Jak rozliczyć w VAT dostawę na rzecz kontrahenta z Wielkiej Brytanii, który ma aktywny numer VAT UE

Spółka (zarejestrowany podatnik VAT czynny i podatnik VAT UE w Polsce) sprzedała stolarkę okienną firmie z Wielkiej Brytanii, która jest zarejestrowana jako podatnik VAT UE we Francji. Brytyjska firma ma aktywny francuski numer VAT UE, weryfikowany w systemie VIES. Towary w wyniku dokonanych dostaw zostały przewiezione z Polski do Belgii, tj. innego państwa UE. Transportem towarów zajął się profesjonalny przewoźnik. Spółka zamiast tradycyjnego dokumentu przewozowego na potwierdzenie dokonania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) otrzymuje informację systemową, która jest wygenerowana za pośrednictwem platformy logistycznej, oraz skan dokumentów w postaci przesłanego pliku PDF, zawierającego dokumenty przewozowe, tzw. CMR albo dowody dostawy wygenerowane z systemu odbiorcy towaru lub te dwa dokumenty łącznie. Spółka uwzględnia te transakcje w składanych miesięcznych informacjach podsumowujących VAT-UE. Czy spółka może rozpoznać transakcje jako WDT, a tym samym zastosować 0-proc. stawkę VAT?

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), a towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Z kolei na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o VAT na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

W interesującym nas zakresie ograniczymy się do wskazania, że art. 13 ust. 1 ustawy o VAT – w myśl art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o VAT – stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest:

1) podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

2) osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

W analizowanym przypadku spółka dokonująca dostawy jest podatnikiem VAT czynnym, a zatem dodatkowe warunki do rozpoznania WDT zawarte w art. 13 ust. 6 ustawy o VAT należy uznać za spełnione. Z kolei wyłączenia zwarte w art. 13 ust. 8 ustawy o VAT nie stosuje się do dostawy stopkarki okiennej.

Należy zaznaczyć, że dla uznania danej czynności za WDT musi zaistnieć wywóz towarów z terytorium kraju (tj. Polski) na terytorium innego państwa członkowskiego UE, w wyniku dostawy tych towarów (przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel).

W analizowanym przypadku spółka (zarejestrowana podatnik VAT czynny i podatnik VAT UE w Polsce) dostarczyła towary na rzecz firmy z Wielkiej Brytanii (zarejestrowanej jako podatnik VAT UE we Francji). W wyniku dokonanej dostawy towar był transportowany (wysyłany) z terytorium kraju (tj. z Polski) na terytorium innego państwa członkowskiego UE (tj. Belgii). Zatem zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, gdyż chociaż nabywca jest z Wielkiej Brytanii, to posługuje się aktywnym VAT UE (francuskim), a towar został dostarczony z terytorium kraju na terytorium innego państwa UE niż Polska. Tym samym transakcja sprzedaży towarów na rzecz nabywcy z Wielkiej Brytanii stanowi WDT w rozumieniu art. 13 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu VAT w Polsce stosownie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Stawka 0 proc.

Zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT w WDT stawka VAT wynosi 0 proc., z zastrzeżeniem art. 42 ustawy o VAT. Na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0 proc., pod warunkiem że podatnik:

1) dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi;

2) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;

3) składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Warunki te muszą być spełnione łącznie. Spełnienie pierwszego z nich ma zagwarantować, że czynność zostanie potraktowana jako wewnątrzwspólnotowe nabycie w kraju odbiorcy i zostanie tam faktycznie opodatkowana, a drugi wskazuje, że istotnie nastąpił wywóz towarów z jednego państwa członkowskiego (z kraju) i jego transport (przemieszczenie) do innego państwa członkowskiego. Istotą transakcji wewnątrzwspólnotowych jest faktyczne opodatkowanie dostawy towaru w państwie przeznaczenia (do którego towar jest docelowo przemieszczany). Dostawa, która następuje na terytorium państwa dostawcy towarów, jest opodatkowana stawką 0 proc., a w państwie nabywcy następuje opodatkowanie tej dostawy według stawki podatku tam właściwej. Opodatkowanie w ten sposób transakcji ma na celu uniknięcie zakłócania konkurencji, powodowanego podwójnym opodatkowaniem lub brakiem opodatkowania. Jednak zastosowanie stawki 0 proc. przy WDT uzależnione jest także od zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT UE, najpóźniej w momencie składania deklaracji uwzględniającej daną dostawę.

