Do końca 2015 r. obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosiła 75 proc. stawki podstawowej (wynoszącej 8 proc.), a więc 6 proc. kwoty zaległości w stosunku rocznym. Stawka ta miała zastosowanie w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty zaległości podatkowej (zob. art. 56 par. 1a ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym do końca 2015 r.).
Z początkiem 2016 r. weszły w życie nowe przepisy o stosowaniu obniżonej stawki odsetek za zwłokę. Z przepisów tych wynika, że obecnie obniżona stawka wynosi 50 proc. stawki podstawowej, a więc 4 proc. kwoty zaległości w stosunku rocznym(zob. art. 56a par. 1 ordynacji podatkowej).
Możliwość stosowania obniżonych odsetek za zwłokę jest uzależniona obecnie od spełnienia pięciu warunków (do końca 2015 r. były to cztery warunki). Stawka ta ma zastosowanie, jeżeli:
1) podatnik złożył prawnie skuteczną korektę deklaracji (bez konieczności uzasadniania przyczyny korekty, co jest nowością od 2016 r.),
2) korekta ta została złożona nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji (jest to nowy warunek),
3) korekta deklaracji nie została złożona po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia, po zakończeniu kontroli podatkowej,
4) korekta deklaracji nie została złożona w wyniku czynności sprawdzających,
5) podatnik zapłacił w całości w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty zaległość podatkową.
WAŻNE
Od 1 stycznia 2016 r. warunkiem stosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę jest złożenie korekty deklaracji nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji
Nowe przepisy o obniżonej stawce odsetek za zwłokę mają zastosowanie przede wszystkim do zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r. Do wcześniej powstałych zaległości – jak stanowi art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej – stosuje się bowiem co do zasady art. 56 par. 1a i 1b ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym do końca 2015 r. (jednak bez konieczności uzasadniania przyczyny korekty – zob. art. 19 ust. 2 ustawy nowelizującej).
W drodze wyjątku istnieje jednak możliwość stosowania nowej wysokości obniżonej stawki odsetek za zwłokę do zaległości podatkowych powstałych do końca 2015 r. Warunkiem jest – jak wynika z art. 19 ust. 3 ustawy nowelizującej – złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji do 30 czerwca 2016 r. (tj. w ciągu sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej) i zapłata zaległości podatkowej w ciągu siedmiu dni od złożenia korekty. Powoduje to, że korygując przed 1 lipca 2016 r. deklarację VAT-7 za styczeń 2015 r., podatnik będzie mógł skorzystać z nowej obniżonej stawki odsetek za zwłokę (o ile będą spełnione pozostałe warunki, bez uwzględniania warunku złożenia korekty deklaracji przed upływem sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej).
Na marginesie zwrócić należy uwagę na inną nowość w 2016 r., którą jest wprowadzenie podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w wysokości 150 proc. stawki podstawowej (obecnie jest to 12 proc. kwoty zaległości w stosunku rocznym). Podwyższona stawka odsetek za zwłokę ma zastosowanie w trzech określonych przepisami przypadkach.
Po pierwsze ma zastosowanie do zaległości w VAT oraz w podatku akcyzowym w przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego (zob. art. 56b pkt 1 ordynacji podatkowej).
Uwaga!
Istnieje możliwość skorzystania z nowej wysokości obniżonych odsetek za zwłokę w stosunku do zaległości podatkowych powstałych do końca 2015 r. Warunkiem tej możliwości jest skorygowanie deklaracji przed 1 lipca 2016 r.
Po drugie, podwyższona stawka ma zastosowanie, jeżeli łącznie są spełnione trzy warunki określone w art. 56b pkt 2 ordynacji podatkowej, tj.:
1) zaległość w VAT lub w podatku akcyzowym wynika z korekty deklaracji:
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
2) kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25 proc. kwoty należnej,
3) kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2008) obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu; dla 2016 r. limit ten wynosi 9250 zł (kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi 1850 zł; 5 x 1850 zł = 9250 zł).
Po trzecie, podwyższona stawka odsetek ma zastosowanie do zaległości w VAT oraz w podatku akcyzowym w przypadku ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego lub niezłożenia deklaracji mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku (zob. art. 56b pkt 3 ordynacji podatkowej). [przykład]
PRZYKŁAD
Należna kwota zależy od daty zapłaty
Podatnik złożył deklarację VAT-7 za kwiecień 2014 r. i wykazał w niej nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy w kwocie 1235 zł. Kwota ta wpłynęła na rachunek bankowy podatnika 28 czerwca 2014 r. W 2016 r. w związku ze stwierdzeniem pomyłki w odliczeniu VAT z jednej z faktur uwzględnionych w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 r. podatnik złoży korektę deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 r. z kwotą zwrotu w wysokości 421 zł. Różnica, tj. 814 zł (1235 zł – 421 zł), stanowi zaległość podatkową, od której odsetki za zwłokę nalicza się od 14 czerwca 2013 r. (zob. art. 53 par. 5 pkt 1 ordynacji podatkowej). Jeżeli podatnik:
1) złożył korektę deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 r. przed 1 lipca 2015 r. (oraz spełnił pozostałe warunki zastosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę) za okres od 28 czerwca 2014 r. do 8 października 2014 r. mógł obliczyć odsetki za zwłokę według stawki 5 proc. (w tym okresie podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosiła 10 proc.; 50 proc. tej stawki to 5 proc.), zaś za okres od 9 października 2014 r. do dnia zapłaty zaległości podatkowej – według stawki 4 proc. (od 9 października 2014 r. podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosi 8 proc.; 50 proc. tej stawki to 4 proc.),
2) złożył korektę deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 r. po 30 czerwca 2015 r., lecz spełnił warunki zastosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę obowiązujące do końca 2015 r. – za okres od 28 czerwca 2014 r. do 8 października 2014 r. mógł obliczyć odsetki za zwłokę według stawki 7,5 proc. (w okresie tym podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosiła 10 proc.; 75 proc. tej stawki to 7,5 proc.), zaś za okres od 9 października 2014 r. do dnia zapłaty zaległości podatkowej – według stawki 6 proc. (od 9 października 2014 r. podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosi 8 proc.; 75 proc. tej stawki to 6 proc.).
Podstawa prawna
Art. 56–56d ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.). Art. 1 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649).
