Jeśli Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wynajmuje lub wydzierżawia nieruchomości znajdujące się w jej trwałym zarządzie, to podatnikiem jest najemca lub dzierżawca jako posiadacz zależny – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła krakowskiego oddziału GDDKiA, która jest trwałym zarządcą gruntów i budynków na terenie jednego z miejsc obsługi podróżnych (MOP) przy płatnej autostradzie A4. Właścicielem tych nieruchomości jest Skarb Państwa. Wchodzą one w skład pasa drogowego autostrady.
Dzierżawcą tych obiektów jest Orlen, który ma tam stację paliw, sklep, bar szybkiej obsługi. Spór sprowadzał się do tego, kto powinien płacić podatek od budynków: zarządca (GDDKiA), który włada terenem, czy dzierżawca (Orlen).
Wójt gminy i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie twierdzili, że podatnikiem jest GDDKiA. Argumentowali, że z opodatkowania wyłączone są grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych oraz budowle zlokalizowane na tych pasach, z wyjątkiem tych, które są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych. Z wyłączenia nie korzystają zaś budynki (stacja paliw, sklep, bar szybkiej obsługi), ponieważ nie są one związane z eksploatacją autostrady.
GDDKiA uważała natomiast, że podatnikiem jest posiadacz zależny nieruchomości, czyli Orlen.
WSA w Krakowie zgodził się z organami. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatnikiem jest osoba (fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna), której właściciel (w tym wypadku Skarb Państwa) przekazał nieruchomość w posiadanie na podstawie umowy lub innego tytułu prawnego. Takim innym tytułem mogą być oddanie w zarząd, użytkowanie oraz inne formy gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa.
Sąd uznał zatem, że podatnikiem może być również jednostka budżetowa Skarbu Państwa, której przekazano nieruchomość w trwały zarząd. Nie traci ona statusu posiadacza nieruchomości, jeśli wynajmie ją lub wydzierżawi innemu podmiotowi.
Nie zgodził się z tym NSA. Sędzia Małgorzata Wolf-Kalamala wyjaśniła, że jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym powierzono trwały zarząd nieruchomościami Skarbu Państwa (takie jak GDDKiA), nie mogą być podmiotami żadnych praw cywilnych i nie stają się podatnikami. W sytuacji wynajęcia lub wydzierżawienia nieruchomości znajdujących się w trwałym zarządzie podatnikiem podatku od nieruchomości będzie najemca lub dzierżawca jako posiadacz zależny (Orlen) – stwierdził NSA.
Identyczne stanowisko sąd kasacyjny zajął 4 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 487/15).
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 11 lipca 2017 r., sygn. akt II FSK 1848/15 oraz II FSK 2154/15.
