Zwolnienie z PCC na pierwsze lokum
Chodzi tu o zwolnienie z PCC na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy ono zakupu domu lub mieszkania na rynku wtórnym (bo tylko wtedy co do zasady pojawia się PCC - 2 proc.). Zasadniczo zwolniona jest sprzedaż (chociaż ciężar podatku spoczywa na kupującym):
- prawa własności mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawa własności domu jednorodzinnego,
- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.
Warunkiem jego zastosowania jest, aby kupującym była „osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia”.
Dwa orzeczenia sądu
Z pytaniem na ten temat wystąpił mężczyzna, który wziął udział w licytacjach komorniczych. W związku z tym sąd najpierw przysądził mu połowę udziału w prawie własności do mieszkania (z tego tytułu odprowadził on do urzędu skarbowego PCC). Następnie ten sam sąd przysądził mu pozostałą część wspomnianego mieszkania, a mężczyzna od pozostałej części zapłacił PCC.
Zdał on sobie sprawę, że jest to jego pierwsza nieruchomość mieszkalna. Uznał więc, że ponieważ w sumie, na podstawie dwóch postępowań licytacyjnych, nabył całe mieszkanie, to przysługuje mu zwrot podatku.
Nie przysługuje preferencja w PCC
Z tym jednak nie zgodził się dyrektor KIS. Potwierdził wprawdzie, że nabycie własności nieruchomości, dokonane w drodze licytacji komorniczej, wywołuje takie same skutki prawne jak nabycie tego prawa na podstawie umowy sprzedaży. To oznacza, że co do zasady może mieć tu zastosowanie zwolnienie określone w art. 9 pkt 17 ustawy o PCC, pod warunkiem że zostaną spełnione wszystkie przesłanki do jego zastosowania.
Organ zwrócił jednak uwagę, że w przypadku mężczyzny nie ma jednak o tym mowy, nabył on bowiem po połowie udziału w tej samej nieruchomości w dwóch postępowaniach.
Dyrektor KIS wyjaśnił, że z art. 9 pkt 17 ustawy o PCC wynika, że zwolnieniem objęta jest umowa sprzedaży, której przedmiotem jest m.in. prawo własności do lokalu mieszkalnego.
- Nie podlega zatem zwolnieniu sprzedaż jedynie udziałów w takich prawach. Tak samo zwolnieniu nie podlega nabycie udziałów przysądzonych w odrębnych postępowaniach – wyjaśnił organ.
Dyrektor KIS stwierdził więc, że skoro mężczyzna nie nabył całej nieruchomości w wyniku jednej czynności cywilnoprawnej (jednego postępowania licytacyjnego zakończonego wydaniem postanowienia o przysądzeniu), to nie spełnia warunków określonych w zwolnieniu z art. 9 pkt 17 ustawy. Zwrot zapłaconego PCC mu więc nie przysługuje.
Interpretacja dyrektora KIS z 14 listopada 2025 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4014.513.2025.1.AD