Akademia podatkowa 1901
Według dominującego poglądu sądów administracyjnych oraz organów podatkowych nabywca przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części) powinien przy ustalaniu podstawy opodatkowania uwzględnić różnicę (nadwyżkę) pomiędzy ceną ustaloną za przedsiębiorstwo a sumą wartości rynkowej składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, kwalifikując tę różnicę jako prawo majątkowe. Nabywca powinien opodatkować tak rozumianą różnicę według stawki 1 proc. PCC.
Kontynuacją tej niekorzystnej dla podatników linii orzeczniczej jest niedawny wyrok WSA w Gliwicach z 16 marca 2016 r. (sygn. akt I SA/Gl 1220/15). Sąd przychylił się do stanowiska organu podatkowego i stwierdził, że różnica będąca dodatnią wartością firmy stanowi wymierną wartość o charakterze prawa majątkowego. Według sądu jest to wartość majątkowa na prawach niematerialnych, która nabiera kształtu dopiero, gdy pojawi się nabywca przedsiębiorstwa, który jest w stanie ją wycenić.
Jest to pogląd dość kontrowersyjny. Dodatnia wartość firmy nie stanowi bowiem odrębnego prawa majątkowego, które mogłoby być przedmiotem samodzielnego obrotu. Jest jedynie pewną wartością (wyrażoną w pieniądzu) o charakterze bilansowym, która ujawnia się dopiero w momencie odpłatnego zbycia przedsiębiorstwa. Przedmiotem sprzedaży może być wyłącznie coś, co istnieje przed jej dokonaniem. Dodatnia wartość firmy nie powstaje natomiast przed sprzedażą przedsiębiorstwa, lecz dopiero z chwilą dokonania tej czynności.
Co więcej, goodwill może istnieć jedynie w powiązaniu ze zbywalnymi składnikami przedsiębiorstwa. Wartość firmy jest bowiem konsekwencją pewnych połączonych ze sobą warunków i okoliczności, które przesądzają o postrzeganiu jej przez inne podmioty. Są nimi np. pozycja przedsiębiorstwa na rynku, wartość jego marki (reputacja firmy), stopień zorganizowania środków i czynników produkcji z punktu widzenia zdolności do przynoszenia zysków czy jakość wytwarzanych produktów.
ikona lupy />
Marek Szczepanik partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski / Dziennik Gazeta Prawna