Subskrybuj nas na Youtube
Split payment czyli tzw. mechanizm podzielonej płatności to nic innego jak kolejne narzędzie służące uszczelnieniu podatku od towarów i usług. To właśnie VAT w opinii ustawodawców jest najważniejszym źródłem dochodów budżetu państwa, co budzi konieczność poprawy ściągalności tej daniny. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, od 2008 roku obserwuje się wzrost luki w VAT, definiowanej jako różnica między podatkiem teoretycznie należnym (teoretyczne dochody budżetu państwa) a VAT faktycznie pobranym (rzeczywiste wpływy). Zgodnie z wyliczeniami przygotowywanymi na zlecenie Komisji Europejskiej luka w podatku VAT, wynosi około 10 mld euro. Ponad połowa tej kwoty to wynik uchylania się od opodatkowania i działalności szarej strefy. Mając na uwadze skalę wyłudzeń VAT ustawodawcy podejmują kolejny krok walki z szarą strefą.
Mechanizm podzielonej płatności ma położyć kres nadużyciom podatkowym. Zgodnie z art. 108a noweli, podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, zarówno przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi jak i przy dokonywaniu płatności za nabyte dobra, mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Wówczas płatność za nabyty towar lub usługę jest dokonywana w taki sposób, że zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest odprowadzana na rachunek bankowy dostawcy. Pozostała zapłata z kolei odpowiadająca kwocie podatku VAT trafiałaby na specjalne kontro dostawcy – rachunek VAT. Takie rozwiązanie ma uniemożliwić dostawcy wyłudzenie podatku. Pośrednik nie otrzyma całej kwoty brutto i ma ograniczone możliwości dysponowania otrzymanymi środkami. Jak tłumaczą ustawodawcy nie będzie on mógł szybko „zniknąć”, zatrzymując kwotę podatku należną fiskusowi dla siebie.
To, czy płatność zostanie podzielona zgodnie z założeniami projektu zależy wyłącznie od nabywcy towarów i usług. Jednak podjęta przez niego decyzja pociągnie za sobą konsekwencje także dla dostawców lub usługodawcy.
Co stanie się z pieniędzmi gromadzonymi na ich rachunkach VAT? Środki te będą przez cały czas należały do podatnika VAT. Projekt nie zakłada, żeby organy podatkowe miały dostęp do tych rachunków, czy też żeby mogły samodzielnie dokonywać operacji finansowych na tych rachunkach. Takiej swobody nie będzie miał jednak sam podatnik. Wszelkie operacje przy użyciu tych środków będą ograniczały się do przelewu na inny rachunek VAT czy opłacenia zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług względem fiskusa. By mieć większy wpływ na zarządzanie środkami z rachunku VAT, podatnik będzie musiał złożyć wniosek o dokonanie przelewy pieniędzy na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Wcześniej jednak organ podatkowy dokładnie skontroluje podatnika i zdecyduje, czy uwolnienie środków gromadzonych na rachunku VAT jest bezpieczne z punktu widzenia fiskusa. Naczelnik urzędu skarbowego będzie miał 90 dni na podjęcie decyzji o samym przelewie środków, a także określi kwotę transferu.
Nowelizacja zmodyfikuje także m.in. prawo bankowe poprzez dodanie nowego rozdziału zatytułowanego „rachunek VAT”. Banki będą zobowiązane do otworzenia i prowadzenia rachunków VAT nie pobierając przy tym opłat ani prowizji. Banki najszybciej odczują zmiany. Zgodnie z projektem, przepisy odnoszące się do banków i kas wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy.
Czy to dobra zmiana dla podatników? Resort finansów ma zachęcić do wykorzystania mechanizmu podzielonej płatności. Podatnicy, którzy dobrowolnie zdecydują się na Split payment nie będą musieli obawiać się o konsekwencje związane z zaległościami podatkowymi dostawcy. Innymi słowy, przepisy o solidarnej odpowiedzialności nabywcy nie będą tu miały zastosowania. Ponadto, jeżeli podatnik zdecyduje się na zwrot nadwyżki VAT naliczonego na rachunek VAT, wówczas taki zwrot będzie dokonany w przyspieszonym terminie. Zmiana ma też poprawić kondycję finansów publicznych. Zgodnie z szacunkami ustawodawców, do 2028 roku budżet państwa z tytułu wpływów z VAT zostanie zasilony o 82 mld złotych.
Etap legislacyjny: opiniowanie
Podstawa prawna: Projekt z dnia 12 maja 2017 roku Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw
