Subskrybuj nas na Youtube
PROBLEM | O zmianach regulacji cen transferowych przedsiębiorcy słyszą od ponad roku. Wynika to z faktu, że część nowych przepisów zaczęła obowiązywać już w 2016 r., a kolejna – większa – część w 2017 r. Nie dziwią więc liczne publikacje, konferencje czy szkolenia prowadzone przez ekspertów podatkowych, którzy tłumaczą, jakie nowości się pojawiły, jak one wpłyną na przedsiębiorstwa i jak należy się do tych zmian przygotować.
/>
O CO PODATNICY PYTAJĄ NA SZKOLENIACH
Propagowanie tej wiedzy po części przynosi efekty, ale po części wskazuje na pewne braki firm w tym obszarze. Podczas rozmów z przedsiębiorcami przyznają oni, że o zmianach słyszeli, zdają sobie sprawę z rozmiaru tych nowości, ale wychodzą z założenia, iż na przygotowania mają jeszcze czas. Problem jednak w tym, że jest inaczej. Większość nowych przepisów już obowiązuje. Trzeba je stosować w praktyce. Przykładowo pierwsze raporty za 2016 r. (np. informację o grupie podmiotów) trzeba przygotować do końca grudnia 2017 r. (jeśli rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym). Nie oznacza to jednak, że zabranie się do jego opracowania w grudniu przyniesie pozytywne rezultaty.
Aby proces sporządzania dokumentacji cen transferowych przebiegał prawidłowo, zgodnie z nowymi wymogami prawa, a także przygotowanie raportów i deklaracji dla organów podatkowych nie sprawiało kłopotów, odpowiednie procedury w firmie powinny być już opracowane, wdrożone i stosowane na bieżąco. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnego stresu na wypadek kontroli ze strony fiskusa, a potem przeprowadzania niezbędnych korekt, jeśli urzędnicy wskażą na nieprawidłowości.
Czy przy powiązaniach kapitałowych 5-proc. spółka przestaje być podmiotem powiązanym
Jesteśmy spółką, która ma powiązania kapitałowe w innej spółce na poziomie 5 proc. Do tej pory sporządzaliśmy dokumentację cen transferowych. Czy od 2017 r. przestaliśmy być traktowani jako podmioty powiązane?
ODPOWIEDŹ
Tak. Wynika to ze zmiany definicji podmiotów powiązanych wprowadzonej z początkiem 2017 r. Zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2016 r. powiązania kapitałowe występowały, jeżeli jeden podmiot posiadał udział w kapitale innego nie mniejszy niż 5 proc. Od 1 stycznia br. próg powiązań kapitałowych wynosi 25 proc. W praktyce oznacza to, że spółki posiadające udziały w innych podmiotach poniżej 25 proc. od 1 stycznia 2017 r. nie są uznawane za podmioty powiązane i w związku z tym nie podlegają przepisom dotyczącym cen transferowych, m.in. nie dotyczy ich obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej, co wiąże się ze znacznymi oszczędnościami nakładów pracy administracyjnej. Warto jednak pamiętać, że nie zmieniły się regulacje dotyczące pozostałych rodzajów powiązań:
– przez udział w zarządzaniu lub kontrolę (pomiędzy podmiotami krajowymi lub pomiędzy podmiotem krajowym i zagranicznym),
– o charakterze rodzinnym, wynikających ze stosunku pracy oraz majątkowych (między podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach).
Czy wartość transakcji nadal ma znaczenie
Jesteśmy spółką powiązaną kapitałowo z inną firmą (powiązania są na poziomie 30 proc.). Przeprowadzamy różne transakcje między sobą, zarówno o wartości 10 tys. zł, jak i przekraczające 1 mln zł. Czy do wszystkich transakcji musimy sporządzać dokumentację?
ODPOWIEDŹ
Nie. Nowelizacja takim obowiązkiem objęła jedynie transakcje istotne, tj. takie, których łączna wartość przekroczy w roku podatkowym równowartość 50 000 euro. Zamiast dotychczasowych trzech progów (30 000, 50 000 oraz 100 000 euro) wprowadzony został jeden próg kwotowy niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z transakcją towarową, czy usługową. Warto jednak pamiętać, że jest to próg ruchomy, tzn. jego wysokość zmienia się wraz ze wzrostem przychodów/kosztów podatnika. Przykładowo dla podatników o przychodach (kosztach) na poziomie 10 000 000 euro, limit istotności transakcji wyniesie 90 000 euro. Dlatego, ustalając wartość progu transakcyjnego dla spółki, należy wziąć pod uwagę wysokość zrealizowanych przez nią przychodów/kosztów w roku poprzednim.
