Powstanie nowy organ do kontroli wszystkich usług firm audytorskich, wykonywanych zarówno na rzecz jednostek zainteresowania publicznego (np. banków, spółek giełdowych), jak i pozostałych podmiotów.
Wynika to z informacji zamieszczonej w wykazie prac legislacyjnych rządu. Projekt ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w tym roku. Będzie dotyczyć nowelizacji ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. poz. 1089 ze zm).
O planach zmian w tym zakresie informowała, już w sierpniu, na łamach DGP minister finansów Teresa Czerwińska. Pisaliśmy o tym w artykule „Biegli rewidenci pod nowym (wzmocnionym) nadzorem” (DGP nr 157/2018). Słabość obecnego systemu ujawniła afera z GetBackiem.
Planowane jest stworzenie odrębnej instytucji nadzoru nad działalnością firm audytorskich i wyposażenie jej w narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne. Ma on kontrolować przeprowadzenie wszystkich usług zarówno dla jednostek zainteresowania publicznego (JZP), jak i pozostałych. Nadzór nad nową instytucją ma sprawować minister finansów.
Obecne zasady kontroli badań wprowadziła nowa ustawa, która weszła w życie 21 czerwca 2017 r. Przed tą datą wszystkie firmy audytorskie kontrolował w praktyce jeden organ samorządowy – Krajowa Komisja Nadzoru działająca w ramach Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (PIBR).
Od połowy 2017 r. zajmuje się tym także Komisja Nadzoru Audytowego – organ nadzoru publicznego działający przy ministrze finansów. Jego zadaniem jest kontrola wszystkich badań przeprowadzonych w JZP, w tym GetBacku, który jest spółką giełdową.
Z uzasadnienia planów rządu wynika jednak, że obecnie KNA nie ma wystarczających narzędzi, które pozwoliłyby na sprawdzanie jakości usług świadczonych przez firmy audytorskie, np. w zakresie związanym z prospektami emisyjnymi obecnych lub przyszłych emitentów papierów wartościowych.
Uzasadnieniem zmian ma być też niezadowolenie z nadzoru nad jakością badań ustawowych. „Wykazano przewlekłość prowadzonych postępowań przez organy PIBR (Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny oraz Krajowy Sąd Dyscyplinarny)” – czytamy na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Rząd zamierza więc wprowadzić zmiany w nadzorze nad badaniami i uniezależnić go od samorządu zawodowego.
Uwagi są też do nadzoru nad innymi usługami niż ustawowe badanie sprawozdań. Z uzasadnienia planowanych zmian wynika, że samorząd zawodowy w ogóle się tym nie zajmował.
Po zmianach zadaniem organów samorządu będzie w szczególności: ustanawianie krajowych standardów wykonywania zawodu, krajowych standardów kontroli jakości, zasad etyki zawodowej, a także wykonywanie zadań z zakresu doskonalenia zawodowego biegłych rewidentów.
Nie zmienią się natomiast uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego. Nadal będzie ona sprawowała nadzór nad JZP w zakresie: właściwego wyboru firmy audytorskiej, rotacji (zarówno firmy, jak i kluczowego biegłego rewidenta) oraz powołania, składu i funkcjonowania komitetów audytu. Będzie też nakładała kary i sankcje na JZP, członków zarządu, rady nadzorczej, komitetów audytu oraz osoby z nimi powiązane.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (nr UD430) – wpisany do prac legislacyjnych Rady Ministrów