Spór z fiskusem toczył się o odszkodowanie za rozbiórkę części budynku położonego na działce będącej w użytkowaniu wieczystym spółki. We wniosku o interpretację spółka poinformowała, że budynek znajduje się częściowo na działce objętej decyzją o realizacji inwestycji drogowej, a częściowo na sąsiedniej, nieobjętej tą decyzją. Wskutek rozbiórki części budynku położonej na wywłaszczonym gruncie, będzie musiała zostać rozebrana również pozostała część, ponieważ straci ona swoją funkcjonalność. W związku z tym spółka ma dostać odszkodowanie od gminy jako zarządcy drogi.

Odszkodowanie za rozbiórkę bez VAT?

Spółka uważała, że nie będzie ono podlegało VAT. Argumentowała, że nie dojdzie do przeniesienia własności towaru ani świadczenia usługi. Odszkodowanie zostanie wypłacone w wyniku uzgodnień między stronami, a nie z mocy prawa czy decyzji administracyjnej. Będzie to cywilnoprawne odszkodowanie za szkodę w majątku, wynikającą z niemożności dalszego użytkowania pozostałej części budynku.

Fiskus: odszkodowanie z podatkiem VAT

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał inaczej - że będzie to wynagrodzenie za usługę polegającą na powstrzymaniu się przez spółkę od korzystania z budynku. Tego rodzaju świadczenie stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ wiąże się z działalnością gospodarczą spółki – stwierdził organ.

Nie ma usługi, nie ma VAT

Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1057/21). Orzekł, że nie można utożsamiać wypłaty odszkodowania z zapłatą za usługę, ponieważ nie dochodzi tu do żadnego stosunku usługowego – ani spółka nie świadczy usługi, ani gmina nie uzyskuje żadnej konkretnej korzyści.

Wypłata odszkodowania ma charakter cywilnoprawny, a jej podstawą jest art. 13 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 721) – wskazał WSA. Podkreślił, że wypłacone środki mają na celu wyrównanie poniesionej przez spółkę straty majątkowej, która jest skutkiem utraty przez część budynku wartości użytkowej i konieczności jego całkowitej rozbiórki.

Ze spółką zgodził się również sąd kasacyjny. - Żeby opodatkować usługę, należy ją najpierw zdefiniować, czyli określić, na czym miałaby ona polegać i wskazać jej beneficjenta – uzasadnił wyrok sędzia Janusz Zubrzycki.

Wskazał, że w tej sprawie organ podatkowy nie potrafił zdefiniować usługi, którą miałaby świadczyć spółka. - Korzyść, którą miałaby uzyskać gmina, też nie została do końca określona – zauważył sędzia Zubrzycki.

Wyrok NSA z 1 lipca 2025 r., sygn. akt I FSK 912/22