Czy za brak dokumentacji będą kary
Nasza spółka, mimo że ma obowiązek przygotowywania dokumentacji cen transferowych, jeszcze nie zaczęła tego robić. Czy możemy poczekać do ewentualnej kontroli i wówczas przygotować dokumentację? W końcu na jej dostarczenie do skarbówki mamy siedem dni.
ODPOWIEDŹ
Nie radzę takiego działania. Będzie ono sprzyjać błędom, a także niepotrzebnym negatywnym konsekwencjom, również finansowym. Prawdą jest, że obecne przepisy mogą zachęcać do takiego postępowania, gdyż nie wskazują terminu, w którym dokumentacja ma zostać przygotowana przez podatnika, lecz jedynie 7-dniowy termin jej dostarczenia do urzędu skarbowego. Jednak – jak już wspominałam – od 2017 r. podatnicy są zobowiązani do składania do urzędu skarbowego oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji podatkowej do dnia upływu terminu określonego dla złożenia rocznego zeznania podatkowego. W praktyce może to oznaczać konieczność sporządzenia dokumentacji w ciągu trzech miesięcy po zakończeniu roku podatkowego. Dlatego warto ją opracowywać na bieżąco.
Ponadto – mimo braku wyraźnej intencji ustawodawcy – obowiązek złożenia takiego oświadczenia może być podstawą do poniesienia odpowiedzialności karnej przez osoby odpowiedzialne za sprawy finansowe podatnika. W praktyce może to być najczęściej członek zarządu lub inna upoważniona przez niego osoba (dyrektor finansowy, główny księgowy, prokurent itp.). Za niezłożenie oświadczenia – zgodnie z kodeksem karnym skarbowym – grozi kara grzywny do 120 stawek dziennych, natomiast za złożenie nieprawdziwego oświadczenia – kara grzywny do 240 stawek dziennych.
W celu ograniczenia odpowiedzialności szczególnie ważne jest podjęcie przez osoby podpisujące oświadczenie działań mających na celu jej ograniczenie, tj. prawidłowe zaplanowanie prac nad dokumentacją, nadzór nad jej sporządzeniem oraz weryfikację jej kompletności. Wydaje się, że kwestia odpowiedzialności może się pojawić także w przypadku przygotowania niekompletnej dokumentacji, choć przepisy podatkowe nie wskazują wprost na skutki złożenia niekompletnej dokumentacji podatkowej, a jedynie elementy, jakie powinna ona zawierać. ⒸⓅ
Jakie znaczenie mają przychody i koszty dla obowiązków dokumentacyjnych
Skoro dla określenia obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych znaczenie ma w pierwszej kolejności wysokość przychodów/kosztów, to które przychody/koszty trzeba wziąć pod uwagę? Wszystkie?
ODPOWIEDŹ
Tu odpowiedź nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. Ustawodawca nie precyzuje bowiem w przepisach ustawy o CIT (analogicznie w ustawie o PIT), o jakich kategoriach przychodów i kosztów mówimy w przypadku podmiotów powiązanych. Co więcej, w przepisach nie ma również żadnych wyłączeń odnośnie do przychodów czy kosztów. Biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisów, należałoby uznać, że przy ustalaniu obowiązku dokumentacyjnego powinny być uwzględniane wszystkie przychody i koszty, które zostaną zarachowane w księgach 2016 r., czyli zarówno przychody i koszty uzyskiwane/ponoszone w ramach podstawowej działalności, jak i pozostałe przychody i koszty operacyjne, a także przychody i koszty o charakterze finansowym. Kwestia ta jednak może budzić wątpliwości i należy oczekiwać, że w niedalekiej przyszłości ustali się jednolita linia interpretacyjna w tym zakresie.
