Pan Jakub już rok temu kupił kawalerkę. Chciał, żeby zamieszkała w niej jego córka. Ale teraz zastanawia się, że może lepiej lokal spieniężyć, a uzyskane środki przekazać dziecku. – Czy będą z tego tytułu podatki do rozliczenia? A może są jakieś ulgi – pyta czytelnik
W związku z planowaną przez pana Jakuba transakcją darowizny nabywca mieszkania, czyli córka, nie musi płacić podatku od czynności cywilnoprawnych, chyba że przejęłaby długi i ciężary lub zobowiązania rodzica. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowane są umowy darowizny, ale jedynie w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Natomiast będą na niej ciążyły obowiązki w podatku od spadków i darowizn. Zostanie jednak z nich zwolniona, jeśli złoży odpowiednią informację w urzędzie skarbowym. Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje bowiem zwolnienie z podatku od nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych (np. mieszkania) przez członków najbliższej rodziny – małżonka, zstępnych (dziecko, wnuk), wstępnych (babcia, dziadek), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, pod warunkiem że zgłoszą nabycie własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–8 i ust. 2, a jeśli zostało odziedziczone – w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W przypadku nabycia mieszkania termin na zgłoszenie należy liczyć od dnia podpisania aktu notarialnego. Nabywca musi złożyć formularz SD-Z2 naczelnikowi urzędu skarbowego.
Darowując córce mieszkanie, pan Jakub, czyli zbywca, nie będzie musiał zapłacić podatku dochodowego, ponieważ darowizna nie jest czynnością odpłatną.
A zatem podatkiem, który może obciążyć córkę pana Jakuba, jest podatek od spadków i darowizn, ale jedynie wtedy, gdyby przekroczyła termin na złożenie informacji do urzędu skarbowego. Natomiast będzie zobowiązana do zapłaty podatku od nieruchomości. W związku z tym będzie musiała złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych w terminie 14 dni od podpisania aktu notarialnego. Pan Jakub, w związku ze zbyciem, też będzie musiał złożyć taką informację do tego samego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Inne konsekwencje wiążą się ze sprzedażą mieszkania obcej osobie. Nabywca będzie musiał zapłacić PCC. Nie musiałby tego robić, gdyby zbywcą była firma, która odprowadziłaby VAT od transakcji sprzedaży lokalu. Przy transakcjach między osobami fizycznymi (pan Jakub – kupiec) nie da się jednak tego uniknąć. Podobnie wygląda sprawa podatku od nieruchomości. Pan Jakub będzie musiał złożyć informację o budynkach i obiektach budowlanych we własnym imieniu (jako zbywca).
Jeśli zdecyduje się na sprzedaż mieszkania obcej osobie, będzie też musiał wykazać przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych, a następnie go rozliczyć. Może go uniknąć, jeśli wstrzyma się ze sprzedażą, aż upłynie pięć lat od końca roku, w którym kupił mieszkanie.
Zbywając lokal po 5 latach od jego zakupu, podatnik (pan Jakub) nie będzie musiał też składać deklaracji PIT-39, która służy do rozliczania przychodu ze sprzedaży mieszkania. Warto więc – o ile to możliwe – poczekać do upływu tego terminu. Jeśli później będzie chciał przekazać pieniądze córce, to znowu znajdą tu zastosowanie regulacje dotyczące podatku od spadków i darowizn – taka darowizna będzie zwolniona z daniny, o ile obdarowana zgłosi ją naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy i udokumentuje otrzymanie pieniędzy np. przelewem bankowym.
Jeśli natomiast pan Jakub nie może poczekać ze sprzedażą mieszkania 5 lat – może skorzystać z innej możliwości, aby uniknąć PIT. Chodzi o ulgę mieszkaniową. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, który jej dotyczy, jeżeli podatnik w ciągu dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, wyda pieniądze uzyskane ze zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe, to przychód ze sprzedaży będzie zwolniony z podatku dochodowego. Innymi słowy, pan Jakub nie zapłaci PIT, jeśli sprzeda mieszkanie przed upływem 5 lat od nabycia, a za pieniądze ze sprzedaży w ciągu 2 lat, kupi np. nowe mieszkanie.
Podstawa prawna
Art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626 ze zm.). Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a, art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.).
