Uznał, że zobowiązywał je do tego art. 15zzzzzn2 ustawy antycovidowej, czyli ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z COVID-19 (Dz.U. 2020 poz. 374 ze zm.).

Była pandemia

Sprawa dotyczyła podatniczki, która wystąpiła o przywrócenie terminu na zgłoszenie nabycia spadku po matce. Twierdziła, że nie była w stanie złożyć go w ustawowym terminie sześciu miesięcy od daty nabycia spadku (w jej przypadku - do 2 maja 2022 r.), bo w czasie pandemii musiała w pierwszej kolejności, jako lekarz internista, zająć się leczeniem pacjentów z COVID-19.

Zależało jej na skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, a to jest uwarunkowane właśnie złożeniem zgłoszenia SD-Z2 w ustawowym terminie sześciu miesięcy.

Uważała, że przywrócenie terminu umożliwiał art. 15zzzzzn2 ustawy antycovidowej. Wynikało z niego, że w przypadku niedotrzymania przez podatnika terminu przewidzianego przepisami prawa administracyjnego organ administracji publicznej musi zawiadomić stronę o uchybieniu terminu i wyznaczyć 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu.

Fiskus: termin na zgłoszenie spadku jest nieprzekraczalny

Urząd skarbowy odmówił wszczęcia postępowania w sprawie przywrócenia terminu na złożenie zgłoszenia. Stwierdził, że jest to termin materialnoprawny, a nie procesowy, wobec czego nie podlega przywróceniu, co wynika z art. 162 par. 4 ordynacji podatkowej.

Ponadto zaznaczył, że art. 15zzzzzn2 ustawy covidowej odnosi się wyłącznie do terminów administracyjnych, a nie związanych z podatkami. Przepis ten nie może więc – według fiskusa – stanowić samodzielnej podstawy prawnej do przywrócenia terminu przewidzianego w przepisach podatkowych.

Tego samego zdania był organ odwoławczy. Podkreślił, że nie istnieją przepisy umożliwiające przywrócenie terminu materialnoprawnego, jakim jest termin na złożenie zgłoszenia nabycia spadku.

Sądy: należało zawiadomić podatnika, który spóźnił się ze zgłoszeniem spadku

Podatniczka wygrała w sądach. Oba orzekły, że art. 15zzzzzn2 ustawy covidowej miał zastosowanie w jej sytuacji.

Przepis ten – jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 1289/23) – obejmuje również terminy prawa materialnego (takie jak termin na zgłoszenie nabycia spadku). W związku z tym – jak orzekł sąd – nakładał na organ podatkowy obowiązek zawiadomienia strony o uchybieniu terminu oraz wyznaczenia jej 30 dni na złożenie wniosku o jego przywrócenie.

„Skoro bowiem ustawodawca wprowadził przepis szczególny, dający obywatelom ochronę przed skutkami ograniczeń związanych z epidemią (...), rolą organu jest dokonanie wykładni tego przepisu z uwzględnieniem tego celu” - podkreślił WSA.

Uznał, że w tym przypadku należy przyjąć szerokie rozumienie pojęcia „prawa administracyjnego”. Przepis ten reguluje zatem również bieg terminów dotyczących prawa podatkowego – orzekł.

Również NSA zwrócił uwagę na cel wprowadzenia art. 15zzzzzn2 ustawy covidowej - była nim ochrona obywateli przed negatywnymi skutkami uchybienia terminom w czasie pandemii COVID-19.

- Wobec tego nie można interpretować tego przepisu zawężająco. Miał on zastosowanie do regulacji zawartych w prawie administracyjnym w szerokim znaczeniu, a więc i w prawie podatkowym - wyjaśnił sędzia Krzysztof Przasnyski.

Wyrok NSA z 7 sierpnia 2025 r., sygn. akt III FSK 537/24

Sądy: należy rozstrzygać na korzyść podatnika

Katarzyna Jędrzejewska

Przypomnijmy, że w uchwale z 27 marca 2023 r. (I FPS 2/22) NSA nie rozstrzygnął, czy prawo podatkowe jest częścią prawa administracyjnego. Chodziło wtedy o inny przepis ustawy antycovidowej - art. 15 zzr ust. 1 pkt 3, który dotyczył wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Z uchwały wynikało, że przepis ten nie dotyczył zobowiązań podatkowych. Innymi słowy, mimo trwającej pandemii COVID-19, zobowiązania podatkowe przedawniały się na ogólnych zasadach.

Niezależnie od tego jednak NSA podkreślił w uchwale: „Problemy związane z istotą oraz zakresem prawa administracyjnego i jego demarkacją od prawa podatkowego powinno się powiązać z zasadą in dubio pro tributario wyrażoną jako reguła interpretacyjna w art. 2a ordynacji podatkowej. Nie przesądzając w sposób radykalny doktrynalnego sporu, czy prawo podatkowe stanowi element prawa administracyjnego, należy stwierdzić, że ów spór powinien być rozstrzygnięty na korzyść podatnika”.

W takim kierunku zmierza teraz orzecznictwo, czego przykładem nie tylko najnowszy wyrok NSA z 7 sierpnia 2025 r. (III FSK 537/24), ale też inny – z 24 stycznia 2025 r. (III FSK 908/24). W nim również sąd kasacyjny stwierdził, że w przypadku art. 15zzzzzn2 ustawy antycovidowej mamy do czynienia z „niedającą się usunąć wątpliwością”, którą należy rozstrzygnąć na korzyść podatnika, zgodnie z art. 2a ordynacji.