rozwiń ›

Zakaz wstecznej amortyzacji obejmie wszystkich przedsiębiorców, którzy chcieliby swobodnie obniżać i podwyższać stawki amortyzacyjne, a nie - jak można by wnioskować z uzasadnienia Ministerstwa Finansów – podatników osiągających dochody zwolnione z podatku. Zmiana ma nastąpić już 1 stycznia 2026 r., na razie projekt musi przyjąć rząd i uchwalić Sejm.

Zakaz wstecznego obniżania stawek amortyzacji

Nowy przepis ma brzmieć: „Podatnicy mogą skorzystać z uprawnień do podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych, określonych w ust. 2, 4 i 5 w odniesieniu do danego roku podatkowego, nie później niż do dnia upływu terminu określonego do złożenia zeznania za ten rok podatkowy” (dodawany ustęp 9 do art. 22i ustawy o PIT i art. 16i ustawy o CIT). Ma więc odnosić się do wszystkich podatników.

Dla tych, co są zwolnieni z opodatkowania podatkiem dochodowym, przewidziano inną zmianę – w ustępie 8 art. 22i ustawy o PIT i art. 16i ustawy o CIT. Ale oni już dziś nie mogą podwyższać ani obniżać stawek amortyzacji w okresie korzystania z podatkowego zwolnienia.

Koniec z podatkowym planowaniem

Najważniejsza zmiana obejmie zatem wszystkich podatników. Jest szczególnie istotna dla tych podatników, którzy zamiast spodziewanej podatkowej straty mają dochód i chcieliby go obniżyć - właśnie o koszty w postaci odpisów amortyzacyjnych. Dziś, gdy jest to im na rękę, korygują zeznania za poprzednie lata, wykazując w nich niższe odpisy amortyzacyjne (podatkowe koszty) niż podali pierwotnie.

Co prawda wydłużają tym samym okres podatkowej amortyzacji, ale pozwala im to przenieść koszty z tego tytułu na przyszłe lata, gdy np. zamiast podatkowej straty, mają dochód. Bywa, że obniżają wstecznie stawkę amortyzacji nawet do 0,1 proc. dla wybranych lub wręcz wszystkich środków trwałych, dla których przyjęli metodę amortyzacji liniowej.

Fiskus już teraz jest przeciwny

Temu od lat sprzeciwia się fiskus. Twierdzi, że gdyby się zgodzić na takie „planowanie” stawek amortyzacyjnych, to oznaczałoby to „swobodną zmianę wysokości kosztów podatkowych za okresy, które zostały już zamknięte (został wykazany dochód/strata podatkowa) bez wyraźnej przyczyny, takiej jak błąd rachunkowy, oczywista omyłka czy też błędnie stosowane stawki amortyzacji.” Nie taki był cel ustawodawcy – przekonuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Następny, czyli który?

Spory toczą się wokół użytego już dziś w przepisach sformułowania „od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego”. Z ustępów 4 i 5 w art. 22i ustawy o PIT i art. 16i ustawy o CIT wynika, że podatnicy mogą podwyższać lub obniżać stawki dla środków trwałych „począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.”

Dyrektor KIS odczytuje to następująco - stawki można obniżać lub podwyższać tylko na początku każdego roku po bieżącym. Tak – jego zdaniem - należy rozumieć użyte w przepisie wyrażenie „następny”. Oznacza ono każdy następny rok podatkowy po obecnym – przekonuje fiskus. Przykładem są wydane przez niego interpretacje z 21 marca 2025 r. (0111-KDIB2-1.4010.29.2025.1.AG oraz 0111-KDIB2-1.4010.30.2025.1.AG), 19 marca 2025 r. (0111-KDIB1-2.4010.51.2025.1.BD), 18 grudnia 2024 r. (0111-KDIB2-1.4010.499.2024.2.AG), 21 listopada 2024 r. (0111-KDIB1-2.4010.538.2024.2.BD).

Co na to sądy?

Podatnicy wygrywają. Sądy, zarówno I instancji, jak i kasacyjny nie zgadzają się ze skarbówką, że stawkę amortyzacji można obniżyć tylko na przyszłość, a nie wstecz. Przykładem są wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z: 7 maja 2025 r. (sygn. akt II FSK 1028/22), 19 marca 2025 r. (II FSK 856/22), 18 lutego 2025 r. (II FSK 633/22), 16 lutego 2024 r. (II FSK 708/21), 25 stycznia 2024 r. (II FSK 545/21 i II FSK 807/21).

Wszystkie one są kontynuacją linii orzeczniczej zapoczątkowanej wyrokiem z 3 lutego 2022 r. (II FSK 1413/19). Wtedy sąd kasacyjny po raz pierwszy stwierdził, że art. 16i ust. 5 ustawy o CIT jest nieprecyzyjny i wobec tego podatnicy mogą zmieniać stawki amortyzacyjne w odniesieniu zarówno do przyszłych, jak i do przeszłych rozliczeń podatkowych.

Zmiany stawek tylko do terminu na złożenie zeznania

Planowana teraz przez MF zmiana ma więc uciąć dyskusję. Projekt zakłada, że podatnicy będą mogli skorzystać z uprawnień do podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych „nie później niż do dnia upływu terminu określonego do złożenia zeznania” za dany rok podatkowy .

Zakaz amortyzacji wartości firmy

Nie będzie też możliwości amortyzowania wartości firmy powstającej na skutek przyjęcia do odpłatnego korzystania.

Etap legislacyjny:

Projekt nowelizacji ustaw o PIT i CIT oraz niektórych innych ustaw – w konsultacjach (nr UD116)