Ustawodawca posługuje się sformułowaniem „przychody lub koszty”. Oznacza to, że podatnik będzie objęty obowiązkiem dokumentacyjnym w trzech przypadkach:
1) gdy kwota jego przychodów przekroczy próg 2 mln euro, a kwota kosztów go nie przekroczy,
2) gdy kwota kosztów przekroczy próg 2 mln euro, a kwota przychodów progu nie przekroczy oraz
3) gdy zarówno kwota przychodów, jak i kosztów przekroczy próg 2 mln euro.
Podatnicy o przychodach lub kosztach przekraczających 2 mln euro będą musieli analizować zawierane transakcje pod kątem dalszych obowiązków dokumentacyjnych (tj. powinni sprawdzić, które z zawieranych przez nich transakcji przekraczają progi kwotowe obligujące do sporządzenia dokumentacji). ⒸⓅ
Czy rodzaj dokumentacji zależy od wielkości przychodów/kosztów
Jesteśmy spółką powiązaną kapitałowo. Przygotowywaliśmy dokumentację cen transferowych na dotychczasowych zasadach. Wiemy, że teraz obowiązują różne rodzaje tej dokumentacji. Od czego będzie zależał obowiązek sporządzenia odpowiedniej?
ODPOWIEDŹ
To, jakie elementy dokumentacji trzeba przygotowywać, zależy od wielkości osiąganych przez podatnika przychodów lub ponoszonych kosztów.
Dokumentacja podatkowa największych podmiotów będzie się składać z trzech poziomów: dokumentacji lokalnej przygotowywanej przez podatników o przychodach/kosztach przekraczających 2 mln euro, dokumentacji grupowej, którą zobowiązani będą sporządzać podatnicy o przychodach/kosztach powyżej 20 mln euro, oraz informacji o grupie podmiotów składanej przez podmioty o przychodach/kosztach przekraczających 750 mln euro. Należy również pamiętać o analizach porównawczych, które od 2017 r. są obowiązkowe dla podatników osiągających przychody/koszty powyżej 20 mln euro.
Trzystopniowa dokumentacja jest zgodna z zaleceniami OECD. Natomiast polski ustawodawca wprowadził jeszcze dwa dodatkowe obowiązki: obowiązek składania oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji oraz formularza CIT-TP (w przypadku podatników o przychodach/kosztach przekraczających 10 mln euro). ⒸⓅ
Jaka dokumentacja jest wymagana dla podatników, którzy mają łamany rok podatkowy
Jesteśmy spółką, która ma powiązania kapitałowe z innymi przedsiębiorstwami. Nasz rok podatkowy rozpoczyna się 1 października 2017 r. Od kiedy powinniśmy sporządzać dokumentację według nowych zasad?
ODPOWIEDŹ
Nowe brzmienie art. 11 ustawy o CIT może wskazywać na obowiązek przygotowania nowej dokumentacji cen transferowych od 1 stycznia 2017 r. także przez podatników, których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Wątpliwości te rozwiało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację, w której wyjaśniono, że w przypadku transakcji (lub innych zdarzeń) rozpoczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2017 r. sporządza się dokumentację podatkową zgodnie z nowymi zasadami w zakresie tej części transakcji lub innych zdarzeń, które są realizowane w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2016 r.
Zatem w przypadku podatnika, którego rok podatkowy rozpoczyna się 1 października 2017 r., dokumentację podatkową transakcji z podmiotami powiązanymi rozpoczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2017 r. sporządza się według nowych przepisów, poczynając od nowego roku podatkowego podatnika rozpoczynającego się po 31 grudnia 2016 r., czyli od roku podatkowego zaczynającego się 1 października 2017 r. Oznacza to także, że za okres od 1 stycznia 2017 r. do 30 września 2017 r. sporządza on dokumentację na dotychczasowych zasadach.
O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ
! Spółki posiadające udziały w innych podmiotach poniżej 25 proc. od 1 stycznia 2017 r. nie są uznawane za podmioty powiązane i w związku z tym nie podlegają przepisom dotyczącym cen transferowych.
! Przy ustalaniu obowiązku dokumentacyjnego powinny być uwzględniane wszystkie przychody i koszty, które zostaną zarachowane w księgach firmy w 2016 r.
! Podatnicy mają obowiązek złożenia do urzędu skarbowego oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji podatkowej do dnia upływu terminu określonego dla złożenia rocznego zeznania.
! To, jakie elementy dokumentacji podatkowej trzeba będzie przygotowywać, zależy od wielkości osiąganych przez podatnika przychodów lub ponoszonych kosztów.