Jak rozliczyć w VAT dostawę na rzecz kontrahenta z Wielkiej Brytanii, który ma aktywny numer VAT UE

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), a towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Z kolei na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o VAT na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

W interesującym nas zakresie ograniczymy się do wskazania, że art. 13 ust. 1 ustawy o VAT – w myśl art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o VAT – stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest:

1) podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

2) osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

W analizowanym przypadku spółka dokonująca dostawy jest podatnikiem VAT czynnym, a zatem dodatkowe warunki do rozpoznania WDT zawarte w art. 13 ust. 6 ustawy o VAT należy uznać za spełnione. Z kolei wyłączenia zwarte w art. 13 ust. 8 ustawy o VAT nie stosuje się do dostawy stopkarki okiennej.

Należy zaznaczyć, że dla uznania danej czynności za WDT musi zaistnieć wywóz towarów z terytorium kraju (tj. Polski) na terytorium innego państwa członkowskiego UE, w wyniku dostawy tych towarów (przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel).

W analizowanym przypadku spółka (zarejestrowana podatnik VAT czynny i podatnik VAT UE w Polsce) dostarczyła towary na rzecz firmy z Wielkiej Brytanii (zarejestrowanej jako podatnik VAT UE we Francji). W wyniku dokonanej dostawy towar był transportowany (wysyłany) z terytorium kraju (tj. z Polski) na terytorium innego państwa członkowskiego UE (tj. Belgii). Zatem zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, gdyż chociaż nabywca jest z Wielkiej Brytanii, to posługuje się aktywnym VAT UE (francuskim), a towar został dostarczony z terytorium kraju na terytorium innego państwa UE niż Polska. Tym samym transakcja sprzedaży towarów na rzecz nabywcy z Wielkiej Brytanii stanowi WDT w rozumieniu art. 13 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu VAT w Polsce stosownie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Stawka 0 proc.

Zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT w WDT stawka VAT wynosi 0 proc., z zastrzeżeniem art. 42 ustawy o VAT. Na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0 proc., pod warunkiem że podatnik:

1) dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi;

2) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;

3) składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Warunki te muszą być spełnione łącznie. Spełnienie pierwszego z nich ma zagwarantować, że czynność zostanie potraktowana jako wewnątrzwspólnotowe nabycie w kraju odbiorcy i zostanie tam faktycznie opodatkowana, a drugi wskazuje, że istotnie nastąpił wywóz towarów z jednego państwa członkowskiego (z kraju) i jego transport (przemieszczenie) do innego państwa członkowskiego. Istotą transakcji wewnątrzwspólnotowych jest faktyczne opodatkowanie dostawy towaru w państwie przeznaczenia (do którego towar jest docelowo przemieszczany). Dostawa, która następuje na terytorium państwa dostawcy towarów, jest opodatkowana stawką 0 proc., a w państwie nabywcy następuje opodatkowanie tej dostawy według stawki podatku tam właściwej. Opodatkowanie w ten sposób transakcji ma na celu uniknięcie zakłócania konkurencji, powodowanego podwójnym opodatkowaniem lub brakiem opodatkowania. Jednak zastosowanie stawki 0 proc. przy WDT uzależnione jest także od zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT UE, najpóźniej w momencie składania deklaracji uwzględniającej daną dostawę.

Uwaga! Stawki 0 proc. nie stosuje się, jeżeli:

1) podatnik nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 100 ust. 1 pkt 1 lub ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT (tj. nie złożył informacji podsumowującej VAT UE), lub

2) złożona informacja podsumowująca nie zawiera prawidłowych danych dotyczących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 100 ust. 8 ustawy o VAT

– chyba że podatnik należycie na piśmie wyjaśnił uchybienie naczelnikowi urzędu skarbowego (art. 42 ust. 1a ustawy o VAT).

Wymagane dokumenty

Stosownie do art. 42 ust. 3 ustawy o VAT, dowodami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Należy wskazać, że jeżeli wywóz towarów następuje w wyniku dokonania transakcji z ustalonym nabywcą, w celu dostawy, tj. przeniesienia na konkretny podmiot prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel, zachodzi wówczas WDT, której po stronie nabywcy odpowiada wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w zakupie. Podkreślić należy, że zakwalifikowanie danej transakcji jako WDT – na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o VAT – wymaga czasowego i materialnego związku pomiędzy dostawą danego towaru i jego transportem. W związku z tym istotne jest to, aby dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zawierały informacje, z których wynika, że określony towar został faktycznie dostarczony nabywcy do innego państwa członkowskiego. Ponadto dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT, mają łącznie potwierdzać określony fakt, tj. dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego UE. Przy czym art. 42 ust. 3 ustawy o VAT określa podstawowy katalog dokumentów, potwierdzających dokonanie wywozu towarów i ich dostawę do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego, który może być uzupełniony dodatkowymi dokumentami określonymi w art. 42 ust. 11 ustawy o VAT. Nie oznacza to jednak, że dla potwierdzenia tej okoliczności wymagane jest „łączne” posiadanie wszystkich typów dokumentów wymienionych w powyższych przepisach, jeśli te, które ma podatnik, jednoznacznie potwierdzają dostarczenie nabywcy towarów na terytorium innego państwa członkowskiego. Przepisy określają rodzaje dokumentów, których posiadanie gwarantuje podatnikom bezpieczne stosowanie stawki preferencyjnej w dostawach wewnątrzwspólnotowych.

Jak wskazał NSA w uchwale z 11 października 2010 r., sygn. akt I FPS 1/10, „W świetle art. 42 ust. 1, 3 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (...) dla zastosowania stawki 0 proc. przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wystarczającym jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, uzupełnione dokumentami, wskazanymi w art. 42 ust. 11 ustawy lub innymi dowodami w formie dokumentów, o których mowa w art. 180 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (...), o ile łącznie potwierdzają fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju”.

W myśl art. 42 ust. 11 ustawy o VAT, w przypadku gdy dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 3–5 ustawy o VAT, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła WDT, w szczególności:

1) korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;

2) dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;

3) dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;

4) dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że spółka zamiast tradycyjnego dokumentu przewozowego na potwierdzenie dokonania WDT otrzymuje informację systemową, która jest wygenerowana za pośrednictwem platformy logistycznej oraz skan dokumentów w postaci przesłanego pliku PDF, zawierającego dokumenty przewozowe tzw. CMR albo dowody dostawy wygenerowane z systemu odbiorcy towaru lub te dwa dokumenty łącznie.

Wskazane dokumenty posiadane przez spółkę w odniesieniu do WDT stanowią dowody dokonania WDT, które zgodnie z art. 42 ust. 3 i 11 ustawy o VAT potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT. W konsekwencji, dokumenty te upoważniają spółkę (przy spełnieniu pozostałych warunków określonych w art. 42 ustawy o VAT) do zastosowania 0-proc. stawki VAT do tej WDT.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 września 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.386.2024.1.GK).

Uwaga! Dość rygorystyczne warunki do zastosowania 0-proc. stawki VAT dla WDT określa art. 45a rozporządzenia nr 282/2011. W praktyce organów podatkowych ukształtował się jednak pogląd, że niespełnienie warunków wynikających z tego przepisu nie oznacza, że nie można zastosować stawki 0 proc. W takiej sytuacji dostawca musi udowodnić w inny sposób, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0 proc. zostały spełnione (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 21 stycznia 2025 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.633.2024.1.MW). ©℗