Pięć milionów złotych, które na skutek niezrealizowania transakcji przeszło w ręce niedoszłego sprzedawcy, jest jego przychodem podlegającym opodatkowaniu – wynika z wyroku NSA.
Chodziło o kobietę, która chciała sprzedać niezabudowaną nieruchomość gruntową wchodząca w skład gospodarstwa rolnego. W tym celu zawarła z przyszłym nabywcą przedwstępną umowę sprzedaży. Ustalono cenę działki (50 tys. zł) i niedużą zaliczkę, którą nabywca miał uregulować w ciągu siedmiu dni. Było też zastrzeżenie, że jeśli zrezygnuje on z zakupu, to zaliczka przepadnie tytułem odszkodowania.
Nabywca nie zapłacił jednak zaliczki i umowa przedwstępna wygasła. Następnie podpisano ją po raz drugi. Cena sprzedaży była taka sama (50 tys. zł), zmieniono natomiast wysokość zaliczki – na 5 mln zł. I ponownie zastrzeżono, że jeżeli nabywca nie podpisze umowy przyrzeczonej, to zaliczka przepadnie na rzecz sprzedającego tytułem odszkodowania.
Tym razem nabywca zapłacił zaliczkę, ale działki znów nie kupił. Kobieta zatrzymała więc wpłaconą kwotę. Nie wykazała jej w zeznaniu PIT, bo uznała, że jest ona nieopodatkowana.
Fiskus uważał inaczej. Uznał, że otrzymane przez kobietę pieniądze są odszkodowaniem za niezrealizowanie tej transakcji, podlegającym opodatkowaniu.
W skardze do sądu kobieta twierdziła, że otrzymane przez nią odszkodowanie jest zwolnione z PIT, bo gdyby do transakcji doszło, to przychód byłby zwolniony jako pochodzący ze sprzedaży gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT).
Powoływała się też na inne zwolnienie, przewidziane dla odszkodowań. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku są odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw (lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw).
Przegrała jednak zarówno w WSA w Szczecinie, jak i w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Oba stwierdziły, że odszkodowanie, które otrzymała, nie jest objęte żadnym zwolnieniem.
Pięć milionów złotych zostało bowiem wypłacone na podstawie umowy cywilnoprawnej i w związku z tym nie stosuje się do niego art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy o PIT. Zwolnienia nie należy się też na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 28, bo przepis ten dotyczy jedynie przychodu ze sprzedaży nieruchomości rolnych, a nie odszkodowań.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 18 maja 2017 r., sygn. akt II FSK 1074/15.
