Chodziło o spółkę, która na podstawie zezwolenia udzielonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zajmuje się zarządzaniem wierzytelnościami funduszy inwestycyjnych. Usługi te są zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Oprócz tego spółka uzyskuje przychody z tytułu uczestnictwa w funduszach oraz z udziału w podmiotach zależnych. Wykonuje również czynności opodatkowane VAT, takie jak np. usługi księgowe, administracyjne, podnajmu powierzchni biurowej.

W odniesieniu do zakupów, których nie może przyporządkować wyłącznie do czynności opodatkowanych (lub wyłącznie do czynności nieopodatkowanych), spółka odlicza VAT naliczony według współczynnika proporcji, zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

Co z proporcją?

Spór z fiskusem dotyczył sprzedaży nieruchomości składającej się z czterech działek. W myśl art. 90 ust. 6 ustawy o VAT, do obrotu, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, nie wlicza się m.in. obrotu z tytułu „transakcji dotyczących pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości”.

Spółka uważała, że taki właśnie charakter – pomocniczy – ma sprzedaż wspomnianej nieruchomości, dlatego nie należy kwoty z tego zbycia wliczać do obrotu uwzględnianego przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

Podkreśliła, że nie wprowadziła tej nieruchomości do ewidencji środków trwałych, ani nie wykorzystywała jej na cele działalności gospodarczej. Jedynie jedna z tych działek stanowiła (w okresie od 25 kwietnia 2014 r. do 8 grudnia 2016 r.) przedmiot umowy najmu opodatkowanej VAT.

Należy uwzględnić tę transakcję

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, że sprzedaż tej nieruchomości jest konsekwencją świadomego i zaplanowanego działania. Nieruchomość została bowiem nabyta w celach inwestycyjnych, tzn. jako lokata wolnych środków pieniężnych, w celu jej późniejszej odsprzedaży z zyskiem – stwierdził w interpretacji z 26 lutego 2025 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.49.2025.1.ŻR).

Nie zgodził się ze spółką, że jest to transakcja pomocnicza. Nie można jej uznać za odrębną i oderwaną od głównej działalności spółki, na którą składa się również podnajem powierzchni biurowej. Sprzedaż nieruchomości stanowi uzupełnienie tej działalności i ma wpływ na jej całokształt - uznał fiskus.

To transakcja pomocnicza

Nie zgodził się z nim WSA w Gdańsku. W uzasadnieniu sędzia Małgorzata Gorzeń wyjaśniła: - Przy obliczaniu proporcji stosowanych do odliczenia podatku naliczonego zasadniczo chodzi o to, aby tego rodzaju transakcje pomocnicze nie zniekształcały obrotu i istoty działalności danego podmiotu, czyli czynności opodatkowanych i nieopodatkowanych, rzutujących na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Sąd nie miał wątpliwości, że w tej sprawie kwota ze zbycia nieruchomości mogłaby znacznie zniekształcić proporcję odnoszącą się do zwykłej, codziennej działalności.

- To świadczenie pomocnicze, a bardziej odpowiednim terminem byłoby nawet słowo „incydentalne”, czyli takie, które nie stanowi podstawowej działalności, ma charakter poboczny, uzupełniający – tłumaczyła sędzia Gorzeń.

Wyjaśniła, że w tym wypadku była to lokata kapitału. - Teraz ten kapitał będzie pozyskany w wyniku sprzedaży nieruchomości – podsumowała sędzia Gorzeń.

Wyrok jest nieprawomocny.

Wyrok WSA w Gdańsku z 23 lipca 2025 r., sygn. akt I SA/Gd 296/25

Autor jest doradcą podatkowym