Spory w tej sprawie trafiają do sądów, a te stają przed zasadniczym pytaniem: czy ulga mieszkaniowa przechodzi na spadkobiercę, jeżeli spadkodawca nie zdążył wydać pieniędzy ze sprzedaży poprzedniej nieruchomości na własne cele mieszkaniowe?

Kwestia jest kontrowersyjna. Zapadają wyroki korzystne dla spadkobierców, ale są też takie, w których sąd orzeka, że ulga nie jest dziedziczona. W każdej sprawie liczą się również okoliczności faktyczne. W wyroku z 5 sierpnia 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zgodził się z fiskusem, że spadkobierca nie kontynuuje prawa do zwolnienia z PIT.

Był tylko zadatek

Chodziło o mężczyznę, którego ojciec zamierzał kupić mieszkanie. Na jego zakup wpłacił nawet zadatek. Sfinansował go z pieniędzy otrzymanych na podstawie podpisanej przedwstępnej umowy sprzedaży mieszkania, którego był właścicielem.

Do zakupu nowego lokum jednak nie doszło, ponieważ ojciec zmarł.

Syn zamierzał przeznaczyć otrzymane w spadku pieniądze na remont mieszkania, którego jest współwłaścicielem, oraz na spłatę kredytu hipotecznego. Uważał, że w związku z tym nie zapłaci podatku od sprzedaży nieruchomości, obciążającego jego ojca.

Co z ulgą mieszkaniową?

Argumentował, że ojciec zamierzał skorzystać ze zwolnienia z PIT, czyli z ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Dotyczy ona sytuacji, w której nieruchomość zostaje sprzedana przed upływem pięciu lat od jej nabycia lub wybudowania. W takiej sytuacji pojawia się obowiązek zapłaty 19-proc. PIT od dochodu ze zbycia. Jedynym sposobem na uniknięcie tej daniny jest skorzystanie z ulgi mieszkaniowej. W tym celu należy w ciągu trzech lat wydać pieniądze na własne cele mieszkaniowe.

Spadkobierca tłumaczył, że ojciec zamierzał z tej ulgi skorzystać. Świadczyło o tym to, że wpłacił już zadatek na zakup nowego mieszkania, a uczynił to z pieniędzy, które dostał na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży poprzedniego lokalu.

Syn uważał więc, że jemu również przysługuje prawo do tej ulgi - na zasadzie „kontynuacji woli zmarłego”. Co prawda nie miał w planie zakupu mieszkania, ale planował remont tego, którego jest już współwłaścicielem, a także spłatę kredytu hipotecznego.

Zadatek został zwrócony

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, że ojciec mężczyzny nie spełnił warunków ulgi, więc uprawnienie do niej nie może zostać przeniesione na spadkobiercę. W interpretacji z 16 kwietnia 2025 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.194.2025.2.DP) zwrócił uwagę na to, że nie doszło do sfinalizowania zawartej przez ojca przedwstępnej umowy zakupu mieszkania. Umowa ta została rozwiązana za porozumieniem stron, a kwota zadatku została spadkobiercom zwrócona – zauważył.

Nie było wydatku, nie ma ulgi w PIT

Dyrektor KIS uznał więc, że ojciec podatnika nie wydatkował przed śmiercią przychodu ze zbycia poprzedniej nieruchomości na własne cele mieszkaniowe. Wyjaśnił, że gdyby ojciec przed śmiercią wydatkował przychód na własne cele mieszkaniowe, to dochód w tej części byłby zwolniony z opodatkowania (po spełnieniu przesłanek ustawowych) i to nawet gdyby spadkodawca nie zdążył złożyć zeznania PIT-39.

Tego samego zdania był WSA w Gdańsku. Wyjaśnił, że w ramach dziedziczenia wartości majątkowych można odziedziczyć coś, co przysługiwało spadkodawcy.

- Czasem od zamiaru do skorzystania, czyli do spełnienia warunków, jakie są wymagane, aby można było skorzystać z ulgi mieszkaniowej, droga bywa daleka. Czasami w ogóle nie jest ona zrealizowana - uzasadniała wyrok sędzia Małgorzata Gorzeń.

Sędzia podkreśliła, że warunkiem skorzystania z ulgi jest wydatkowanie otrzymanego przychodu w ustawowym terminie (trzech lat) na własne cele mieszkaniowe. W tej sprawie do tego etapu nie doszło.

- Była tylko umowa przedwstępna, która została rozwiązana za porozumieniem stron, a zadatek zwrócono. Właściwie wróciliśmy do stanu, w którym nic się nie zadziało, a sama chęć skorzystania z ulgi nie jest tym prawem, które można odziedziczyć - argumentowała sędzia Gorzeń.

Wyrok jest nieprawomocny.

Wyrok WSA w Gdańsku 5 sierpnia 2025 r., sygn. akt I SA/Gd 415/25

Autor jest doradcą podatkowym

Pisaliśmy o tym:

Spadkobierca nie dziedziczy ulgi, której nie było. Ale ma swoją (DGP nr 15/2025)