NSA. Leasing zwrotny nie jest zwolniony z VAT

Leasing zwrotny składa się z dwóch odrębnych transakcji: dostawy towarów i świadczenia usług. Nie jest kompleksową usługą finansową zwolnioną z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT – orzekł NSA

Spór z fiskusem toczyła spółka, która w zakresie prowadzonej działalności kupuje od klientów (konsumentów) różne ruchomości, a następnie oddaje im je w leasing. Jest to więc leasing zwrotny; klienci odsprzedają jej nabyte wcześniej rzeczy ruchome, zastrzegając sobie zarazem prawo do ich dalszego użytkowania na warunkach ustalonych w umowie leasingu zawartej ze spółką.

We wniosku o interpretację spółka wyjaśniła, że prawo własności do wydanych ruchomości nie przechodzi na korzystającego z chwilą zapłaty ostatniej raty. Klient może po wygaśnięciu umowy leasingu wykupić (odkupić) od spółki przedmiot tej umowy, ale za odrębnym wynagrodzeniem. Warunkiem wykupu jest więc to, że zapłaci wszystkie raty leasingowe oraz kwotę wykupu.

Jak pożyczka

Spółka była przekonana, że transakcje obejmujące nabycie rzeczy ruchomych i oddanie ich zbywcom (klientom) w leasing są jedną kompleksową usługą, zwolnioną z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT jako usługa udzielania jednorazowej oprocentowanej pożyczki.

Powołała się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 27 marca 2019 r. (sygn. C-201/18), który dotyczył właśnie leasingu zwrotnego. Argumentowała, że spełnia warunki wskazane przez TSUE, bo celem zawieranych przez nią transakcji jest z punktu widzenia leasingobiorcy zwiększenie swojej płynności finansowej. Nie ulega wątpliwości, że podmiot, który odsprzedaje jej ruchomość, zamierza uzyskać środki pieniężne, a jednocześnie chce nadal korzystać z przedmiotu leasingu – argumentowała spółka.

Podkreśliła, że sam TSUE posłużył się w swoim wyroku nazwą transakcji: „sale and lease back', co oznacza sprzedaż i leasing zwrotny.

Dlatego była zdania, że zawiera z leasingodawcą transakcję o charakterze czysto finansowym, mieszczącą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Wynagrodzeniem za tę usługę są odsetki z tytułu udzielonej pożyczki – twierdziła spółka.

Dyrektor KIS: Dwie odrębne czynności

Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.18.2021.2.LS) stwierdził, że w tej sprawie mamy do czynienia z dwiema niezależnymi czynnościami: dostawą towarów po stronie leasingobiorcy oraz świadczeniem usług po stronie leasingodawcy. Uznał, że spółka powinna naliczać od swojej usługi 23 proc. VAT.

Dyrektor KIS przyznał, że w świetle przywołanego przez spółkę wyroku TSUE z 27 marca 2019 r. transakcja leasingu zwrotnego (sale and lease back) może w określonych przypadkach przybrać formę usługi finansowej zwolnionej od VAT. Orzeczenie to jednak – podkreślił fiskus – zapadło na tle stanu faktycznego, w którym podmiot zawarł umowę z instytucjami finansowymi dotyczącą dzierżawy nieruchomości w zamian za zapłatę natychmiastowego czynszu dzierżawnego oraz rocznego czynszu dzierżawnego.

W tej sprawie jest całkiem inaczej – uznał fiskus. Rację przyznał mu WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 519/21). Orzekł, że wystąpią tu dwie odrębne czynności rodzące niezależne konsekwencje podatkowe:

• sprzedaż przedmiotu leasingu na rzecz spółki, czyli przeniesienie prawa do rozporządzania nim jak właściciel oraz;
• zawarcie umowy leasingu ruchomości, na podstawie której spółka (leasingodawca, inaczej – finansujący) oddaje leasingobiorcy (korzystającemu) ruchomość do używania i pobierania pożytków.

WSA podkreślił, że z chwilą zawarcia umowy leasingu korzystający nie jest już właścicielem nieruchomości i nie musi nim zostać w przyszłości, jeżeli nie wykupi przedmiotu leasingu. Zatem mimo udostępnienia przedmiotu leasingu pierwotnemu właścicielowi uprawnienia właścicielskie przysługują spółce (leasingodawcy). To ona dokonuje odpisów amortyzacyjnych od wartości ruchomości.

NSA: Leasing to leasing

Stanowisko to podzielił Naczelny Sąd Administracyjny. Uzasadniając wyrok, sędzia Roman Wiatrowski wyjaśnił, ze leasing zwrotny nie jest odrębnie uregulowany w ustawie o VAT, dlatego nie można go traktować odmiennie od pozostałych form leasingu: operacyjnego i finansowego.

– Świadczona przez spółkę usługa leasingu zwrotnego obejmuje swoim zakresem dwie odrębne i niezależnie opodatkowane czynności: dostawę towarów w formie sprzedaży przedmiotu leasingu oraz następującą po niej transakcję leasingu podlegającą opodatkowaniu jako świadczenie usług – wyjaśnił sędzia Wiatrowski.

Dodał, że zwolnienia, o których mowa w art. 43 ustawy o VAT, należy interpretować w sposób ścisły, jako odstępstwa od zasady powszechnego opodatkowania. – Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka rozbieżności pomiędzy państwami unijnymi w stosowaniu wspólnego systemu opodatkowania VAT – tłumaczył. ©℗

orzecznictwo