Subskrybuj nas na Youtube
Rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej. Korzystam z użyczonego przez rodziców samochodu oraz bezpłatnego oprogramowania biurowego. Ponadto kolega poręczył mi kredyt na zakup środków trwałych. Czy od wskazanych świadczeń powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń?
Przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy.
Do przychodów objętych podatkiem dochodowym od osób fizycznych zalicza się wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. W konsekwencji podatnicy je otrzymujący obowiązani są z tego tytułu rozpoznawać przychody.
Wartość pieniężną świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców – jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy. Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
● jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
● jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu,
● jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
● w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według wspomnianych reguł, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Poniżej prezentujemy najczęściej pojawiające się nieodpłatne świadczenia i ich skutki podatkowe.
Od członków rodziny
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT – wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w myśl przepisów o podatku od spadków i darowizn podlega zwolnieniu od podatku dochodowego.
I grupa podatkowa to: najbliższa rodzina, do której zalicza się: małżonka, dzieci, wnuki i prawnuki (zstępni), rodziców i dziadków (wstępni) oraz rodzeństwo, pasierba, ojczyma i macochę. Jej członkowie zapłacą podatek, jeżeli nie spełnią warunków do zwolnienia przewidzianego dla najbliżej rodziny. Do grupy pierwszej zalicza się również teścia i teściową, zięcia i synową, których nie obejmuje ww. zwolnienie.
II grupa podatkowa to: zstępni rodzeństwa (siostrzeńcy, bratankowie), rodzeństwo rodziców (ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (szwagrowie, szwagierki) i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych ( np. mąż wnuczki).
Dlatego też w przypadku nieodpłatnych świadczeń od członków rodziny (czy to świadczenie nieodpłatnie pracy czy użyczenia majątku) przychód nie powstanie. Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 czerwca 2009 r., nr IPPB1/415-350/09-2/JB, w której możemy przeczytać: „(...) stwierdzić należy, iż u Wnioskodawcy nie należy zaliczać do przychodów w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej:
● nieodpłatnej pracy małżonka, w charakterze trenera,
● a także materiałów szkoleniowych opracowywanych przez małżonka, będących podstawą merytoryczną kursu, co oznacza, iż na firmie nie ciąży obowiązek dokonywania ich wyceny, bowiem u Wnioskodawcy powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń, który jest jednocześnie wolny od podatku dochodowego (...)”.
Poręczenie
Udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez poręczającego finansowego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to posiada określoną wartość, tj. cenę, którą uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić.
W sytuacji gdy poręczenia lub zabezpieczenia zobowiązań są udzielone podatnikowi bez konieczności zapłaty wynagrodzenia, to niewątpliwie spełnione są przesłanki do uznania ich za nieodpłatne świadczenia. Dlatego też należy uznać, iż w takiej sytuacji powstaje przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń.
Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 stycznia 2016 r., nr ILPB3/4510-1-473/15-4/JG, gdzie możemy przeczytać: „(...) w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie będzie dokonywał poręczenia na rzecz podmiotu, od którego uzyskał świadczenie w postaci poręczenia (ani nie uiści stosownego wynagrodzenia za to poręczenie), powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż nie zajdzie tutaj świadczenie wzajemne i ekwiwalentne na rzecz drugiego podmiotu (...)”.
Oprogramowanie
Przedsiębiorcy często korzystają z darmowego oprogramowania pozyskanego przy zakupie czasopisma czy skopiowanego z witryny internetowej. Można mieć wątpliwości, czy w takiej sytuacji mamy do czynienia z nieodpłatnymi przychodami.
W przypadku gdy określone świadczenia są z założenia bezpłatne dla wszystkich podatników, a nie jednostkowym przypadkiem stosowanym w stosunku do indywidualnego podmiotu, to wówczas nie należy ustalać w związku z zaistnieniem takiego zdarzenia przychodów podatkowych.
Dlatego też należy uznać, iż używanie w działalności gospodarczej gratisowego oprogramowania nie będzie powodowało powstania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, jeżeli prawo do korzystania z tego programu jest z założenia bezpłatne dla wszystkich zainteresowanych.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361).
