Jeżeli trzecia z kolei umowa zostanie zawarta w ciągu 14 dni od pierwszej, to każda następna (czwarta, piąta itd.) będzie mogła być rozliczona wraz z poprzednimi.
Tak nowe przepisy dotyczące zbiorczych deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych interpretuje Ministerstwo Finansów. Poinformowało o tym w odpowiedzi na pytanie DGP. Wyjaśniło zarazem, o jakie umowy chodzi. Słowem, czy wszystkie one będą musiały dotyczyć tej samej czynności, np. tylko pożyczki albo tylko sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych.

Co najmniej trzy

Możliwość składania zbiorczych deklaracji PCC pojawi się od 1 lipca 2019 r. Będą mogli z niej korzystać pożyczkobiorcy i nabywcy, którzy co najmniej trzy razy w miesiącu podpisują umowy pożyczki albo kupują ruchomości lub prawa majątkowe. Nowy art. 10 ust. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dodany nowelizacją z 9 listopada 2018 r., Dz.U. poz. 2244) odnosi się bowiem wyłącznie do umów sprzedaży rzeczy ruchomych i praw majątkowych oraz umów pożyczki.
Warunkiem złożenia jednej zbiorczej deklaracji za cały miesiąc i opłacenia jednym przelewem podatku za wszystkie czynności będzie to, aby ostatnia z nich była dokonana przed upływem 14 dni od pierwszej.
Jeśli więc pierwsza czynność będzie zrealizowana np. 5 września, a dwie pozostałe 20 i 21 września, to podatnik nie będzie mógł złożyć zbiorczej deklaracji – tłumaczy dr Krzysztof Biernacki, doradca podatkowy z Kancelarii Initium.
Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie DGP. Wyjaśniło, że odstęp między pierwszą a ostatnią czynnością w miesiącu nie może być większy niż 14 dni.

Sprzedaż ciągła

Co jednak w sytuacji, gdy podatnicy częściej kupują towary lub usługi skutkujące zapłatą PCC? Przykładowo, gdy podatnik dokona w miesiącu np. 10 czynności objętych PCC, z tego pięć przeprowadzi w okresie od 1 marca do 12 marca, a kolejne pięć od 16 do 30 marca. Nie ulega wątpliwości, że w takiej sytuacji między pierwszą czynnością (1 marca) a ostatnią (30 marca) minie więcej niż 14 dni.
– Skoro nie zostanie spełniony ustawowy warunek, aby między pierwszą i ostatnią czynności nie było większego odstępu niż 14-dniowy, to w ogóle nie będzie można złożyć deklaracji zbiorczej. Podatnik będzie musiał złożyć 10 pojedynczych deklaracji PCC – uważa dr Jowita Pustuł, doradca podatkowy i radca prawny w J. Pustuł i Współpracownicy.
Innego zdania jest Krzysztof Biernacki, doradca podatkowy z Kancelarii Initium. Uważa, że w takiej sytuacji podatnicy będą mogli złożyć dwie deklaracje zbiorcze: pierwszą za okres dwóch pierwszych tygodni danego miesiąca, a drugą za ostatnie dwa tygodnie tego samego miesiąca. Jeśli miesiąc ma 31 dni, to w grę mogłyby wchodzić nawet trzy deklaracje zbiorcze.

MF wyjaśnia

Jeszcze inaczej nowe przepisy rozumie Ministerstwo Finansów. W odpowiedzi na pytanie DGP wyjaśniło, że zasadniczo warunkiem zbiorczego rozliczania PCC przez podatnika będzie zawarcie co najmniej trzech umów pożyczki lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, przy czym trzecia z nich musi być zawarta w okresie 14 dni od dnia zawarcia pierwszej umowy.
„Każda następca umowa pożyczki lub sprzedaży zawarta po tym okresie skutkuje rozliczeniem jej według zasad wskazanych w nowym art. 10 ust. 1a” – tłumaczy MF.
A zatem – jak czytamy w stanowisku przesłanym do naszej redakcji – „w przypadku zawarcia na początku miesiąca trzech umów w okresie 14 dni od dnia zawarcia pierwszej z nich, a następnie pod koniec miesiąca kolejnych umów, podatnik jest uprawniony do złożenia jednej zbiorczej deklaracji w sprawie PCC”.
To by oznaczało, że w naszym przykładzie wszystkie 10 czynności będzie można wykazać w jednej zbiorczej deklaracji i zapłacić wynikający z niej podatek do siódmego dnia kolejnego miesiąca (bo spełniony jest warunek, aby trzecia umowa była zawarta w ciągu 14 dni od dnia zawarcia pierwszej).

