Ukazało się właśnie pisemne uzasadnienie wyroku NSA z 14 maja 2015 r. (sygn. akt I FSK 382/14), w którym sąd odniósł się do budzącej wiele kontrowersji konstrukcji pierwszego zasiedlenia. Czy po tym orzeczeniu wszystko jest już jasne?
ikona lupy />
Tomasz Michalik partner, doradca podatkowy w MDDP / Dziennik Gazeta Prawna
Akademia podatkowa 1865
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwolniona z podatku jest dostawa budynków, budowli lub ich części – z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ta dokonywana jest przed pierwszym zasiedleniem, w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed upływem 2 lat po pierwszym zasiedleniu. Dla ustalenia, czy sprzedaż danego budynku powinna zostać opodatkowana, kluczowe jest określenie, kiedy doszło do pierwszego zasiedlenia.
Fiskus zaczyna od pieniędzy na koncie. Na nieruchomościach kończy
Fiskus zaczyna od pieniędzy na koncie. Na nieruchomościach kończy

Zobacz również
Ustawodawca nie ułatwia podatnikowi życia, uznając (w art. 2 pkt 14 ustawy o VAT), że pierwszym zasiedleniem jest oddanie budynku po jego wybudowaniu (czasami także po ulepszeniu) do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi. Ustawodawca wprowadza też dodatkową przesłankę: wydanie do użytkowania ma nastąpić w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.
Porównajmy dwa przypadki. W pierwszym budujemy i sprzedajemy budynek. W związku ze sprzedażą i wydaniem tego budynku dojdzie do pierwszego zasiedlenia. Kolejna sprzedaż – po upływie dwóch lat – będzie objęta zwolnieniem z VAT. Drugi przypadek: podatnik buduje budynek na własne potrzeby. Zgodnie z brzmieniem przepisów, nawet jeżeli będzie używał tego budynku przez kilkadziesiąt lat, i tak nie dojdzie do pierwszego zasiedlenia.
Bez względu na upływ czasu od budowy sprzedaż tej nieruchomości nie zostanie objęta zwolnieniem z VAT. Dopiero w związku z tą sprzedażą dojdzie do pierwszego zasiedlenia. NSA, opierając się na rozbudowanej argumentacji, uznał, że ten absurd narusza neutralność podatku – tworzy w sposób nieuzasadniony zróżnicowane warunki dla podatników.
Wprowadzenie definicji, która de facto ogranicza zastosowanie zwolnienia, nie znajduje uzasadnienia w dyrektywie 2006/112. Konsekwencją takiego stanowiska sądu jest więc przyjęcie, że pierwsze zasiedlenie będzie mieć miejsce także w przypadku, gdy podatnik będzie wykorzystywał zbudowany przez siebie budynek na własne potrzeby. Prowadzi to do kolejnej wątpliwości – kiedy dochodzi do pierwszego zasiedlenia. To zagadnienie o mniejszej wadze, jednakże wymagające rozstrzygnięcia.