Trzy sposoby na uniknięcie sporów o stawkę VAT

Wiążące informacje: stawkowa, akcyzowa i taryfowa pozwolą ustalić, jaki powinien być podatek od danego towaru.

Wynika tak z projektu nowelizacji, której celem jest wprowadzenie tzw. matrycy stawek VAT. Projekt zakłada, że od 2020 r. stawki będą określone dla poszczególnych towarów według kodów nomenklatury scalonej CN (usługi mają być nadal klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w skrócie PKWiU). Stawki będą przyporządkowane do określonych grup towarów. Przykładowo, pieczywo nie będzie już opodatkowane różnymi stawkami w zależności od terminu przydatności, zawartości cukru, tłuszczu, wody i konserwantów (5 proc., 8 proc. i 23 proc.), ale jedną – 5 proc.

WIS pomoże podatnikom

Oprócz tej zmiany od 1 kwietnia 2019 r. podatnik będzie mógł wystąpić o wiążącą informację stawkową (WIS). Dziś ochronę w tym zakresie powinny dawać interpretacje podatkowe, ale praktyka odbiega od założeń. Fiskus oczekuje bowiem od podatników pytających o stawkę VAT, aby podali symbol PKWiU. Odpowiedź dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest więc z góry przesądzona, a interpretacja i tak nie chroni, bo w trakcie kontroli urząd może podważyć podany przez przedsiębiorcę sposób zaklasyfikowania danego towaru do PKWiU.

Ministerstwo Finansów przedstawia zmiany w VAT. Niższe stawki być może w kolejnej kadencji PiS

– Teraz sytuacja diametralnie się zmieni, bo to organ podatkowy będzie musiał określić, jaki należy zastosować kod CN dla danego towaru lub PKWiU dla usługi – wyjaśnia Jakub Matusiak, dyrektor działu prawno-podatkowego PwC.

Wyjaśnia, że WIS będą wydawane w formie decyzji administracyjnej. Jeśli fiskus zmieni zdanie lub zmienia się kody CN na dany towar, podatnik otrzyma decyzję zmieniającą.

– Jest to tym istotniejsze, że kody CN, w odróżnieniu od symboli PKWiU, są aktualizowane raz na rok – dodaje ekspert.

Kłopoty z klasyfikacją

Jakub Matusiak przypomina, że dziś informacje o symbolu PKWiU wydaje Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. Zdarza się jednak, że po kilku latach urząd zmienia zdanie co do sposobu zaklasyfikowania danego towaru lub usługi. W takiej sytuacji powstaje problem, bo dotychczasowa klasyfikacja statystyczna nie daje podatnikowi gwarancji ochrony.

– Nie dość więc, że musi on zastosować nową stawkę, to w skrajnych przypadkach powinien skorygować również dotychczasowe rozliczenia podatkowe – wskazuje ekspert.

Teraz – jak podkreśla – takiego problemu nie będzie. WIS będzie chroniła podatnika. Co więcej, ochrona będzie przysługiwała też temu przedsiębiorcy, który o nią nie wystąpi. Będzie to wynikać wprost z nowego art. 41d ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.

O wydanych WIS przedsiębiorca dowie się z Biuletynu Informacji Publicznej na stronie właściwego organu (czyli dyrektora lub dyrektorów izb administracji skarbowej – wyznaczonych przez ministra finansów). Na tej samej stronie powinien jednak śledzić, czy fiskus nie zmienił WIS (informacje o tym będą przesyłane z urzędu tylko do wnioskodawcy).

– Wprawdzie przepisy tego nie regulują, ale decyzje zmieniające powinny być również publikowane w BIP. W przeciwnym razie nowa instytucja nie miałaby sensu – podkreśla Jakub Matusiak.

Inne sposoby ochrony

Ekspert przypomina, że dla celów VAT zabezpieczeniem dla podatnika będą też inne, wydawane już dziś wiążące informacje, w których właściwe organy (patrz: ramka) wypowiadają się w zakresie przyporządkowania danego towaru do kodów CN. Chodzi o wiążące informacje: akcyzową (WIA) i taryfową (WIT). W tym przypadku przepisy nie przewidują ochrony dla innego przedsiębiorcy niż wnioskodawca.

Jakub Matusiak wyjaśnia jednak, że jeżeli producent otrzyma WIA lub WIT, które przesądzą o klasyfikacji taryfowej danego towaru (a w konsekwencji pośrednio o prawidłowej stawce VAT), a dystrybutor się do tych informacji zastosuje, to zawsze może się na nie powołać podczas kontroli.

Zielone światło dla ważnych zmian w unijnym VAT i stawkach

– Nie sądzę, żeby w takiej sytuacji fiskus zakwestionował rozliczenia dystrybutora – twierdzi ekspert.

Już milion europejskich WIT

W UE zostało wydanych do tej pory 1 mln wiążących informacji taryfowych (WIT). Są one rejestrowane w systemie EBTI-3. Zawiera on bazę danych wszystkich przyjętych wniosków i wydanych WIT we Wspólnocie.

Obecnie w bazie danych przechowywanych jest 250 tys. ważnych decyzji WIT. Są one wydawane przez organy celne państw unijnych i ważne na całym obszarze celnym UE. Średnio wydaje się około 50 tys. WIT rocznie. Najwięcej decyzji pochodzi z Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii i Polski. W 2017 r. państwa te wydały 86 proc. wszystkich informacji taryfowych, w tym same Niemcy ponad połowę (56 proc.).

Zastosowanie i skutki wiążących informacji i interpretacji

Jaki dokument	Czego dotyczy	Kto może złożyć wniosek	Jaka opłata	Kto wydaje	Jaki organ odwoławczy
Wiążąca informacja stawkowa (WIS) – od 1 kwietnia 2019 r.	Rozstrzygnięcie dotyczące klasyfikacji towaru według kodu nomenklatury	Podatnik posiadający NIP lub zamawiający w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym	40 zł + ewentualna opłata za badania laboratoryjne przeprowadzone przez KAS	Dyrektor lub dyrektorzy izb administracji skarbowej*	Szef Krajowej Administracji Skarbowej/ wojewódzki sąd administracyjny
Wiążąca informacja akcyzowa (WIA)	Rozstrzygnięcia w sprawach: ■ klasyfikacji wyrobów do nomenklatury scalonej (CN), ■ rodzaju wyrobu akcyzowego, gdy dla określenia skutków akcyzowych nie wystarczy sam kod CN	Każdy podmiot zainteresowany taką informacją	Brak. Opłata jest pobierana tylko za badania lub analizy wykonywane przez laboratoria (jeżeli rozpatrzenie wniosku tego wymaga)	Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu	Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie/ wojewódzki sąd administracyjny
Wiążąca informacja taryfowa (WIT)	Rozstrzygnięcia w sprawie klasyfikacji taryfowej towarów, tj. ustalających jego właściwy kod CN	Importer lub eksporter	Brak. Opłata jest pobierana tylko za badania lub analizy wykonywane przez laboratoria (jeżeli rozpatrzenie wniosku tego wymaga)	Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie	Szef Krajowej Administracji Skarbowej/ wojewódzki sąd administracyjny
Interpretacja indywidualna	Prawa podatkowego	Podatnik, płatnik lub inny podmiot, w tym także osoby niemające miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Polski (w tym zamawiający, który np. pyta o podatkowe skutki przetargu). Pytania mogą też składać dwa lub więcej podmiotów zainteresowanych odpowiedzią dyrektora KIS (wniosek wspólny)	40 zł od każdego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego	Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej	Wojewódzki sąd administracyjny