Nawet gdy nie było jeszcze przepisów o prewspółczynniku, gminy nie mogły odejmować VAT ze wszystkich faktur dotyczących zakupów związanych z gospodarowaniem odpadami – orzekł wczoraj NSA.
Sąd stwierdził, że gmina, która sprzedaje makulaturę, szkło i inne suche odpady, mogła odliczyć VAT z faktur potwierdzających zakup worków do segregacji i budowę punktów selektywnej zbiórki. Nie miała natomiast prawa odliczyć podatku naliczonego od wszystkich innych wydatków poniesionych na gospodarowanie odpadami.
Chodziło o samorząd, który powołał spółkę celową mającą za zadanie odbierać odpady komunalne. Samorząd finansował jej działalność z opłat pobieranych od mieszkańców za odbiór i transport śmieci. Gmina ponosiła też ogólne koszty administracyjne związane z gospodarowaniem odpadami.
Właścicielem śmieci pozostawała gmina, dlatego część z nich odsprzedawała następnie spółce (m.in. frakcję suchą i butelki do recyklingu).
Gmina chciała odliczać VAT naliczony od wszystkich wydatków związanych z organizacją systemu odbioru odpadów. Twierdziła, że nie jest w stanie przyporządkować ponoszonych wydatków do czynności opodatkowanych (sprzedaż butelek) i niepodlegających opodatkowaniu (odbiór śmieci od mieszkańców). Na potwierdzenie przywołała uchwałę NSA z 24 października 2011 r. (sygn. akt I FPS 9/10). Wynikało z niej, że czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Dyrektor izby skarbowej uznał jednak, że gmina może podzielić swoje wydatki. Wskazał na koszty m.in. budowy i utrzymania punktów składowania frakcji suchej oraz zakupu worków do segregacji. Wszystkie te wydatki miały – w ocenie organu – związek wyłącznie z działalnością opodatkowaną. Dlatego prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje gminie tylko w tym zakresie – stwierdził dyrektor.
Również sądy obu instancji odmówiły gminie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wszystkich wydatków związanych z gospodarowaniem odpadami. Zarówno WSA w Szczecinie, jak i NSA były zgodne, że skoro ponoszone przez samorząd wydatki można – przynajmniej teoretycznie – przypisać do konkretnych czynności, to teza z uchwały rozszerzonego składu sędziowskiego nie ma tu zastosowania. Ta bowiem dotyczyła wyłącznie sytuacji, w których takie przyporządkowanie byłoby niemożliwe.
Sędzia Marek Kołaczek podkreślił, że kwestia odliczenia VAT w sytuacji, gdy zakupy służą zarówno czynnościom opodatkowanym, jak i nieopodatkowanym, została rozwiązana dopiero w 2016 r. w przepisach o prewspółczynniku.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 14 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 321/15.
