Nowe rozporządzenie z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wykonanie delegacji ujętej w art. 40 ust. 4 pkt 1 lit. a ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.; dalej: u.f.p.). Zmiana przepisów rozporządzenia wynika z konieczności dostosowania zasad rachunkowości w szczególności do zmian przepisów ustrojowych jednostek samorządu terytorialnego wprowadzonych ustawą z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1045) oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym eIDAS, a także z potrzeby jego dostosowania w obszarach wskazywanych przez jednostki stosujące te przepisy w praktyce oraz Najwyższą Izbę Kontroli.
Rozporządzenie wchodzi w życie 1 stycznia 2018 r. Zaznaczyć należy, że dotyczy to przede wszystkim zasad ujmowania i wyceny aktywów, pasywów, przychodów i kosztów. Natomiast do sprawozdań za 2017 r. sporządzanych w trakcie 2018 r. mają zastosowanie regulacje rozporządzenia ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 760). Nowe rozporządzenie ma bowiem zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok 2018, w tym do nowego elementu sprawozdania finansowego – informacji dodatkowej. Zaznaczyć też trzeba, że nowym sprawozdaniem będzie bilans budżetu państwa. Jest to wynik prac przygotowawczych prowadzonych przez Komisję Europejską, które mają na celu harmonizację rachunkowości w jednostkach sektora publicznego w całej Unii Europejskiej przez opracowanie Europejskich Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego (EPSAS).
Rozporządzenie powiela w wielu rozwiązaniach dotychczas obowiązujące regulacje. Wprowadza jednak kilka ważnych zmian zarówno w kontekście ujmowania operacji gospodarczych zawartych w planach kont stanowiących załączniki do rozporządzenia, jak i w samych sprawozdaniach finansowych.
Jednostki zobowiązane do stosowania tego rozporządzenia, a więc przede wszystkim jednostki budżetowe, jak i samorządowe zakłady budżetowe oraz placówki muszą dostosować zasady swojej rachunkowości do regulacji nowego rozporządzenia 1 stycznia 2018, od tego dnia bowiem ono obowiązuje. W praktyce jednak część przepisów będzie realizowana w 2019 r. Chodzi tu o regulacje dotyczące sporządzania sprawozdań finansowych i ich prezentowania.
Do rozporządzenia wprowadzono też wiele zmian o charakterze porządkującym i technicznym. Przede wszystkim rozporządzenie realizuje wymogi nałożone w art. 40 u.f.p., a więc przede wszystkim uszczegóławia zasady rachunkowości zgodne z przepisami o rachunkowości, o zasady określone ustawie o finansach publicznych. Realizuje postulat wskazujący, że:
1) dochody i wydatki ujmuje się w terminie ich zapłaty, niezależnie od rocznego budżetu, którego dotyczą;
2) ujmuje się również wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów – także zaangażowanie środków;
3) odsetki od nieterminowych płatności nalicza się i ewidencjonuje nie później niż na koniec każdego kwartału;
4) wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych dokonuje się nie później niż na koniec kwartału.
Jest też realizacją delegacji zawartej w art. 40 ust. 4 u.f.p., zgodnie z którą minister finansów określi w drodze rozporządzeń:
a) szczególne zasady rachunkowości, o których mowa w ust. 3, oraz plany kont, o których mowa w ust. 2,
b) zasady rachunkowości oraz plany kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego.
Rozporządzenie uwzględnia fakt, że podstawą sporządzenia sprawozdań – zarówno finansowych, jak i budżetowych – są księgi rachunkowe. Sposób ich prowadzenia powinien umożliwić sporządzenie obydwu rodzajów sprawozdań zgodnie z obowiązującymi, choć różnymi zasadami odnoszącymi się do nich.
W uzasadnieniu projektu rozporządzenia powoływano się na wyniki kontroli NIK, która wskazywała, że: „Jednostki budżetowe całkowicie podporządkowały sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych wymogom sporządzania sprawozdań budżetowych, w szczególności w księgach rachunkowych danego roku uwzględniały operacje z okresu przejściowego, które faktycznie miały miejsce w styczniu roku następnego”. Dlatego też w celu zapewnienia zgodności prowadzenia ksiąg rachunkowych z regulacjami ustawy o rachunkowości wprowadzono wiele zmian doprecyzowujących pod ogólne prawo bilansowe.
PRZEJDŹ DO KOMENTARZA W E-DGP >>