Przy zawieraniu umowy spółki podatnikiem PCC nie jest wspólnik, lecz nowo zakładana spółka, której formalnie jeszcze nie ma. Tylko ona może później ubiegać się o ewentualny zwrot nadpłaty – orzekł NSA.

W tej sprawie problem polegał na tym, że spółka komandytowa nie istniała i nie mogła starać się o zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych, pobranego przez notariusza przy zawarciu umowy tej spółki. Notariusz pobrał PCC od wspólnika, którym była spółka akcyjna. Zapłaciła ona niemal 300 tys. zł podatku.
Po pewnym czasie wystąpiła jednak do naczelnika urzędu skarbowego o zwrot nadpłaty. Uważała, że podatek nie był należny.
Pożyczka czy darowizna? Budżet zarabia na kłótniach w rodzinie
Pożyczka czy darowizna? Budżet zarabia na kłótniach w rodzinie

Zobacz również
Naczelnik odmówił jednak zajęcia się sprawą. Stwierdził, że wspólnik nie jest stroną, o daninę powinna spierać się spółka, którą zakładano i w której imieniu został on zapłacony. Argumentem był art. 4 pkt 9 ustawy o PCC, z którego wynika, że przy umowie spółki komandytowej obowiązek podatkowy ciąży na spółce (tej zakładanej). Naczelnik nie ustalał więc, czy nadpłata w ogóle powstała.
Wspólnik oponował. Przypomniał, że zapłacił podatek w imieniu i za spółkę, której formalnie jeszcze nie było. Ta powstaje dopiero z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 109 par. 1 kodeksu spółek handlowych). Wyjaśnił ponadto, że obecnie spółka nie istnieje, więc nie może sama wystąpić o nadpłatę. Dołączył także pismo, w którym wzywał Skarb Państwa do zawarcia ugody. Nie godził się na jego bezpodstawne wzbogacenie.
Przegrał jednak w sądach obu instancji. Zarówno WSA w Krakowie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny orzekły, że wspólnik nie jest stroną w tym postępowaniu i nie może ubiegać się o zwrot podatku zapłaconego za zakładaną spółkę, nawet wtedy, gdy ta nie istnieje.
Będzie problem ze składaniem sprawozdań finansowych. Nowela ustawy o KRS już obowiązuje
Będzie problem ze składaniem sprawozdań finansowych. Nowela ustawy o KRS już obowiązuje

Zobacz również
Podobnie NSA orzekł 6 września 2017 r. (sygn. akt II FSK 2136/15). Wtedy skargę kasacyjną złożyła notariusz. Miała ona wątpliwości, w jaki sposób ma wypełnić obowiązek pobrania i odprowadzenia PCC przy zawieraniu umowy spółki, skoro w momencie podpisywania aktu notarialnego spółki formalnie jeszcze nie ma.
NSA oddalił jej skargę kasacyjną. Orzekł, że jeżeli notariusz, wbrew art. 10 ust. 2 i 3 ustawy o PCC, nie pobrałby podatku należnego z tytułu zawarcia umowy spółki komandytowej, to nie mogłyby zostać wykonane przepisy dotyczące powstania i realizacji obowiązku podatkowego, a art. 1 ust. 1 lit. k tej ustawy byłby pusty, bez możliwości jego zastosowania. ⒸⓅ
Wyrok NSA z 16 marca 2018 r., sygn. akt II FSK 560/16.