć w przepisach przejściowych mowa jest o stosowaniu ustawy do dochodów uzyskanych od określonej daty, oznacza to stosowanie tej ustawy w zakresie ustalania wysokości zobowiązania podatkowego za dany rok podatkowy, jak i obowiązków sprawozdawczych realizowanych po zakończeniu tego roku.
Przepisu art. 44 ust. 1 ustawy zmieniającej nie należy więc utożsamiać ze zniesieniem obowiązków wynikających z dotychczas obowiązujących przepisów. Celem tego przepisu nie jest uchylanie obowiązujących przepisów, lecz rozstrzyganie zagadnień intertemporalnych, jakie pojawiają się na etapie wprowadzania zmian w przepisach, tj. w zakresie stosowania nowych przepisów do obowiązków dotyczących roku 2019, a tym samym o stosowaniu dotychczasowych przepisów do obowiązków dotyczących roku 2018.
Powyższe potwierdza treść art. 43 ustawy zmieniającej, który dotyczy podatników CIT, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy. Przepis ten stanowi, że „podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2019 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2018 r., stosują do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym”.
Nie ulega zatem wątpliwości, że przywołane przepisy przejściowe ustawy zmieniającej nakazują stosowanie nowych przepisów do roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2018 r. i stosowanie dotychczasowych przepisów do roku podatkowego, który rozpoczął się przed 1 stycznia 2019 r. Przyjęte rozwiązanie jest poprawne legislacyjnie i stanowi odzwierciedlenie konstytucyjnej zasady niedziałania prawa wstecz.
Bez znaczenia przy tym pozostaje fakt, że w roku wykonywania obowiązków sprawozdawczych za rok poprzedni uchylone przepisy nie obowiązują. Jak bowiem wyżej wyjaśniono, istotne jest nie to, kiedy, lecz za jaki okres obowiązek jest wykonywany. Dotyczy to zarówno przepisów ustawowych, jak również wydanych na ich postawie przepisów wykonawczych. Zgodnie bowiem z par. 32 ust. 1 Zasad Techniki Prawodawczej, rozporządzenie dzieli losy ustawy, na podstawie której zostało wydane. Zatem jeżeli ustawa lub rozporządzenie nie stanowią inaczej, do wykonywania obowiązków dotyczących danego roku podatkowego znajdują zastosowanie przepisy ustawy oraz rozporządzenia obowiązujące w roku, za który obowiązki są realizowane.
Jakie przepisy należy stosować do 2018 r.
W związku z powyższym do określenia obowiązków w zakresie cen transferowych za 2018 r. stosuje się – co do zasady – przepisy (ustawy i rozporządzeń) obowiązujące w roku 2018. W konsekwencji, w odniesieniu do transakcji lub innych zdarzeń realizowanych z podmiotami powiązanymi w roku 2018, zarówno stwierdzenie zakresu obowiązków nałożonych na podatnika (tj. czy i w jakim zakresie podatnik podlegał obowiązkom w zakresie dokumentacji podatkowej, sporządzenia analiz danych porównawczych czy też złożenia oświadczenia oraz uproszczonego sprawozdania na formularzu CIT/TP lub PIT/TP), jak również szczegółowy zakres tego obowiązku należy określić na podstawie regulacji ustawowych i rozporządzeń obowiązujących w 2018 r.
Wybór przepisów dokumentacyjnych
Jednocześnie, w oparciu o art. 44 ust. 2 ustawy zmieniającej istnieje możliwość wyboru nowych przepisów (wprowadzanych tą ustawą) do wszystkich transakcji kontrolowanych realizowanych w 2018 r. W przypadku dokonania takiego wyboru zarówno do określenia obowiązków związanych z cenami transferowymi (np. określenia transakcji podlegających obowiązkowi sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, złożenia oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych), jak i treści samego obowiązku (np. zawartości lokalnej dokumentacji cen transferowych) zastosowanie znajdą już przepisy wprowadzane ustawą zmieniającą.
Jednocześnie, wybór przez podmiot powiązany możliwości zastosowania nowych regulacji do transakcji kontrolowanych realizowanych w 2018 r. oznacza, że podmiot ten nie będzie musiał sporządzać równocześnie dokumentacji podatkowej na podstawie przepisów obowiązujących w 2018 r. – tj. przepisy obowiązujące w 2018 r. nie będą mogły być zastosowane jednocześnie z przepisami obowiązującymi od początku 2019 r.
Co z CIT/TP i TP-R
Uregulowana w art. 44 ust. 2 ustawy zmieniającej możliwość stosowania przepisów do transakcji kontrolowanych realizowanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2017 r. nie dotyczy informacji o cenach transferowych (TP-R). Przepisy dotyczące informacji o cenach transferowych stosuje się do lat podatkowych rozpoczynających się po 1 stycznia 2019 r., a za rok 2018 – niezależnie od dokonanego wyboru stosowania regulacji w zakresie dokumentacji cen transferowych – składane jest uproszczone sprawozdanie na formularzu CIT/TP lub PIT/TP (jeśli na podstawie przepisów obowiązujących w 2018 r. taki obowiązek u podatnika powstał).
Podsumowując, każdy podatnik, u którego w rezultacie realizowanych transakcji z podmiotami powiązanymi powstały obowiązki w zakresie cen transferowych (dokumentacja, analiza danych porównawczych, uproszczone sprawozdanie CIT/TP lub PIT/TP), jest zobowiązany do realizacji tych obowiązków w 2019 r. na podstawie regulacji obowiązujących w roku 2018 (jeśli w zakresie dokumentacji cen transferowych nie wybrał regulacji nowych). Nie jest więc prawdą, że brak przepisów regulujących te obowiązki.
Jednocześnie przypominamy, że brak realizacji obowiązków w zakresie cen transferowych przez podmiot zobowiązany do ich realizacji skutkować może sankcjami, w tym karno skarbowymi.
Wydział Prasowy, Biuro Komunikacji i Promocji, Ministerstwo Finansów