– To jest zupełnie nietypowa sprawa, która ewoluowała w nieprawdopodobny sposób – stwierdził sędzia Dominik Mączyński. Wyjaśnił, że gmina pytała o całkiem inną kwestię niż ta, nad którą pochylił się organ interpretacyjny.

NSA: środki od gmin i powiatów nie ograniczają prawa do odliczenia VAT

Chodziło o gminę, która realizowała projekt obejmujący m.in. zakup autobusów, budowę infrastruktury transportowej i systemu informacji pasażerskiej. Na podstawie umowy zawartej ze spółką komunalną gmina pełniła rolę organizatora transportu zbiorowego, natomiast spółka – jego operatora. Sprzedaż biletów komunikacji miejskiej (opodatkowana VAT) stanowi przychód gminy.

W ramach porozumienia ościenne gminy zobowiązały się do przekazywania pomocy finansowej na rzecz gminy w zakresie, w jakim usługi przewozowe są realizowane na ich terytorium. Pomoc ta – jak zaznaczyła gmina – nie ma charakteru wynagrodzenia za konkretne przejazdy i nie jest obliczana w oparciu o liczbę pasażerów ani o tzw. wozokilometry. Dodatkowe wsparcie finansowe zobowiązał się przekazywać także powiat, w ramach swoich ustawowych obowiązków.

Zdaniem gminy źródło finansowania wydatków nie ma znaczenia dla prawa do odliczenia VAT. W jej ocenie zakupy usług przewozowych od spółki odbywają się w całości w związku z działalnością opodatkowaną w zakresie transportu publicznego, a zatem nie ma podstaw do ograniczenia jej prawa do odliczenia VAT.

Pomoc finansowa na transport publiczny nie jest wynagrodzeniem

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej początkowo uznał to stanowisko za prawidłowe, lecz uzasadnił je w odmienny sposób niż gmina. Interpretacja ta została uchylona przez WSA w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. akt I SA/Go 94/19), a jego wyrok utrzymał w mocy NSA (I FSK 1629/19).

Skutkiem tego dyrektor KIS wydał kolejną interpretację. Wskazał w niej, że pomiędzy gminą a innymi jednostkami samorządu terytorialnego istnieje stosunek zobowiązaniowy. Gmina, przejmując obowiązki zapewnienia transportu publicznego na ich obszarze, świadczy usługę, w zamian za którą otrzymuje wynagrodzenie – stwierdził organ podatkowy.

W podsumowaniu interpretacji uznał jednak, że otrzymywane przez gminę środki finansowe mają wpływ na zakres prawa do odliczenia, co skutkowało uznaniem stanowiska gminy za nieprawidłowe.

Wyrok NSA obala stanowisko fiskusa w sprawie VAT dla gmin

Gorzowski WSA (sygn. akt I SA/Go 71/22) nie zgodził się ze stanowiskiem fiskusa. Wskazał, że pomoc finansowa otrzymywana przez gminę nie jest wynagrodzeniem za konkretne usługi i nie ma bezpośredniego wpływu na cenę sprzedawanych biletów.

Środki te stanowią ogólne źródło finansowania zadania publicznego powierzonego gminie na podstawie porozumienia z innymi gminami – uznał sąd I instancji. Podkreślił, że nie dochodzi w tym przypadku do ekwiwalentności świadczeń, a obowiązek współfinansowania kosztów wynika z przepisów. Brak jest zatem podstaw do uznania, że środki te należy włączyć do podstawy opodatkowania – stwierdził WSA.

Dofinansowanie gminne nie wlicza się do podstawy opodatkowania VAT

Tak samo orzekł NSA. W jego ocenie środki przekazywane gminie nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, lecz mają charakter ogólnego dofinansowania. Nie wlicza się ich zatem do podstawy opodatkowania VAT.

Sędzia Dominik Mączyński zwrócił przy tym uwagę, że nie o to pytała gmina we wniosku o interpretację indywidualną. – Organ podatkowy zajął się tematem, którego gmina w ogóle nie podejmowała. Gmina chciała tylko wiedzieć, czy środki otrzymane od innych jednostek samorządu terytorialnego mają wpływ na jej prawo do odliczenia, a nie czy stanowią one zapłatę za usługę – wyjaśnił sędzia Mączyński.

Wyrok NSA z 19 września 2025 r., sygn. akt I FSK 1149/22