Z 1 stycznia 2021 r. weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ustawa o VAT) wprowadzone w ramach pakietu zmian określanego jako „SLIM VAT” (skrót od „Simple Local And Modern VAT”). Zmiany były procedowane pod hasłem uproszczenia oraz unowocześnienia rozliczeń VAT, jednak niektóre spośród nowych rozwiązań mogą utrudnić życie podatnikom.
Polskie przepisy regulujące rozliczenie VAT nie należą do prostych. Podatnicy przywykli raczej do tego, że kolejne nowelizacje oznaczają dla nich nowe wyzwania. Wprowadzanie zmian mających na celu uproszczenie rozliczeń stanowi z pewnością krok w dobrym kierunku. Dyskusyjna jest jednak kwestia, czy wszystkie zmiany wprowadzone w ramach pakietu SLIM VAT są korzystne dla podatników. W naszej ocenie, w niektórych obszarach, zamiast spodziewanych uproszczeń pojawia się sporo niewiadomych i wyzwań.
Jak wskazywało Ministerstwo Finansów, pakiet zmian stanowi odpowiedź na oczekiwania przedsiębiorców oraz jest efektem przeprowadzonego przez resort audytu przepisów w celu dostosowania ich do warunków działania małego i średniego biznesu, a także wyeliminowania obciążeń administracyjnych po stronie podatników. Zdecydowanie na plus należy ocenić m.in. takie zmiany, jak wydłużenie standardowego terminu na wywóz towarów w przypadku rozliczania ze stawką zerową zaliczki otrzymanej na poczet eksportu, wydłużenie terminu do odliczenia VAT na bieżąco do czterech miesięcy, zwiększenie limitu wartościowego (do 20 zł) dla prezentów o małej wartości czy wprowadzenie możliwości odliczania podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług noclegowych w celu ich odsprzedaży.
Podatników mogą jednak niepokoić w szczególności nowe zasady rozliczania faktur korygujących czy usunięcie z ustawy przepisu dotyczącego dostaw dokonywanych z udziałem pośredników (art. 7 ust. 8 ustawy o VAT). Tym dwóm zagadnieniom warto poświęcić więcej uwagi.
W przypadku faktur korygujących przepisy wprowadzające zapowiadane uproszczenia same w sobie proste nie są. Zdają się to rozumieć sami autorzy nowych regulacji, gdyż w przepisach przejściowych wprowadzili możliwość stosowania przez rok dotychczasowych zasad rozliczania faktur korygujących, pod warunkiem że wybór stosowania starych przepisów zostanie uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą a nabywcą przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r. Przepis przejściowy nie bierze pod uwagę praktyki działania przedsiębiorców, gdyż w celu stosowania dotychczasowych przepisów należy uzgodnić to z każdym z nabywców przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r. – spełnienie tego warunku dla wielu podatników będzie nierealne.
Dotychczas prawo do obniżenia VAT należnego na podstawie wystawionej faktury korygującej oraz powiązany z nim obowiązek odpowiedniego obniżenia VAT naliczonego przez nabywcę uzależnione były zasadniczo od faktu otrzymania faktury korygującej przez nabywcę. Nowelizacja zlikwidowała obowiązek uzyskania przez sprzedawcę potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę w celu rozliczenia korekty. Wprowadziła jednak nowe warunki, które wprowadzają więcej wątpliwości niż ułatwień. Sprzedawca obniży VAT należny pod warunkiem, że z posiadanej dokumentacji wynika, iż uzgodnił z nabywcą warunki korekty oraz warunki te zostały spełnione, a faktura korygująca jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Od tych okoliczności uzależniono także obowiązek nabywcy obniżenia VAT naliczonego, co może powodować obowiązek dokonania takiego obniżenia bez otrzymania faktury korygującej.
Usunięcie z ustawy o VAT przepisu dotyczącego dostaw z pośrednictwem może mieć negatywne skutki dla podatników uczestniczących w takich dostawach, w tym dla korzystających z popularnych kart paliwowych. Zlikwidowany przepis stanowił, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, iż pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. W przypadku kart paliwowych mamy do czynienia z dodatkowym podmiotem pomiędzy sprzedawcą paliwa a użytkownikiem karty. Tym podmiotem jest wystawca karty paliwowej, który wystawia faktury na użytkownika karty tytułem dostawy towarów, co wynika z przyjęcia, że nabył on i odsprzedał paliwo. Brak wskazanego przepisu w ustawie o VAT stawia pod znakiem zapytania przyszłe podejście organów podatkowych do tego zagadnienia, jak również moc ochronną uzyskanych dotychczas interpretacji związanych z tym przepisem.
OD REDAKCJI
Jak co roku przygotowaliśmy tabelaryczne ściągawki, które ułatwią czytelnikom zapoznanie się z nowościami w najważniejszych ustawach podatkowych. Dzisiaj przedstawiamy zmiany w ustawie o VAT, a w poprzednich tygodniach omawialiśmy nowości w ustawach o PIT (DGP nr 5 z 11 stycznia) i o CIT (DGP nr 10 z 18 stycznia).