Streaming gier, muzyki i filmów, uczestnictwo w warsztatach, lekcjach i treningach online czy oglądanie wydarzeń sportowych na platformach – tych usług (tj. wirtualnych) dotyczy ostatnia zmiana przepisów o VAT w zakresie miejsca świadczenia

Wynika ona z wdrożenia dyrektywy Rady (UE) 2022/542. Weszła w życie 1 stycznia 2025 r. i dotyczy głównie sprzedających, jednak będzie miała wpływ również na platformy cyfrowe, które umożliwiają świadczenie określonych usług na całym świecie.

Co się zmieniło w przepisach

Dotychczas miejsce opodatkowania usług o charakterze rozrywkowym, kulturalnym, sportowym czy naukowym było zasadniczo ściśle związanie z miejscem ich świadczenia, tj. miejscem, w którym takie wydarzenia faktycznie się odbywały, bez względu na to, czy odbywały się stacjonarnie, czy online.

Zmiana, która weszła w życie z początkiem 2025 r., dotyczy tych przedsiębiorców, którzy udostępniają takie usługi wirtualnie, a użytkownicy tych świadczeń odbierają je („konsumują”) w różnych lokalizacjach. Jeżeli odbiorcą takich usług nie jest podatnik VAT, wówczas podlegają one opodatkowaniu w miejscu, w którym konsument ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Odbiór („konsumpcja”) jednego wydarzenia online może być zatem opodatkowana w różnych krajach różnymi stawkami VAT.

Jakie usługi i od kogo

Zmiana zasad opodatkowania dotyczy usług w dziedzinach: kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych, takich jak targi i wystawy, a także usług pomocniczych.

Nowe regulacje obejmują zatem szeroką grupę przedsiębiorców, a w szczególności:

  • dostawców usług streamingowych (filmy, muzyka, wydarzenia na żywo),organizatorów wydarzeń wirtualnych (konferencje, webinaria, koncerty, podcasty),organizatorów e-rozgrywek gamingowych i sportowych,
  • twórców i sprzedających produkty cyfrowe,
  • lektorów i trenerów udostępniających online szkolenia i kursy edukacyjne,
  • instytucje non profit organizujące wystawy lub targi online (np. instytucje kultury, muzea).

Co muszą zrobić sprzedawcy i platformy cyfrowe

Zmiany są ważne nie tylko dla sprzedawców. Powinny na nie zareagować również platformy cyfrowe, czyli wprowadzić takie rozwiązania, które umożliwią sprzedającym prawidłowe rozpoznanie miejsca świadczenia usług wykonywanych za pośrednictwem platformy, w tym przypisanie prawidłowych, właściwych dla danej lokalizacji stawek VAT.

Niezależnie od tego, czy płatność odbywa się za pośrednictwem platformy, czy nie, sprzedający powinien otrzymać odpowiednie dane niezbędne do prawidłowego naliczenia VAT i ujęcia usługi w ewidencji sprzedaży. To sprzedający jest bowiem odpowiedzialny za prawidłowe naliczenie i odprowadzenie VAT. Nie będzie to jednak możliwe bez odpowiedniego wsparcia platform cyfrowych.

Przede wszystkim należy prawidłowo zweryfikować status nabywcy i miejsce jego siedziby lub zamieszkania. Zmiany wprowadzone w systemach sprzedażowych powinny umożliwić zbieranie informacji o kupujących, ale w sposób przemyślany i zgodny z przepisami.

Sprzedający natomiast powinni przeanalizować swój model sprzedaży, zwłaszcza gdy na platformie podają cenę swoich świadczeń brutto. W zależności od kraju siedziby lub zamieszkania konsumenta cena netto, a więc realny przychód sprzedawcy tych usług, będzie się różnić. Może on być niższy, gdy usługi są świadczone na rzecz konsumentów w krajach o wyższych stawkach VAT. Jeśli np. klienci pochodzą z krajów skandynawskich, to cena netto usługi, którą uzyska sprzedający, może być niższa niż w krajach o niskich stawkach VAT (takich jak np. Malta czy Cypr).

Inne rozwiązania

Warto też pamiętać, że przy sprzedaży na rzecz podmiotów innych niż podatnicy VAT sprzedający mogą zadeklarować kwoty należnego VAT w ramach:

  • standardowej rejestracji dla celów VAT w każdym z krajów konsumpcji lub
  • procedury uproszczonej OSS (ang. One-Stop-Shop) w ramach jednej zbiorczej deklaracji.

To drugie rozwiązanie wymaga wcześniejszej rejestracji w drodze złożenia właściwego formularza rejestracyjnego.

Procedura VAT-OSS może znacznie ułatwić proces rozliczania podatku, ale nie eliminuje konieczności ścisłego nadzoru nad ustalaniem statusu nabywcy i miejsc konsumpcji, czyli opodatkowaniem usług. ©℗