rozwiń ›

Podstawa prawna i aktualne zasady

Składkę zdrowotną w Polsce reguluje ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Od reformy w 2022 roku samozatrudnieni płacą składkę zależną od formy opodatkowania, a nie stałą kwotę jak wcześniej. W 2026 roku system ten zostanie utrzymany — a różnice między formami rozliczeń pozostaną kluczowe dla wysokości składki.

Zasady naliczania składki zdrowotnej (2026):

  • Skala podatkowa (12% i 32%) – składka wynosi 9% od dochodu, jednak nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia, bez możliwości odliczenia od podatku.
  • Podatek liniowy (19%) – składka wynosi 4,9% od dochodu, jednak nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia, również bez prawa do odliczenia.
  • Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – składka ustalana jest według progów przychodowych (trzy progi, z kwartalną aktualizacją).
  • Karta podatkowa (dla nielicznych kontynuujących) – składka ryczałtowa liczona od minimalnego wynagrodzenia.

Składka zdrowotna w 2026 roku – prognozowane stawki

Zgodnie z projekcjami makroekonomicznymi, przeciętne wynagrodzenie w 2026 roku ma wynieść ok. 9 420 zł brutto. Oznacza to, że minimalna miesięczna składka zdrowotna (dla ryczałtowców i kartowiczów) wzrośnie. Prognozowane wartości:

  • Dla osób na ryczałcie – składka zdrowotna zależeć będzie od wielkości przychodów:
  • roczny przychód do 60 000 zł – 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału 2025 roku,
  • roczny przychód od 60 000,01 do 300 000 zł – 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału 2025,
  • roczny przychód powyżej 300 000 zł – 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału 2025 roku,

przy czym GUS komunikuje wielkość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału danego roku zazwyczaj w okolicach 20 stycznia roku kolejnego.

  • Dla osób na podatku liniowym – 4,9% od faktycznego dochodu z poprzedniego miesiąca, jednak nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia; przy minimalnym wynagrodzeniu w 2026 roku w wysokości 4 806 zł minimalna składka zdrowotna wyniesie 432,54 zł.
  • Dla osób na skali podatkowej – 9% od dochodu, jednak nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia; przy minimalnym wynagrodzeniu w 2026 roku w wysokości 4 806 zł minimalna składka zdrowotna wyniesie 432,54 zł.

Warto pamiętać, że składki zdrowotne wciąż nie podlegają odliczeniu od podatku PIT, co istotnie wpływa na efektywne obciążenie fiskalne samozatrudnionych.

Jak obliczyć składkę zdrowotną w 2026 roku?

Aby poprawnie wyliczyć składkę zdrowotną, przedsiębiorca powinien:

  1. Ustalić formę opodatkowania (skala, liniowy, ryczałt lub karta).
  2. Obliczyć dochód lub przychód za dany miesiąc (w zależności od formy).
  3. Zastosować właściwą stawkę procentową lub próg ryczałtowy.
  4. Zaokrąglić wynik do pełnych groszy i wpłacić składkę do 20. dnia następnego miesiąca.

Porównanie z 2025 rokiem

W 2025 roku składki zdrowotne kształtowały się przy niższych prognozach płac i inflacji. Wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2026 roku automatycznie podniesie wysokość minimalnych składek, szczególnie dla osób rozliczających się ryczałtem. Nadal nie planuje się jednak powrotu możliwości częściowego odliczenia składki od podatku PIT, o co apelują organizacje przedsiębiorców.

Składka zdrowotna a ulgi i zwolnienia

Niektóre grupy przedsiębiorców mogą korzystać z preferencji, m.in.:

  • Ulga na start – przez pierwsze 6 miesięcy działalności przedsiębiorca nie płaci składek społecznych, ale musi płacić składkę zdrowotną.
  • Preferencyjny ZUS – przez kolejne 24 miesiące podstawą wymiaru składki jest 30% minimalnego wynagrodzenia.
  • Mały ZUS Plus – po upływie preferencji składki zależą od przychodu i dochodu z roku poprzedniego.

Co czeka samozatrudnionych w 2026 roku?

Ministerstwo Finansów nie zapowiedziało rewolucyjnych zmian systemowych. Nadal utrzymany zostanie podział składek według formy opodatkowania. Możliwe jest jednak dalsze uszczelnienie systemu raportowania dochodów w ZUS oraz ułatwienia w rozliczaniu miesięcznych deklaracji przez e-ZUS. Eksperci prognozują, że wzrost kosztów zdrowotnych nie będzie znaczący, ale może wpłynąć na mikroprzedsiębiorców korzystających z ryczałtu.

Podsumowanie

W 2026 roku samozatrudnieni zapłacą nieco wyższe składki zdrowotne, głównie z powodu wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. System pozostanie jednak bez rewolucyjnych zmian – podstawowe zasady naliczania składek według formy opodatkowania zostaną utrzymane. Przedsiębiorcy powinni regularnie monitorować komunikaty ZUS i Ministerstwa Finansów, aby odpowiednio planować miesięczne koszty.

FAQ

Jakie będą składki zdrowotne dla JDG w 2026?

Wysokość zależy od formy opodatkowania: 9% dla skali podatkowej, 4,9% dla liniowego i ryczałt według trzech progów przychodowych.

Jak obliczyć składkę zdrowotną w 2026?

Należy ustalić formę opodatkowania, wyliczyć dochód lub przychód i zastosować odpowiednią stawkę procentową lub próg ryczałtowy.

Czy składka zdrowotna w 2026 wzrośnie?

Tak, nieznacznie – w związku ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia.

Czy składkę zdrowotną można odliczyć od podatku?

Nie, nadal nie będzie takiej możliwości w 2026 roku.

Czy planowane są zmiany w zasadach dla samozatrudnionych?

Nie, Ministerstwo Finansów nie zapowiedziało zmian w sposobie naliczania składek zdrowotnych dla JDG w 2026 roku.