Podatnik może odjąć podatek z faktury zawierającej błąd formalny, nawet gdyby go nie poprawił. Ważne, żeby nie było oszustwa ani nadużycia – orzekł NSA.
Co innego – dodał sąd – gdyby nieskorygowana faktura była na tyle wadliwa, że nie można byłoby ustalić, kto i w jakim zakresie wykonał transakcję, a zatem, czy faktycznie miała ona miejsce. W takiej sytuacji nieskorygowany dokument nie daje podatnikowi prawa do odliczenia VAT naliczonego – orzekł NSA. Podkreślił, że nie narusza to zasady neutralności i proporcjonalności.
Chodziło o sytuację, w której do spółki osobowej zostaje wniesione przedsiębiorstwo prowadzone dotychczas przez jedną osobę fizyczną. Dzięki temu przedsiębiorca kontynuuje działalność gospodarczą, ale już nie w formie jednoosobowej, tylko jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej.
Problem pojawił się z fakturami otrzymanymi przez spółkę, a wystawionymi jeszcze na imię i nazwisko przedsiębiorcy. Część z nich była wystawiona jeszcze przed wniesieniem przez niego przedsiębiorstwa do spółki, część już po dniu aportu. Pytanie brzmiało, czy spółka będzie mogła odliczać podatek naliczony wynikający z tych dokumentów i czy warunkiem odliczenia będzie skorygowanie danych nabywcy.
Nie było sporu co do faktur wystawionych na nazwisko przedsiębiorcy jeszcze przed dniem aportu. Dyrektor izby skarbowej potwierdził, że spółka może odliczyć podatek bez potrzeby wystawiania korekt przez dostawców.
Nie zgodził się natomiast na to, by w ten sam sposób, czyli bez korekt, można było odliczać podatek z faktur wystawionych po dniu aportu. Faktury zostały bowiem wystawione na przedsiębiorstwo osoby fizycznej, czyli podmiot już nieistniejący – argumentował dyrektor izby.
Walka z oszustwami w VAT. Polska ma skąd brać przykład
Walka z oszustwami w VAT. Polska ma skąd brać przykład

Zobacz również
Tak samo orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Stwierdził, że faktury wystawione na firmę osoby fizycznej po dniu aportu nie dokumentują prawidłowo zdarzenia gospodarczego. Indywidualny przedsiębiorca nie był już bowiem w momencie ich wystawienia podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą. Nie mógł być więc nabywcą towarów i usług wskazanych na fakturze.
NSA uchylił ten wyrok. Zwrócił uwagę na to, że podmiot przekształcany nie jest traktowany jako podmiot likwidowany. Po przekształceniu kontynuuje on działalność przy wykorzystaniu tego samego majątku, tyle że w innej formie prawnej. Na tym polega istota przekształcenia i zasada sukcesji – spółka staje się kontynuatorem praw i obowiązków podatkowych podmiotu wnoszonego do niej – wyjaśnił sąd.
Jego uwagę zwróciło też podejście samego prawodawcy do pomyłek związanych z nabywcą. Ówczesne rozporządzenie, a obecnie art. 106k ust. 1 ustawy o VAT, uznają je za nieznaczny błąd formalny, który może być poprawiony notą korygującą. To i tak nie pozbawia nabywcy prawa do odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury – przypomniał NSA. Orzekł zatem, że niezależnie od tego, czy podatnik skoryguje formalne wady notą korygującą, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w terminach przewidzianych w ustawie. Ważne, żeby faktura odzwierciedlała rzeczywistą transakcję – podkreślił sąd kasacyjny.
Kiedy faktura wystawiona na inną osobę daje prawo do odliczenia
Wyrok TSUE z 1 marca 2012 r. w sprawie C-280/10 Kopalnia Odkrywkowa Polski Trawertyn P. Granatowicz, M. Wąsiewicz spółka jawna:
Prawo krajowe nie może zabraniać prawa do odliczenia podatku naliczonego przez spółkę, jeżeli faktura wystawiona przed rejestracją tej spółki dla celów VAT została wydana na przyszłych wspólników tejże spółki.
Wyrok TSUE z 21 kwietnia 2005 r. w sprawie C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach przeciwko HE:
Faktura wystawiona na oboje małżonków bez wskazania, że tylko jeden z nich wykonuje działalność gospodarczą, również daje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nie ma wymogu, aby faktura była wystawiona wyłącznie na nazwisko tego małżonka, który prowadzi działalność gospodarczą i aby wskazywała część ceny i VAT odpowiadające jego udziałowi we współwłasności majątkowej. Jeżeli nie ma ryzyka oszustwa lub nadużycia, to odmowa odliczenia VAT z takiej faktury byłaby niezgodna z zasadą proporcjonalności.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 22 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1131/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia