Spółka co prawda nazwała wypłacone świadczenia odszkodowaniami, ale sąd za kluczowe uznał to, że ich wypłata była efektem dobrowolnych ustaleń, a nie obowiązku wynikającego z prawa czy z orzeczenia sądu.

Miała to być rekompensata dla pracowników za likwidację części świadczeń pracowniczych (np. nagród jubileuszowych, podwyższonych odpraw emerytalnych) oraz zmianę zasad przyznawania dodatków za warunki szkodliwe, staż pracy i pracę zmianową.

Wniosek o zwrot nadpłaty

Spółka wypłaciła te świadczenia w dwóch transzach. Z opóźnieniem odprowadziła od nich do urzędu skarbowego zaliczki na PIT, więc uiściła je z odsetkami od zaległości podatkowych. Potem jednak doszła do wniosku, że podatek był nienależny, bo – jak uznała – świadczenia miały charakter odszkodowawczy, były wynikiem porozumienia ze związkami zawodowymi i rekompensowały utratę uprawnień pracowniczych. Spełniały więc przesłanki zwolnienia z opodatkowania wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT – stwierdziła spółka i zażądała zwrotu nadpłaty o łącznej wysokości ponad 3 mln zł (zaliczki) oraz ponad 443 tys. zł (odsetki).

To nie odszkodowanie, lecz rekompensata

Organy podatkowe odmówiły zwrotu nadpłaty. Uznały, że wypłacone przez spółkę kwoty nie były odszkodowaniami, bo nie doszło do powstania szkody majątkowej, która mogłaby uzasadniać wypłatę odszkodowania.

Skarbówka zwróciła uwagę na to, że pracownicy zgodzili się na zmianę warunków pracy i wynagrodzenia, a świadczenia były efektem zawartego porozumienia, a nie obowiązku odszkodowawczego wynikającego z przepisów prawa. Były to więc przychody ze stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu – uznał fiskus.

Rekompensata podlega opodatkowaniu

Tego samego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 682/21). Orzekł, że skoro wypłacone przez spółkę świadczenia nie były odszkodowaniami i nie wynikały z przepisów ustaw ani ugód sądowych, to nie spełniały wymogów zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Argumenty spółki nie przekonały również NSA.

- Świadczenie nazywane przez spółkę odszkodowaniem, jest w istocie rekompensatą za te składniki wynagrodzenia, które dotychczas przysługiwały pracownikom. Zdecydowana większość świadczeń, których dotyczy porozumienie, to świadczenia podlegające opodatkowaniu. Siłą rzeczy więc świadczenie, które je rekompensuje, podlega opodatkowaniu – uzasadnił wyrok sędzia Jerzy Płusa.

Wyrok NSA z 5 sierpnia 2025 r., sygn. akt II FSK 1480/22