Rada Ministrów przyjęła 14 października br. projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dokument o charakterze deregulacyjnym (UDER79) ma na celu radykalną poprawę sytuacji podatników i zwiększenie przejrzystości systemu. Wprowadzane zmiany polegają na uproszczeniu procedur oraz zapewnieniu skutecznej ochrony spadkobierców przed ryzykiem utraty przysługujących im zwolnień podatkowych.

Podatek od spadków i darowizn 2025. Jaki termin na zgłoszenie nabycia własności

Obecnie sześciomiesięczny termin na zgłoszenie spadku lub darowizny do urzędu skarbowego (warunek zwolnienia dla najbliższej rodziny) jest terminem prawa materialnego, który nie podlega przywróceniu. Jego przekroczenie – nawet z przyczyn losowych, niezawinionych przez podatnika – automatycznie oznacza utratę zwolnienia i konieczność zapłaty podatku.

Dzięki nowym przepisom, jeśli nabywcy wykażą fiskusowi, że przekroczenie terminu nastąpiło bez ich winy (np. z powodu choroby, sytuacji losowej lub braku wiedzy o spadku), zachowają prawo do zwolnienia i nie zapłacą podatku.

Kluczowym ułatwieniem jest możliwość przywrócenia terminu na zgłoszenie nabytego majątku. Dotyczy to wszystkich tytułów nabycia podlegających podatkowi, w tym:

  • zwolnienia dla najbliższej rodziny (grupa 0),
  • zwolnienia z tytułu nabycia przedsiębiorstwa po zmarłej osobie fizycznej.

Co więcej, nowela wprowadza mechanizm ochrony: jeśli urząd skarbowy odmówi przywrócenia terminu, a sąd administracyjny ostatecznie przyzna rację podatnikowi, możliwe będzie uchylenie decyzji podatkowej i umorzenie postępowania. Obecnie taka możliwość nie istnieje.

Podatek od spadków i darowizn. Jaki jest moment powstania obowiązku podatkowego

Dotychczas obowiązek podatkowy w przypadku dziedziczenia powstawał z chwilą przyjęcia spadku (co często następowało nieświadomie po upływie 6 miesięcy), co uniemożliwiało spadkobiercy terminowe złożenie zeznania (miesiąc od powstania obowiązku). Problem potęgował fakt, że do działania przed organem skarbowym potrzebny jest dokument stwierdzający nabycie spadku (postanowienie sądu/akt poświadczenia).

Wprowadzone zostaje korzystne doprecyzowanie momentu powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku.

Po zmianie, podatnicy zyskają więcej czasu, ponieważ obowiązek podatkowy powstanie dopiero z chwilą:

  • uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
  • zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,
  • wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Rozwiązanie to wydłuża czas na złożenie zeznania podatkowego i wiąże obowiązek ściśle z momentem, w którym spadkobierca jest w stanie prawnie udowodnić swoje prawa i udział w majątku.

Darowizna i spadek - ile czasu na złożenie zeznania podatkowego (SD-3)

Nowe przepisy precyzują, że w przypadku utraty zwolnienia (np. z powodu niezgłoszenia w terminie lub ostatecznej odmowy przywrócenia terminu), podatnik ma miesiąc na złożenie zeznania podatkowego SD-3 (liczony od upływu terminu zgłoszenia albo od dnia ostateczności postanowienia o odmowie przywrócenia terminu).

Przepisy przejściowe i wejście w życie

Wejście w życie: Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Nowa możliwość przywrócenia terminu na zgłoszenie spadku/darowizny (dla najbliższej rodziny i przedsiębiorstw) dotyczy:

Zasada ogólna: Nabycia, które nastąpiły od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Wsteczna ochrona: Nabycia, które nastąpiły przed dniem wejścia w życie ustawy, ale pod warunkiem, że sześciomiesięczny termin na zgłoszenie jeszcze nie upłynął do momentu jej wejścia w życie.

To rozwiązanie pozwala skorzystać ze zwolnienia od podatku tym podatnikom, którzy z przyczyn losowych nie zdążyli dokonać zgłoszenia przed wejściem w życie noweli, o ile ich termin formalnie jeszcze trwa.

W przypadkach, gdy termin nie zostanie przywrócony lub zgłoszenie nastąpi po terminie, podatnik będzie miał miesiąc na złożenie zeznania podatkowego (SD-3) – zgodnie z nowym terminem określonym w art. 17a ust. 1a uPSD.