Orzekł więc, że znikoma ilość wody przeznaczanej przez gminę na cele przeciwpożarowe nie wpływa znacząco na wynik obliczeń.

Odliczenie VAT według proporcji

Chodziło o gminę, która dostarcza wodę do mieszkańców i przedsiębiorców działających na jej terenie, a także odbiera i oczyszcza ścieki. Planuje też budowę sieci kanalizacji sanitarnej.

Ponoszone przez nią wydatki – bieżące i inwestycyjne – na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków służą zarówno działalności opodatkowanej (sprzedaży na rzecz podmiotów trzecich), jak i nieopodatkowanej (na potrzeby własne gminy). Z tego względu gminie przysługuje częściowe prawo do odliczenia VAT i musi do tego celu obliczać proporcję odliczenia.

Odliczenie VAT zdaniem gminy

Gmina zaprezentowała własną metodę obliczania tej proporcji. Opierała się ona na udziale przychodów uzyskanych od podmiotów trzecich w całkowitych przychodach z działalności wodociągowo-kanalizacyjnej, obejmujących także usługi na potrzeby własne gminy.

Twierdziła, że taki sposób obliczania daje precyzyjny i obiektywny obraz struktury wykorzystania infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, a przy tym jest bardziej reprezentatywny niż prewspółczynnik wskazany w rozporządzeniu ministra finansów z 7 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz.U. z 2021 r. poz. 999).

Przyznała, że nie mierzy ilości wody zużywanej na cele przeciwpożarowe, ale jej udział w ogólnym dostarczaniu wody jest znikomy i nie wpływa istotnie na wynik obliczeń. Opłaty za usługi wodno-kanalizacyjne dla podmiotów trzecich ustalane są w taki sposób, aby pokrywały również koszty dodatkowe, w tym zużycie wody na cele przeciwpożarowe.

Obliczenia niewystarczająco precyzyjne?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się na użycie przez gminę zaproponowanej przez nią metody obliczeń. Uznał, że nie jest ona wystarczająco precyzyjna, ponieważ woda zużywana na cele przeciwpożarowe powinna być traktowana jako związana z działalnością nieopodatkowaną. Skoro gmina nie mierzy zużycia wody z hydrantów, to jej metoda nie opiera się na precyzyjnych danych i nie gwarantuje obiektywnego odzwierciedlenia proporcji – stwierdził dyrektor KIS.

Argumentem był dla niego art. 86 ust. 2h ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, stosowanie alternatywnej metody wobec tej wskazanej w rozporządzeniu jest możliwe tylko wtedy, gdy podatnik udowodni, że proponowany sposób jest bardziej reprezentatywny dla danej działalności. Dyrektor KIS uznał, że gmina tego nie wykazała i w związku z tym powinna stosować metodę wynikającą z rozporządzenia.

Metoda obliczeń nie musi być perfekcyjna

Gmina wygrała w sądach. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 995/21) uznał, że metoda zaproponowana przez gminę jest logiczna, oparta na realnych przychodach i bardziej adekwatna niż ta z rozporządzenia. Nawet jeśli gmina nie prowadzi szczegółowego pomiaru zużycia wody na cele przeciwpożarowe, to jej udział jest znikomy i nie wpływa znacząco na proporcję – stwierdził sąd.

Podkreślił, że ustawodawca nie wymaga od metody obliczeń perfekcyjnej dokładności, tylko najlepszego możliwego odzwierciedlenia rzeczywistości. Zgodnie z art. 86 ust. 2g ustawy o VAT proporcję określa się procentowo, zaokrąglając w górę do najbliższej liczby całkowitej. Wynik obliczeń może być więc – jak podkreślił sąd I instancji – zaokrąglony, a więc nie idealnie dokładny.

Znikome ilości wody a odliczenie VAT

Również NSA orzekł, że gmina może zastosować własną metodę obliczeń, a metoda ta może odwoływać się do klucza przychodowego.

W odniesieniu do zużycia wody na cele przeciwpożarowe sędzia Dominik Mączyński podkreślił, że są to czynności o marginalnym znaczeniu, które nie wpływają znacząco na wynik obliczeń.

- Ilość wody przeznaczana na cele przeciwpożarowe albo się w ogóle nie pojawi, jeżeli akcji przeciwpożarowych nie będzie w ciągu roku, albo jeśli się pojawi, to ta ilość wody w porównaniu z ogólną ilością wody dostarczaną do podmiotów trzecich oraz na rzecz gminy, będzie zupełnie znikoma – wyjaśnił sędzia Mączyński.

Wyrok NSA z 5 czerwca 2025 r., sygn. akt I FSK 622/22