Jakie umowy

Spytaliśmy także o charakter tych czynności, tj. czy:
  • muszą to być co najmniej trzy czynności o jednorodnym charakterze (np. trzy umowy pożyczki lub trzy umowy sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych)?
  • muszą to być co najmniej trzy czynności spełniające warunki umowy pożyczki lub umowy sprzedaży rzeczy lub praw majątkowych (np. dwie umowy pożyczki i jedna umowa sprzedaży rzeczy ruchomych albo jedna umowa pożyczki i dwie umowy sprzedaży rzeczy ruchomych)?
  • muszą to być co najmniej trzy czynności cywilnoprawne, wśród których jest co najmniej jedna umowa pożyczki (w przepisie użyto liczby pojedynczej) lub co najmniej jedna umowa sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych (tu też ustawodawca użył liczby pojedynczej). Słowem, czy mogą to być trzy następujące umowy: umowa sprzedaży nieruchomości, umowa spółki i umowa pożyczki? Albo: umowa sprzedaży nieruchomości, umowa spółki i umowa sprzedaży rzeczy ruchomych?
W odpowiedzi MF wyjaśniło, że podatnik może złożyć zbiorczą deklarację, gdy zostaną zawarte w danym miesiącu kalendarzowym co najmniej trzy umowy sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych lub pożyczki. Przy czym bez znaczenia jest, czy będą to wyłącznie trzy umowy sprzedaży, trzy umowy pożyczki, czy też umowy sprzedaży i pożyczki łącznie w liczbie co najmniej trzy – tłumaczy resort.

Jak brzmi nowy art. 10 ust. 1a ustawy o PCC (wejdzie w życie od 1 lipca 2019 r.):

Podatnicy mogą złożyć za dany miesiąc zbiorczą deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie do siódmego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że dokonali w danym miesiącu co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych obejmujących umowę pożyczki lub umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, a ostatnia z tych czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.

Odpowiedź MF na pytania DGP

Przepis art. 10 ust. 1a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1150 ze zm.) odnosi się do składania zbiorczej deklaracji w sprawie PCC i rozliczania podatku za dany miesiąc kalendarzowy.

Warunkiem zbiorczego rozliczania podatku przez podatnika jest zawarcie co najmniej trzech umów pożyczki lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, przy czym trzecia z nich musi być zawarta w okresie 14 dni od dnia zawarcia pierwszej umowy.

Każda następna umowa pożyczki lub sprzedaży zawarta po tym okresie skutkuje rozliczeniem jej według zasad wskazanych w tym przepisie.

W przypadku:

• zawarcia pierwszej umowy na początku miesiąca, a kolejnych dwóch – w drugiej połowie tego miesiąca, podatnik nie spełnia warunków do złożenia zbiorczej deklaracji w sprawie PCC;

zawarcia na początku miesiąca trzech umów w okresie 14 dni od dnia zawarcia pierwszej z nich, a następnie pod koniec miesiąca kolejnych umów, podatnik jest uprawniony do złożenia jednej zbiorczej deklaracji w sprawie PCC.

Art. 10 ust. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych odnosi się wyłącznie do umów sprzedaży rzeczy ruchomych i praw majątkowych oraz umów pożyczki. Oznacza to, że podatnik może złożyć zbiorczą deklarację, gdy zostaną zawarte w danym miesiącu kalendarzowym co najmniej trzy umowy sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych lub pożyczki, przy czym bez znaczenia jest, czy są to wyłącznie trzy umowy sprzedaży, trzy umowy pożyczki, czy też umowy sprzedaży i pożyczki łącznie w liczbie co najmniej trzy.