Uwaga! Stawki 0 proc. nie stosuje się, jeżeli:

1) podatnik nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 100 ust. 1 pkt 1 lub ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT (tj. nie złożył informacji podsumowującej VAT UE), lub

2) złożona informacja podsumowująca nie zawiera prawidłowych danych dotyczących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 100 ust. 8 ustawy o VAT

– chyba że podatnik należycie na piśmie wyjaśnił uchybienie naczelnikowi urzędu skarbowego (art. 42 ust. 1a ustawy o VAT).

Wymagane dokumenty

Stosownie do art. 42 ust. 3 ustawy o VAT, dowodami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Należy wskazać, że jeżeli wywóz towarów następuje w wyniku dokonania transakcji z ustalonym nabywcą, w celu dostawy, tj. przeniesienia na konkretny podmiot prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel, zachodzi wówczas WDT, której po stronie nabywcy odpowiada wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w zakupie. Podkreślić należy, że zakwalifikowanie danej transakcji jako WDT – na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o VAT – wymaga czasowego i materialnego związku pomiędzy dostawą danego towaru i jego transportem. W związku z tym istotne jest to, aby dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zawierały informacje, z których wynika, że określony towar został faktycznie dostarczony nabywcy do innego państwa członkowskiego. Ponadto dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT, mają łącznie potwierdzać określony fakt, tj. dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego UE. Przy czym art. 42 ust. 3 ustawy o VAT określa podstawowy katalog dokumentów, potwierdzających dokonanie wywozu towarów i ich dostawę do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego, który może być uzupełniony dodatkowymi dokumentami określonymi w art. 42 ust. 11 ustawy o VAT. Nie oznacza to jednak, że dla potwierdzenia tej okoliczności wymagane jest „łączne” posiadanie wszystkich typów dokumentów wymienionych w powyższych przepisach, jeśli te, które ma podatnik, jednoznacznie potwierdzają dostarczenie nabywcy towarów na terytorium innego państwa członkowskiego. Przepisy określają rodzaje dokumentów, których posiadanie gwarantuje podatnikom bezpieczne stosowanie stawki preferencyjnej w dostawach wewnątrzwspólnotowych.

Jak wskazał NSA w uchwale z 11 października 2010 r., sygn. akt I FPS 1/10, „W świetle art. 42 ust. 1, 3 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (...) dla zastosowania stawki 0 proc. przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wystarczającym jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, uzupełnione dokumentami, wskazanymi w art. 42 ust. 11 ustawy lub innymi dowodami w formie dokumentów, o których mowa w art. 180 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (...), o ile łącznie potwierdzają fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju”.

W myśl art. 42 ust. 11 ustawy o VAT, w przypadku gdy dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 3–5 ustawy o VAT, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła WDT, w szczególności:

1) korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;

2) dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;

3) dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;

4) dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że spółka zamiast tradycyjnego dokumentu przewozowego na potwierdzenie dokonania WDT otrzymuje informację systemową, która jest wygenerowana za pośrednictwem platformy logistycznej oraz skan dokumentów w postaci przesłanego pliku PDF, zawierającego dokumenty przewozowe tzw. CMR albo dowody dostawy wygenerowane z systemu odbiorcy towaru lub te dwa dokumenty łącznie.

Wskazane dokumenty posiadane przez spółkę w odniesieniu do WDT stanowią dowody dokonania WDT, które zgodnie z art. 42 ust. 3 i 11 ustawy o VAT potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT. W konsekwencji, dokumenty te upoważniają spółkę (przy spełnieniu pozostałych warunków określonych w art. 42 ustawy o VAT) do zastosowania 0-proc. stawki VAT do tej WDT.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 września 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.386.2024.1.GK).

Uwaga! Dość rygorystyczne warunki do zastosowania 0-proc. stawki VAT dla WDT określa art. 45a rozporządzenia nr 282/2011. W praktyce organów podatkowych ukształtował się jednak pogląd, że niespełnienie warunków wynikających z tego przepisu nie oznacza, że nie można zastosować stawki 0 proc. W takiej sytuacji dostawca musi udowodnić w inny sposób, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0 proc. zostały spełnione (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 21 stycznia 2025 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.633.2024.1.MW). ©℗