Nasza gmina nabyła nieruchomość za długi podatkowe firmy. Była na niej hipoteka na rzecz ZUS. Zapłacono mu kwotę wpisu hipotecznego i odsetki. W jaki sposób zwiększyć wartość takiego środka trwałego? Czy o odsetki liczone do momentu nabycia tej nieruchomości (31 lipca br.), czy może o odsetki liczone do momentu zapłaty długu z hipoteki na rzecz ZUS (30 września br.)?
Aby ustosunkować się do poruszonej problematyki konieczne jest odniesienie się do stosownych uregulowań ustawy o rachunkowości. Po pierwsze, z art. 28 ust. 1 tej ustawy wynika, że aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według sposobów wymienionych w tej jednostce redakcyjnej aktu prawnego (pkt 1-10). Natomiast zgodnie z ust. 2 zdanie pierwsze ww. artykułu cena nabycia, o której mowa we wspomnianym wyżej ust. 1, to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
Po drugie, należy zwrócić szczególną uwagę na pierwszą część normy prawnej art. 28 ust. 2 ww. ustawy. Ustawodawca bowiem wyraźnie zaakcentował, że cena nabycia (m.in. środka trwałego) obejmuje kwotę należną sprzedającemu powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. W ten sposób skonstruowana dyspozycja normy prawnej zasadniczo kładzie nacisk na relację podmiotową transakcji zbycia np. nieruchomości, czyli na płaszczyźnie zbywca – nabywca. W tym kontekście przyjąć należy, że wspomnianej relacji nie spełnia zapłata określonej kwoty Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, gdyż w podanym stanie faktyczno-prawnym nie posiada on statusu podmiotu sprzedającego, a jedynie status wierzyciela hipotecznego.
Po trzecie, rozważania sugerowane we wniosku, a dotyczące zwiększenia wartości środka trwałego o uregulowane zobowiązanie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w podanych wariantach „odsetkowych”, wydaje się, że są bezprzedmiotowe, albowiem – co już wyżej wskazano, nie ziściła się zasadnicza przesłanka z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości, tj. brak znamion wymaganej podmiotowości transakcji. Podana zaś w opisie stanu faktycznego płaszczyzna relacji jednostka samorządu terytorialnego – wierzyciel hipoteczny (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) nie spełnia tego wymogu. W konsekwencji należy przyjąć, że w podanym stanie faktyczno-prawnym żaden z podanych wariantów „odsetkowych” nie może służyć kształtowaniu wartości środka trwałego.
Po czwarte, warto również zauważyć, że z dyspozycji przepisu art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości nie wynika, aby w cenie nabycia środka trwałego można by ujmować odsetki występujące we wszelkich możliwych stanach faktyczno-prawnych. Ustawodawca bowiem w pkt 2 wyraźnie precyzuje, że wspomniana cena nabycia może obejmować: koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu. Takiego założenia nie wypełnia jednak stan faktyczno–prawny podany we wskazanym zapytaniu. W konsekwencji przyjąć należy, że brak jest podstaw, aby zakresem tegoż przepisu zostały objęte np. odsetki związane ze spłatą wierzytelności należne wierzycielowi hipotecznemu nieposiadającemu statusu podmiotu sprzedającego.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047)
