Dwa lata temu podarowałem córce mieszkanie, które kupiłem w 2006 r. – pisze pan Kazimierz. – Córka okazała się jednak niewdzięczna, dlatego odwołałem darowiznę. Teraz chciałbym sprzedać nieruchomość. Czy w związku z tym, że od zakupu minęło już pięć lat, nie zapłacę PIT – pyta czytelnik.
Niestety, żeby nie płacić PIT, trzeba będzie jeszcze poczekać. Z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT wynika, że jeżeli od nabycia nieruchomości, jej części, udziału, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub prawa wieczystego użytkowania gruntów nie upłynęło pięć lat, to powstaje przychód z ich odpłatnego zbycia.
W przypadku pana Kazimierza nie minął jeszcze ten okres. Nie ma tu bowiem znaczenia data kupna mieszkania (2006 r.) – ale data nabycia, czyli odwołania darowizny. Potwierdzają to m.in. interpretacje dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 stycznia 2016 r. (nr ITPB2/415-942/15/BK) oraz z 22 października 2015 r. (nr ITPB2/4511-785/15/RS). Organy, powołując się na kodeks cywilny, twierdzą, że odwołanie darowizny wiąże się z ponownym przeniesieniem na darczyńcę własności darowanej rzeczy. A skoro jest to ponowne nabycie, to kosztu zakupu darowanej później rzeczy nie można rozliczyć podatkowo.
Nie oznacza to jednak, że zawsze trzeba zapłacić PIT od pełnej wysokości przychodu – można bowiem odliczyć pewne koszty albo skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT (patrz opinia eksperta).
Do nabycia rzutującego na konieczność odczekania pięciu lat dochodzi także w wyniku rozwiązania umowy dożywocia. Potwierdzają to interpretacje dyrektora IS w Katowicach z 5 listopada 2014 r. (nr IBPBII/2/415-811/13/HS), 20 maja 2014 r. (nr IBPBII/2/415-180/ 14/MW), 31 grudnia 2013 r. (nr IBPBII/2/415-1222/13/MM). Co więcej, wynika z nich, że dożywotnicy nie mogą pomniejszyć przychodu ze sprzedaży o otrzymane wcześniej świadczenia, bo są one niepoliczalne.
Podobne reguły obowiązują podatników dziedziczących nieruchomość, którą sami podarowali, lecz obdarowany zmarł. Fiskus uważa, że także w tej sytuacji dochodzi do ponownego nabycia, czyli że trzeba odczekać pięć lat (albo skorzystać z ulgi mieszkaniowej), aby nie zapłacić PIT od sprzedaży nieruchomości.
Ta reguła nie dotyczy jedynie nieruchomości, ale również np. samochodów. W tym drugim przypadku z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT wynika, że przychód do opodatkowania powstaje tylko wtedy, gdy sprzedaż rzeczy używanych (z wyłączeniem wspomnianych nieruchomości) następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym została nabyta. Jeżeli np. małżonkowie mają we wspólnym majątku samochód i jeden z nich umrze, to drugi musi odczekać pół roku, aby od odziedziczonej części nie zapłacić PIT. Nabycie, o którym mowa we wspomnianym przepisie, następuje bowiem, gdy podatnik otrzymuje rzecz w spadku. Potwierdza to choćby interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 lutego 2016 r., nr IPPB4/4511-1443/15-4/AK, w której wyjaśnił, że wspólnota majątkowa ustaje z chwilą śmierci małżonka, zaś do majątku, który był nią objęty, stosuje się przepisy o współwłasnościach ułamkowych. Wówczas udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 888–889, art. 924 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
OPINIA EKSPERTA
Przy sprzedaży nieruchomości, której właścicielem ponownie stanie się podatnik w wyniku odwołania umowy darowizny, podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem pomniejszonym o koszty odpłatnego zbycia nieruchomości a kosztami ich uzyskania. Za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku, np. koszty wyceny nieruchomości, pośrednictwa, opłaty notarialne. Natomiast za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania, oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn. Wysokość nakładów ustala się na podstawie faktur VAT i dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych. Podatnik może również skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości wydatkuje na własne cele mieszkaniowe. Zalicza się do nich m.in. wydatki na: nabycie budynku mieszkalnego, nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, zakup gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, a także na budowę, adaptację lub remont własnego budynku mieszkalnego bądź lokalu mieszkalnego oraz wydatki na spłatę kredytu wraz z odsetkami. Udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.
