Podatniczka zakupiła usługi budowlane od spółki, która okazała się podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, jednak niezarejestrowanym dla celów VAT. Czy ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez taki podmiot?
EKSPERT RADZI
Odliczeniu od podatku należnego podlega cały podatek naliczony wynikający z czynności nabycia towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania działalności gospodarczej. Ustawodawca przewiduje jednak pewne wyjątki w tym zakresie poprzez:
● wprowadzenie ograniczeń w odliczeniach VAT naliczonego polegających na wyłączeniu możliwości odliczenia w niektórych sytuacjach (art. 88 ustawy o VAT),
● wprowadzenie procentowo i kwotowo określonej górnej granicy sumy podatku, jaki może zostać odliczony przy dokonywaniu określonych czynności, które są podejmowane w ramach prowadzonej działalności opodatkowanej (art. 86 ust. 3 ustawy o VAT).
Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący.
Do wystawiania faktur VAT uprawnione są podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni posiadający numer identyfikacji podatkowej. Rejestracja polega na złożeniu zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej działaniu ustawy. Jeżeli więc podatnik nie spełnia ww. warunków, to nie jest uprawniony do wystawiania faktur VAT.
Wydawałoby się więc, że takie uregulowanie wprost zabrania jednostkom odliczania VAT naliczonego, jeżeli faktura została wystawiona przez podmiot nieuprawniony lub nieistniejący. Przepis ten wyłącza tylko możliwość odliczania podatku naliczonego z faktur i faktur korygujących wystawionych przez podmiot nieistniejący.
Sprzedaż wierzytelności często powoduje powstanie straty
Sprzedaż wierzytelności często powoduje powstanie straty

Zobacz również
Początkowo sądy i organy podatkowe prezentowały niekorzystne dla podatników stanowisko, jednak zmieniło się ono.
Było to konsekwencją wydania 22 grudnia 2010 r. przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku w sprawie C–438/09. Trybunał stwierdził w nim, że przepisy unijne należy interpretować w ten sposób, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku od wartości dodanej zapłaconego z tytułu nabycia usług wykonanych przez innego podatnika niezarejestrowanego jako podatnik podatku od wartości dodanej, w sytuacji gdy faktura zawiera wszystkie wymagane informacje. TSUE uznał zatem, że przepisy unijne sprzeciwiają się przepisom krajowym, na mocy których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku od wartości dodanej zapłaconego innemu podatnikowi będącemu usługodawcą niezarejestrowanym do celów tego podatku. Stanowisko TSUE stało się bezpośrednią przyczyną nowelizacji tego przepisu.
Stanowisko takie potwierdził WSA w Gdańsku w wyroku z 27 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 190/11, w którym stwierdził, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT, zapłaconego z tytułu nabycia usług wykonanych przez podmiot niezarejestrowany dla potrzeb VAT, w sytuacji gdy przedmiotowe faktury zawierają wszystkie informacje wymagane przez przepisy podatkowe, a w szczególności informacje niezbędne do ustalenia tożsamości wystawcy.
Również organy podatkowe potwierdzają, że w sytuacji opisanej w pytaniu przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia VAT. Przykładem może być interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, nr ILPP1/443-1025/11-4/NS z 25 października 2011 r., w której możemy przeczytać: „(...) Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez podmiot istniejący, ale niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny, o ile – jak wskazała Spółka:
● transakcje wykazane na fakturach zostały faktycznie wykonane przez wystawcę faktur;
● przedmiotowe faktury zawierają dane wymagane przez par. 5 rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r., w szczególności zawierają informacje niezbędne do ustalenia tożsamości osoby (podmiotu), która wystawiła te faktury, oraz wskazują przedmiot dokonanych dostaw;
● towary nabyte na podstawie tych faktur mają związek ze sprzedażą opodatkowaną;
● w danej sprawie nie wystąpiły okoliczności, w związku z którymi Wnioskodawca mógł przewidywać, że transakcja stanowi nadużycie podatkowe w celu uzyskania korzyści majątkowej.
Przy czym powyższe prawo do obniżenia podatku należnego przysługuje, pod warunkiem że nie występują inne ograniczenia, w szczególności wynikające z art. 88 ustawy (...)”.
Dlatego należy uznać, że ewentualne uchybienie przez usługodawcę obowiązkowi zgłoszenia nie może podważać prawa do odliczenia podatku przysługującego odbiorcy tych usług. ©?
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).