Fundacja rodzinna musi zapłacić 25-proc. CIT od aportu nieruchomości

Zakup przez fundację rodzinną nieruchomości tylko po to, by następnie wnieść ją aportem do spółki kapitałowej, jest niedozwoloną działalnością, z której dochód jest opodatkowany sankcyjnym, 25-proc. CIT – orzekł WSA w Warszawie.

Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził 8 maja 2024 r. (sygn. akt III SA/Wa 597/24).

Innego zdania był natomiast WSA w Poznaniu w wyroku z 14 maja 2024 r. (I SA/Po 152/24). Uznał on, że wniesienie kupionej wcześniej nieruchomości do spółki celowej (zależnej) jest dla fundacji rodzinnej neutralne podatkowo. Fundacja nie straci więc zwolnienia podatkowego w związku z tą transakcją i nie będzie musiała zapłacić 25-proc. CIT. Poznański sąd uchylił z tego powodu interpretację dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.495.2023.2.ANK).

Co dozwolone

Przypomnijmy, że fundacja rodzinna jest co do zasady zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT. Nie płaci więc podatku od działalności dozwolonej na podstawie art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.). Taką dozwoloną działalnością jest m.in. przystępowanie do spółek handlowych.

Podatek dochodowy (w wysokości 15 proc.) pojawia się dopiero w momencie wypłaty na rzecz fundatora lub beneficjenta albo przekazania im mienia wskutek likwidacji fundacji rodzinnej.

Jeżeli natomiast działalność fundacji wykroczy poza dozwolony ustawą zakres, to od uzyskanych w ten sposób dochodów fundacja musi zapłacić CIT według sankcyjnej stawki 25 proc. (art. 24r ustawy o CIT).

Co wątpliwe

Za taką niedozwoloną działalność WSA w Warszawie uznał aport nieruchomości. Chodziło o fundację rodzinną, która miała kupić niezabudowaną działkę, a następie wnieść ją do polskiej spółki kapitałowej na pokrycie udziałów w kapitale zakładowym. Fundacja uważała, że będzie to działalność dozwolona, bo ustawa pozwala fundacjom rodzinnym przystępować do spółek handlowych (art. 5 ust. 1 pkt 1).

Nie zgodził się z tym dyrektor KIS. W interpretacji z 22 grudnia 2023 r. (0114 KDIP2-1.4010.543.2023.3. MR1) przyznał, że samo wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki może zostać uznane za przystąpienie do niej. Trzeba mieć jednak na względzie ograniczenie w zakresie zbywania mienia, jeżeli to mienie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o fundacji rodzinnej) – dodał.

Z taką sytuacją – jak stwierdził – mamy do czynienia w tej sprawie: fundacja kupi nieruchomość wyłącznie po to, by wnieść jej do spółki, a więc zbyć. Pojęcie zbycia należy rozumieć szeroko, nie tylko jako sprzedaż, lecz także jako inne formy przeniesienia własności mienia, w tym wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego spółki w zamian za udziały – wyjaśnił dyrektor KIS.

Zwrócił uwagę na to, że między nabyciem nieruchomości a jej wniesieniem do spółki upłynie tylko czas niezbędny na dopełnienie czynności prawnych i korporacyjnych.

Uznał więc, że w tym wypadku fundacja zapłaci 25-proc. CIT.

Co stwierdził sąd

Tego samego zdania był WSA w Warszawie. Nie miał wątpliwości, że fundacja rodzinna zamierza kupić nieruchomość tylko po to, aby następnie ją zbyć, czyli w tym wypadku wnieść do spółki kapitałowej.

Sąd uznał za prawidłowe powołanie się przez fiskusa na art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o fundacji rodzinnej, zgodnie z którym w fundacji rodzinnej jest dozwolone zbywanie mienia, ale pod warunkiem że to mienie „nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia”. Sąd podkreślił, że wniesienie mienia do spółki kapitałowej jest odpłatnym zbyciem, bo odpłatnością jest tu wartość obejmowanych udziałów.

Ten wyrok, podobnie jak dwa wspomniane, jest nieprawomocny.©℗

Wniesienie aportu należy uznać za uczestnictwo w spółkach handlowych

Nie zgadzam się z orzeczeniem warszawskiego sądu. Ustawa o CIT jasno definiuje dwa rodzaje źródeł przychodów: z zysków kapitałowych oraz z pozostałych źródeł. Przychody z tytułu aportu do spółki kapitałowej zakwalifikowano do przychodów z zysków kapitałowych – analogicznie do przychodów z udziału w zyskach takich spółek. Dlatego wniesienie wkładu do spółki kapitałowej powinno być traktowane jak zdarzenie bezpośrednio związane z przystąpieniem do takiej spółki.

Jeżeli więc fundacja rodzinna wnosi do spółki kapitałowej aport w postaci nieruchomości, to przychód z tego tytułu należy uznać za pochodzący z działalności polegającej na uczestnictwie w spółkach handlowych (która to działalność jest dozwolona dla fundacji rodzinnej i tym samym jest zwolniona z CIT). Nie należy traktować tego jak nabycia mienia w celu jego dalszej odsprzedaży, i to niezależnie od tego, kiedy i w jakim celu została nabyta ta nieruchomość.

W stanowiskach wojewódzkich sądów administracyjnych odnoszących się do tej kwestii widać jednak rozbieżności. Dlatego na ostateczne rozstrzygnięcie tego zagadnienia trzeba poczekać, aż wypowie się Naczelny Sąd Administracyjny.

orzecznictwo