Nie będzie podatku od uproszczonego połączenia spółek córek. Sprawdź od kiedy

W której nowelizacji szukać zmiany?

Sejm uchwalił to przy okazji nowelizacji z 5 sierpnia 2025 r. ustawy – Prawo energetyczne i innych ustaw (w tym o CIT).

– Kiedyś od jednego z wykładowców na studiach podyplomowych usłyszałem, że zmian podatkowych warto szukać w nowelizacjach, które w tytule mają „oraz niektórych innych ustaw” – komentuje Damian Kłosowicz z kancelarii Olesiński i Wspólnicy.

Prezydent już podpisał tę nowelizację, czeka ona tylko na publikację w Dzienniku Ustaw. Wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.

Kiedy restrukturyzacja jest neutralna w CIT?

Przypomnijmy, że zasadniczo restrukturyzacje spółek, w tym ich połączenia, są neutralne podatkowo. Podatek pojawia się, gdy wartość rynkowa majątku spółki przejmowanej, otrzymanego przez spółkę przejmującą, jest wyższa niż wartość emisyjna udziałów (akcji) wydanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej. Wówczas, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o CIT, nadwyżka jest opodatkowana.

Problem powstał w 2023 r., gdy do kodeksu spółek handlowych dodano art. 515¹. Dzięki niemu spółki kapitałowe mogą się łączyć bez przyznawania udziałów albo akcji spółki przejmującej. Miało to uprościć połączenia spółek sióstr lub spółek o podobnej strukturze właścicielskiej.

Fiskus żąda obecnie podatku od uproszczonego połączenia spółek córek

Szybko jednak okazało się, że ten sposób połączeń jest nieopłacalny, ponieważ fiskus zażądał podatku. Było to o tyle zaskakujące, że w przypadku podobnych połączeń bezemisyjnych, tyle że spółki matki ze spółką córką, fiskus potwierdza ich podatkową neutralność (brak CIT). Jego zdaniem w takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o CIT. Tak wynika choćby z interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 sierpnia 2025 r. (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.256.2025.3.BS).

Co innego jednak – twierdzi dyrektor KIS – gdy łączą się spółki córki. Wówczas – jego zdaniem – stosuje się art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o CIT. To oznacza, że jeżeli wskutek uproszczonego połączenia nie dochodzi do wydania udziałów (akcji), cała wartość przejętego majątku stanowi podatkowy przychód spółki przejmującej (patrz: interpretacja z 20 lutego 2025 r., 0114-KDIP2-2.4010.689.2024.2.SP).

Rozbieżne wyroku sądów administracyjnych

W sprawie zapadły już wyroki, ale na razie wojewódzkich sądów administracyjnych i na dodatek są one rozbieżne. Niekorzystnie dla spółek wypowiedział się WSA we Wrocławiu z 25 czerwca 2024 r. (sygn. akt I SA/Wr 104/24). Brak opodatkowania przypadku połączenia spółek córek potwierdził natomiast WSA w Warszawie z 10 lipca 2024 r. (III SA/Wa 947/24). Oba orzeczenia są nieprawomocne.

Nowelizacja rozwiązuje problem opodatkowania uproszczonego połączenia spółek córek

Problem – i to pomyśli podatników – rozwiązuje nowelizacja, która wejdzie w życie za kilkanaście dni. W art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o CIT wprost zostało zapisane, że przychód nie powstaje w przypadku połączenia przeprowadzonego na podstawie art. 515¹ par. 1 kodeksu spółek handlowych. To oznacza, że uproszczone połączenia horyzontalne będą neutralne podatkowo. ©℗

Zmiany dobre, ale nie w ten sposób

Kiedyś od jednego z wykładowców na studiach podyplomowych usłyszałem, że zmian podatkowych warto szukać w nowelizacjach, które w tytule mają „oraz niektórych innych ustaw”. Przyznaję, trochę o tej zasadzie zapomniałem. Być może to stąd wynika moje zaskoczenie, że przepisy ustawy o CIT dotyczące opodatkowania reorganizacji spółek zostały zmienione nowelizacją prawa energetycznego.

Trudno mieć jakiekolwiek zastrzeżenia do tej zmiany. Rozstrzyga ona na korzyść podatników wieloletni spór o opodatkowanie połączeń horyzontalnych. Pod tym kątem jest to bardzo miła niespodzianka. Lepszą mogłoby być tylko uchylenie przepisów o braku neutralności podatkowej drugiej i kolejnej restrukturyzacji.

Można sobie jednak postawić pytanie: czy tak powinna wyglądać ścieżka legislacyjna, czy nowe przepisy powinny być dla ich adresatów niespodzianką?

W mojej ocenie proces legislacyjny powinien być możliwie jak najbardziej przejrzysty. Każdy zainteresowany ma prawo wiedzieć, gdzie szukać propozycji zmian przepisów, które go dotyczą. Tylko w ten sposób zapewnimy realną możliwość wypowiedzenia się co do projektowanych zmian oraz przygotowania się do nich.

Trudno mówić o zaufaniu do państwa w sytuacji, w której przepisy są zmieniane ustawą nowelizującą zagadnienia z zupełnie innego obszaru tematycznego. ©℗