Subskrybuj nas na Youtube
Naczelnik urzędu skarbowego musi oddać PCC, jeśli cudzoziemiec kupił nieruchomość niezgodnie z przepisami ustawy. Nie potrzeba do tego wyroku stwierdzającego nieważność takiej transakcji.
Tak wynika z orzeczenia NSA. Sprawa dotyczyła zagranicznej spółki, która kupiła od osoby fizycznej przeszło 14 hektarów działek. Zapłaciła od tego 2-proc. podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Danina wyniosła prawie 30 tys. zł.
Wkrótce okazało się jednak, że część działek nie mogła zostać kupiona bez zezwolenia ministra spraw wewnętrznych, bo zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania znajdowała się na terenach leśnych i rolnych z trasą przebiegu gazociągu. Nie pozwalał na to art. 8 ust. 2 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1380 ze zm.). Nakazywał on cudzoziemcom uzyskać zezwolenie na nabycia nieruchomości rolnych i leśnych w ciągu 12 lat od przystąpienia Polski do UE.
Problem polegał na tym, że zagraniczna spółka takiego zezwolenia nie miała, bo podobnie jak sprzedający myślała, że nie są to nieruchomości rolne ani leśne. Gdy kupujący i sprzedający się o tym dowiedzieli, wówczas – zgodnie z zaleceniem MSW – ponownie stawili się u notariusza i odstąpili od umowy sprzedaży części działek. Następnie spółka zwróciła się do naczelnika urzędu skarbowego, by oddał jej część wpłaconego PCC. Argumentowała, że nabycie części działek w ogóle nie doszło do skutku, bo umowa była bezwzględnie nieważna i w związku z tym podatek nigdy nie był należny.
Naczelnik urzędu skarbowego uznał jednak, że gdyby umowa była bezwzględnie nieważna, to nie trzeba by było od niej odstępować. Skoro taka konieczność była (co wynikało z pisma MSW), to znaczy, że umowa była ważna, a podatek był należny i spółce nie przysługuje jego zwrot.
Do takiego samego wniosku doszedł dyrektor izby skarbowej. Powołał się na art. 6 ust.1 i 2 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Wynika z niego, że nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne, ale o nieważności orzeka sąd. Dyrektor izby uznał zatem, że dopiero stosowne orzeczenie sądu mogłoby być podstawą do zwrotu nadpłaty. Nie wystarczy samo odstąpienie od umowy przez strony – stwierdził.
Spółka wygrała w sądach obu instancji. WSA w Gorzowie Wielkopolskim przypomniał uchwałę Sądu Najwyższego (sygn. akt III CZP 53/08), z której wynikało, że orzekając o nieważności nabycia nieruchomości przez cudzoziemca, sąd nie unieważnia czynności. Nieważność występuje bowiem z mocy prawa, a nie na skutek orzeczenia. Fiskus powinien był więc zwrócić podatek bez takiego wyroku – orzekł WSA.
Również NSA uznał, że zakup był nieważny od chwili zawarcia umowy i nie mógł wywoływać skutku w postaci zapłaty PCC. Dlatego danina powinna zostać zwrócona na wniosek podatnika. ⒸⓅ
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 29 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 3228/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
